Leszek Kołakowski

Leszek Kołakowski (naskiĝinta en 23-a de oktobro 1927 en Radom) estas unu el la plej gravaj polaj filozofoj hodiaŭ kaj ankoraŭ la esejisto, historikisto de la filozofio, publikisto.

La vivo

Al 1966 jaro la plej grava pola marksisma filozofo, membro de PZPR de 1947 al 1966. Unu el kunfondintoj de Varsovia lernejo de historikistoj de ideo. Al 1966 profesoro kaj direktoro de marksisma-leninisma katedro ĉe Varsovia Universitato. En 1965 kun Maria Ossowska kaj Tadeusz Kotarbiński faris opinion en afero de nocio la informoj kiu estos poste uzita per defendo en proceso de Jacek Kuroń kaj Karol Modzelewski ofenditaj pri "propagado (...) de malveraj informoj". Poste Kołakowski kritikis polan ŝtaton kaj li estis forigita el Universitato. En 1968 li partoprenis en Agoj de Marto kaj oni malpermesis al li publikiĝi kaj prelegi. Li devis forveturi eksterlande.

En emigracio li komencis proksimiĝi al penso kristiana. Post mallongan loĝadon en Parizo li veturis al Anglujo. Li skribis esejon "Tezoj pri espero kaj senespero" kiun oni publikis en pariza Kulturo kaj kiu kreis intelektuala fundamento de opozicio antikomunista.

En Anglujo li komencis prelegi en Oksforda Universitato. Poste li prelegis ankaŭ en universitatoj en Yale, New Heaven, Berkeley kaj Chicago.

En 1991 li estiĝis realan membron de Pola Scienca Akademio. En 2003 jaro li estis honorita per Kluge Prizo.

Verko

Kołakowski okupiĝis pri politika filozofio. Li interesiĝis plej pri socialismo. Li volis konsciigi homaron pri malbono kaj nesekureco de socialismo ekzemple en manifesto "Kio estas socialismo" en pola komunisma gazeto "Po Prostu" en 1956. Tre ofte en sia verko Kołakowski estas historikisto de filozofio (Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie w filozofii Spinozy) kaj hermeneutikisto. En Pollando li batalis kun socialismo ĉefe per aluzioj (Świadomość religijna i więź kościelna). Tre ofte Kołakowski estas ateistema ("Se Dio ne ekzistas, ĉio povas homo"). Leszek Kołakowski estas tamen grava interpretisto de mondo per historio de ideo (ankaŭ per famaj verkoj "Kultura i fetysze", "Obecność mitu", "Husserl i poszukiwanie pewności"). Li estas ankaŭ fama pola fabelisto ("Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca" kaj "13 bajek z królestwa Lailonii"). Eĉ en liaj fabeloj pola komunista ŝtato vidis asertecon al socialismo.

Kelkaj verkoj

• Szkice o filozofii katolickiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1955
• Wykłady o filozofii średniowiecznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1956
• Światopogląd i życie codzienne, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1957
• Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone z lat 1955-1968, red. Zbigniew Mentzel, Puls, Londyn 1989, wyd. 2 Londyn 2002
• Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958
• Wybrane teksty z historii filozofii. Filozofia XVII wieku. Francja, Holandia, Niemcy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959 (antologia tekstów filozoficznych)
• Notatki o współczesnej kontrreformacji, Książka i Wiedza, Warszawa 1962
• 13 bajek z Królestwa Lailonii, Czytelnik, Warszawa 1963
• Klucz niebieski albo opowieści budujące z historii świętej zebrane, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964
• Rozmowy z diabłem, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965
• Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowym siedemnastego wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965
• Wybrane teksty z historii filozofii. Filozofia egzystencjalna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965 (antologia tekstów filozoficznych; z Krzysztofem Pomianem)
• Filozofia pozytywistyczna (od Hume’a do Koła Wiedeńskiego), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1966
• Kultura i fetysze, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967
• Obecność mitu, Instytut Literacki, Paryż 1972
• Husserl i poszukiwanie pewności, tłum. P. Marciszuk, Aletheia, Warszawa 1990
• Główne nurty marksizmu. Powstanie - rozwój - rozkład, Instytut Literacki, Paryż 1976-78
• Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Aneks, Londyn 1982
• Moje słuszne poglądy na wszystko, Znak, Kraków 2000