Pluramemo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Polyamory large.png|alternative=Simbolo de la pluramemo|eta|'''La senfina amo kiel simbolo de la pluramemo''']]
'''Pluramemo''' (angle ''polyamory'', neologismo kiu kunfandas la [[Greka lingvo|grekan]]  vorton πολύ  ''poly'', "multaj, pluraj", kaj la [[Latina lingvo|latinan]] vorton ''amor'', "[[amo]]") estas la prefero aŭ preteco por havi samtempe plurajn signofoplenajn [[rilato]]jn [[amo|amajn]], [[koramiko|koramikajn]], aŭ [[romantiko|romantikajn]] en absoluta malfermeco kaj reciproka respekto de ĉiuj partneroj. Alivorte pluramemuloj konservas (aŭ deziras konservi) honestajn, ĝenerale neposedemajn rilatojn kun pluraj geamulojamantoj. Tiaj rilatoj estas pluramaj.
 
Pluramaj rilatoj povas inkluzivi:
 
*rilatojnmalfermitajn malferitmajnrilatojn, t.e. rilatoj romantikaj ne ekskluzivaj.
*[[plurfideleco]]n, kio signifas plurajn rilatojn romantikajn en kiuj kontakto seksa okazas nur en tiuj rilatoj.
*hierarĥiojn, kiuj subtenas distingon inter "unuaranga(j)" rilato(j) kaj "duaranga(j)" rilato(j).
Linio 13:
La plejparto de pluramemuloj opinias, ke honesto estas fundamenta parto de amo. La devizon "ne demandi, ne diri" ili ofte malestimas kaj multaj pluramemuloj emfazas la gravecon de komunikado en bonaj rilatoj. Oni eĉ povas [[malĵaluzo|malĵaluzi]] kaj ĝoji, ke amato havas similan rilaton kun alia(j) homo(j).
 
Kontraste al [[poligamio]], pluramemo ne necese postulas geedzecon, kvankam iuj pluramuloj ja geedziĝas. Pluramemo ankaŭ ne koncernas nur seksumadon, kaj rilatoj pluramaj ĝenerale havas konekton emocian. La plejparto de [[unuamemo|geunuamulojunuamuloj]] difinas ''fidelon'' kiel limigon de oniaj engaĝiĝoj seksaj al nur unu homo; la plejparto de pluramemuloj difinas ''fidelon'' kiel nemensogadon kaj respektadon de siaj promesoj.
 
La modelo de '''pluramemo''' pridubas la ekskluzivecon de duecaj rilatoj ([[Monogamio|monogamio]]) kaj asertas ke homo povas havi [[Amo|amrilatojn]] kun pluraj homoj samtempe.
Linio 34:
 
== Pluramemo kiel subkulturo ==
 
Praktike pluramemo formas nuntempe subkulturon, kiu organizas sin kiel eta malplimulto parte per vigla interŝanĝo en interreto (newsgroups, dissendolistoj kaj pli kaj pli blogoj), parte per regionaj renkontiĝoj.
Relative alta parto de membroj de tiu subkulturo estas [[Ambaŭseksemo|ambaŭseksema]], sed ĉeestas ĉiuj seksaj orientiĝoj. Relative granda parto de la anoj de tiu subkulturo parolas ekz-eekzemple ĉe la laborloko malkaŝe pri sia rilatformo kaj en multaj okazoj havas per tio bonajn spertojn.
Oni ne konsilas sendistinge tian malkaŝecon.
 
== [[Seksa identeco]] ==
 
Se homo malkovras pluramemon kiel bezonon aŭ kiel alternativan rilatformon, tio povas konduki al [[sekso|seksa]] [[identeco]]krizo. Inverse, pluramemo donas por homoj kun malforta seksa mem- aŭ rol-difino (kp. [[Judith Butler]], "[[Gender Trouble]]") la eblecon engaĝiĝi en fiksaj partnerecaj rilatoj sen lasi neuzata aŭ devi subpremi partojn de sia propra sekseco. Ambaŭ – ''Gender Trouble'' kaj pluramemo – ofte renkontas nekomprenon: Tiuj konceptoj bezonas ĝenerale pli intensajn klarigojn kaj ofte estigas agresan rifuzon ĉe homoj, kiuj idealigas la monogamiajn dupartnerecojn kaj solidan seksan identecon kiel sole allaseblan vivon- kaj amo-formon.
Ĉe tio, – pro nescio kaj/aŭ pro ĝenerala rifuzo de la konceptoj – ''Gender Trouble'' estas ofte konfuzata aŭ identigata kun [[ambaŭseksemo]] kaj pluramemo kun pli disvastiĝintaj ne-monogamaj praktikoj de la okcidenta kulturspaco kiel [[partnerŝanĝo]].
 
