Vikipedio

1-a de februaro: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
e ordigilo
→‎Eventoj: 1979-kompletigo
Linio 10:
* [[1327]]: [[Abatejo Westminster]]: 14-jara [[Eduardo la 3-a (Anglio)|Eduardo la 3-a]] kroniĝis kiel reĝo de Anglio - la regopovon plenumis lia patrino [[Izabela de Francio]] kune kun sia amato [[Roĝero Mortimer (1-a grafo de March)|Roĝero Mortimer]]
* [[1329]]: [[Ĵemajtio]]: [[ordeno de germanaj kavaliroj]] sukcesis en [[sieĝo]] de Medvėgalis, [[fortreso]] de [[Grandprinclando Litovio]] kaj [[bapto|baptis]] ties defendantojn
* [[1411]]: '''Oni subskribis la unuan [[packontrakto]]n de [[Toruń]] finanta la grandan militon''' inter [[Krono de la Regno de Pollando]] kun [[Grandprinclando Litovio]] kaj la [[ordeno de germanaj kavaliroj]]
* [[1465]]: [[Dektrijara Milito (1454–66)|DetrijaraDektrijara milito]]: post [[sieĝo]] preskaŭ unu jara kaj duono de [[Nowe]] [[kapitulaco|kapitulacis]] [[ordeno de germanaj kavaliroj]]
* [[1556]]: Pola reĝino [[Bona Sforza]] forlasis [[Krakovo]]n kaj iris al sia hereda princlando [[Bari]] en Italio
* [[1587]]: '''Reĝino de Anglio [[Elizabeto la 1-a (Anglio)|Elizabeto la 1-a]] subskribis verdikton pri la [[mortpuno]] de skota reĝino [[Maria Stuart]]'''
* [[1655]]: '''Venko de pola armeo (20 mil soldatoj) kaj [[Krimea Ĥanlando|tatara]] (15 mil) kontraŭ la rusa-kozaka (50 mil) komandata de [[Bohdan Ĥmelnickij]]''' kaj rusaj vojevodoj en [[batalo]] de Ochmatów ([[Ĉerkasa provinco]]) - mortfalis 9 mil rusoj kiuj perdis 30 kanonoj (pro granda [[frosto]] poloj ĉesis la operacon)
* [[1662]]: '''Plurmonata [[sieĝo de Fort Zeelandia]] finiĝis''' per traktato: - [[Nederlanda Orient-hinda Kompanio]] retiriĝis favore al la [[Reĝlando de Tungning|unua ĉina regado]] sur [[Tajvano]]
* [[1669]]: Reĝo de Francio [[Ludoviko la 14-a (Francio)|Ludoviko la 14-a]] entreprenis unuajn rimedojn por limigi aplikon de la [[Nanta edikto]]
* [[1717]]: En [[Varsovio]] kunsidis muta [[Sejmo (Pollando)|sejmo]], kiu sub premo de [[Rusio]] malgrandigis polan armeon kaj regopovon de militestroj
* [[1748]]: Serba [[Novi Sad]] ricevis la nunan nomon kaj statuson de [[libera reĝa urbo]]
* [[1790]]: [[Novjorko]]: [[Ĉefkortumo]] de Usono kunsidis la unuan fojon
* [[1793]]: [[Francio]] deklaris militon al [[Britio]] kaj [[Nederlando]]
* [[1796]]: Ĉefurbo de brita [[Supra Kanado]] estis ŝangita de Newark (nun [[Niagara-on-the-Lake]]) al York (nun [[Toronto]]).