== Terminoj ==
 
Pluramemo esprimiĝas germane per ''Polyamorie'', angle per ''polyamory'', france ''polyamour''.
 
Oni dislimigu kaj ne konfuzu kun pluramemo la nocion de [[Poligamio|poligamio]]. La plej klara diferenco estas en tio, ke pluramemo ne estas ligita kun la institucio [[Geedzeco|geedzeco]] kaj ke la partneroj ne devas esti (ge)edziĝintajgeedziĝintaj.
Pluramemo dislimeblas de [[Partnerŝanĝo|partnerŝanĝo]] per tio, ke tie ĉefas la seksa ebeno, dum ĉe pluramemo la emocia ligo centras. Parto de la homoj en pluram-rilatoj tamen konsideras tian distingon arbitra.
 
[[Amtriopo]], internacie konata ankaŭ laŭ la franclingva esprimo ''ménage à trois'', estas hejma, amafera aŭ amora aranĝo laŭ kiu tri personoj havas amajn aŭ seksajn rilatojn, ĉefe dum ĉiuj okupas la saman hejmon. Ĝi estas formo de pluramemo.
 
== Literaturo ==
Linio 58 ⟶ 55:
Du utopiaj rakontoj, kiuj estas ofte nomataj kiel influaj sur la evoluo de la pluramem-subkulturo en Usono, estas "''Stranger in a Strange Land''" kaj "''The Harrad Experiment''" de Robert A. Heinlein.
 
Al la plej konataj modernaj libroj pri la temo pluramemo apartenas ''The Ethical Slut: A Guide to Infinite Sexual Possibilities'' de Dossie Easton kaj Catherine A. Liszt, aperintaj en 1998 kaj ''Polyamory in the 21st Century: Love and Intimacy with Multiple Partners''  de Deborah Anapol
 
En ''The Ethical Slut'' ĉefas la aspektoj konfido, partnereco, amo kaj precipe komunumo kiel konsistaj partoj de vivata pluramemo. Kromaj konsilindaj libroj estas "Redefining our Relationships" de Wendy-o-Matic [http://www.wendyomatik.com/] kaj "Lesbian Polyfidelity" de Celeste West (kiu estas interesa ankaŭ por aliseksemuloj).
Linio 68 ⟶ 65:
Nuntempe la - en si mem pozitiva - nocio [[Libera amo|libera amo]] estas okupita, en la germanlingva spaco, de la "Centro pri Eksperimenta Sociformado", laŭ la germana nomo [[ZEGG]], kiu ja pledas por ne-monogamiaj rilatoj (kaj, kontraste al pluramemo, konsideras ilin "pli bonaj", sed kiel granda komunumo tre centrigas la komunum-ideon). Eminentuloj de la ZEGG opinias, ke neekskluzivaj rilatoj stabilas nur en iom grandaj vivkomunumoj. La spertoj de la pluramem-subkulturo ne konfirmas tion. La ZEGG estas daŭre kontestata, i.a. pro siaj radikoj el projekto de la 1970-aj jaroj, la Friedrichshof-Komunumo ĉirkaŭ Otto Mühl, kiu estis tre aŭtoritate strukturita; Mühl estis malliberigita kaj kondamnita pro seksperforto al neplenkreskulino: [http://agpf.de/ZEGGsismus.htm]. Malgraŭ tio, la ZEGG havas en Germanio, kiel eksperimentejo por neekskluziva vivado de sekso kaj tenereco, certan gravecon kaj estas frekventata ankaŭ de homoj kiuj identigas sin kiel pluramemaj.
 
En Usono cetere ekzistas diversaj religiaj komunumoj kun ankaŭ nemonogamiaj praktikoj, ekz-eekzemple la Oneida-komunumo.
 
Kiel dislimigon de uzado de la nocio [[Libera amo|libera amo]] en la 1970-aj jaroj eblas nomi la disvastiĝintan kriterion, ke neekskluzivaj rilatoj principe bezonas la interkonsenton de ĉiuj partoprenantoj, kio siavice kondiĉas informitecon de ĉiuj partoprenantoj. Krome oni donas al emociaj aspektoj, kiel la konduto al ĵaluzo, multe pli gravan atenton ol en la 1970-aj jaroj.
Linio 74 ⟶ 71:
== Kelkaj famaj pluramemuloj ==
[[Dosiero:Virginia Woolf 1927.jpg|alternative=Virginia Woolf (1927)|eta|Virginia Woolf (1927)]]
* [[Virginia Woolf]]<ref>(germana){{de}} Susanne Amarain, ''So geheim und vertraut. Virginia Woolf und Vita Sackville-West.'', Suhrkamp, 2006, <nowiki>ISBN 3-518-45826-4</nowiki>.</ref>
* [[Emma Goldman]]
 
* [[EmmaWilliam GoldmanBlake]]
* [[Charles Fourier]]
 
* [[Gabriele D'Annunzio|Gabrielle D'Annunzio]]<ref>(itala){{it}} [http://ilpiccolo.gelocal.it/trieste/cronaca/2013/06/16/news/cosi-d-annunzio-a-fiume-anticipo-il-68-1.7268850 Così a Fiume D'Annunzio anticipò il '68], Il Piccolo, la 16-an de junio 2016.</ref>
[[William Blake]]
* [[Jean-Paul Sartre]]
 
* [[CharlesBertrand FourierRussell]]
* [[Marco Pannella]]<ref>(itala){{it}} Mattia Feltri, [http://www1.lastampa.it/redazione/cmsSezioni/politica/201005articoli/54896girata.asp E Pannella fa coming out "Ho amato 3 o 4 uomini]" - Lastampa.it, la 12-a de majo 2010, alirite la 25-an de oktobro 2018.</ref>
 
* [[Carla Bruni]]<ref>(angla){{en}} Former first lady of France Carla Bruni returns to music, clarifies her polyamorous comments, Fox News, la 16-an de januaro 2018.</ref>
[[Gabriele D'Annunzio|Gabrielle D'Annunzio]]<ref>(itala) [http://ilpiccolo.gelocal.it/trieste/cronaca/2013/06/16/news/cosi-d-annunzio-a-fiume-anticipo-il-68-1.7268850 Così a Fiume D'Annunzio anticipò il '68], Il Piccolo, la 16-an de junio 2016.</ref>
* [[Ayn Rand|Aynd Rand]]<ref>(angla){{en}} ''[http://crazyeddiethemotie.blogspot.com/2011/11/ayn-rand-on-love-and-sex.html Ayn Rand on love and sex]'' (Ayn Rand pri amo kaj sekso), Blogo Crazy Eddie.</ref>
 
[[Jean-Paul Sartre]]
 
[[Bertrand Russell]]
 
[[Marco Pannella]]<ref>(itala) Mattia Feltri, [http://www1.lastampa.it/redazione/cmsSezioni/politica/201005articoli/54896girata.asp E Pannella fa coming out "Ho amato 3 o 4 uomini]" - Lastampa.it, la 12-a de majo 2010, alirite la 25-an de oktobro 2018.</ref>
 
[[Carla Bruni]]<ref>(angla) Former first lady of France Carla Bruni returns to music, clarifies her polyamorous comments, Fox News, la 16-an de januaro 2018.</ref>
 
[[Ayn Rand|Aynd Rand]]<ref>(angla) ''[http://crazyeddiethemotie.blogspot.com/2011/11/ayn-rand-on-love-and-sex.html Ayn Rand on love and sex]'' (Ayn Rand pri amo kaj sekso), Blogo Crazy Eddie.</ref>
 
== Bibliografio ==
* [[Alice Andrès]], Pluramemo - novaj difinoj en amo-rilatoj, [[Kontakto (revuo)|Kontakto]], n-ro 283 (2018:1) 54-a jarkolekto, p. 9-11
 
== Eksteraj ligiloj ==
(video,* angla){{en}} [http://channel.nationalgeographic.com/taboo/videos/polyamory/ Polyamory] - National Geographic, serio pri tabuoj.
* [https://egalecen.org/tag/pluramemo/ Etikedo 'pluramemo'] ĉe [[Egalecen]]
 
(franca)* {{fr}} elsendo pri plurameco sur [https://www.mixcloud.com/polyfamilles/20111013-france-inter-service-public-polyamour-amour-toujours/ Radio France Inter]
[https://egalecen.org/tag/pluramemo/ Etikedo 'pluramemo' ĉe Egalecen]
 
(franca) elsendo pri plurameco sur [https://www.mixcloud.com/polyfamilles/20111013-france-inter-service-public-polyamour-amour-toujours/ Radio France Inter]
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Malfidelo]]
* [[Ĵaluzo]]
* [[Zajn']]
* [[Zajn]] havis kelkajn artikoletojn pri pluramemo en Esperanto.
* [[Der grüne Vogel (filmo)]]
 
== Referencoj ==
''[[Der grüne Vogel (filmo)]] (La verda birdo, filmo pri amhistorio dum internaciaj kongresoj)''
{{Referencoj}}
 
[[Kategorio:Socio]]