Linio 31:
* [[1896]]: [[Torino]]: premiero de la opero [[La Bohème (opero)|''La Bohème'']] de [[Giacomo Puccini]] en [[Teatro Regio (Torino)|Teatro Regio]]
* [[1896]]: Inspirita de la [[greka milito de sendependiĝo]], [[Kreto (insulo)|Kreto]] leviĝis kontraŭ [[turkoj]]
* [[1904]]: [[Hannes Hafstein]] iĝis la unua ĉefministro de Islando
* [[1906]]: [[Feroa]] poeto Símun av Skarði verkis [[Tú alfagra land mítt|versaĵon]], kiu iĝis nacia himno de [[Ferooj]]
* [[Unua mondmilito]]:
Linio 38:
* [[1920]]: [[Reĝa Kanada Rajda Polico]] fondiĝis
* [[1922]]: En [[Vilno]] sian agadon inaŭguris parlamento de [[Centra Litovio 1920-1940|Centra Litovio]]
* [[1925]]: [[Dua Pola Respubliko]]: Pola [[Radiofonio|Radioteknika]] Societo sendis oficialan disaŭdigon, kion oni konsideras komenco de [[Pola Radio]]
* [[1933]]: Prezidento de Germanio [[Paul von Hindenburg]] malfondis [[Reichstag (institucio)|Reichstag]]
* [[1935]]: '''[[Hagia Sofia]] en [[Istanbulo]], kiu dum 916 jaroj servis kiel [[kristanismo|kristana]] [[templo]], kaj dum postaj 481 jaroj kiel [[islamo|islama]] [[moskeo]], iĝis [[muzeo]]'''
Linio 44:
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
** [[1940]]: Nombro de la membroj de [[Asocio de Armita Batalado]] en [[Lvovo]] estis ĉirkaŭ 6 mil; en [[Lublin]] germanaj regopovoj malpermesis prunti [[libroj]]n de [[lernejo|lernejaj]] bibliotekoj
** [[Nov-Jorko]]: laŭ "Nowy Świat" komisiono pri eksteraj rilatoj de [[Usona Kongreso]] informiĝis, ke sovetaj regopovoj ne permesis esploron de viv-kondiĉoj de pola loĝantaro sur [[Orientaj Limregionoj|okupataj teritorioj]]; al Pignerolles (proksime al [[Angers]]) tra [[Hungario]] alvenis de [[Lvovo]] profesoro Wł. Folkierski, kiu informis [[pola ekzila registaro|polan prezidenton een n [[ekzilo]] [[Władysław Raczkiewicz]] ke en Orienta [[Galicio]] [[poloj]] kaj [[ukrainoj]] estas imunaj al soveta propagando kaj pro abunda partopreno de [[judoj]] en soveta administrado ekmalamikiĝis kontraŭ ili; [[Budapeŝto]]: "[[Wieści Polskie]]" informis ke el polaj gazetoj nur "Kurier Wileński" ([[Vilno|Vilna]] Kuriero) aperas en teritorio de tri okupacioj, atingante eĉ [[Krakovo]]n kaj [[Varsovio]]n; Senato de [[Sud-Afriko]] reĵetis proponon de [[packontrakto]] kun Germanio
** [[1941]]: En [[Poznań]] loĝis ĉi tage 299 750 personoj, en tio 78,9% de poloj, 20,6% de germanoj kaj 0,5% de alia [[nacieco]]; en [[Varsovio]] konspira "Wiadomości Polskie" publikigis vastan artikolon ''Ni ne faciligu laboron de malamikoj!''
** '''[[Lavrentij Berija]] ordonis "malŝarĝi [[malliberejo]]jn", t.e. [[deportado|deporti]] al [[gulago]]j kaj [[kolonio]]j de soveta [[NKVD]]''' (ankaŭ de [[Orientaj Limregionoj|polaj teritorioj enkorpigitaj al Sovetunio]]); en [[Londono]] aperis nova revuo "Przyszłość. Głosy w sprawach Polski i Żydostwa Polskiego" (Estonteco. Voĉoj pri aferoj de Pollando kaj Pola [[Judismo]]) eldonata neregule ĝis 1942 - en malfermita letero pro "konduto de [[judoj]] sur [[Orientaj Limregionoj|teritorio okupata]] de [[bolŝeviko]]j" oni povas legi: ''Post finita milito civitano-judo, kiu perfidis, respondecos pri tio antaŭ sendependa [[tribunalo]], same kiel civitano-montarano aŭ [[kaŝuboj|kaŝubo]], kiuj perfidis Patrujon en momentoj por ĝi la plej malfacilaj''; [[Minsko]]: tribunalo de [[Belorusa Soveta Socialisma Respubliko]] mortkondamnis [[Ryszard Kaczorowski]] pro [[skoltismo|skolta]] agado - la verdikto aprile ŝanĝita al 10 jaroj da mallibero en [[gulago]] [[Kolima]]
Linio 50:
** '''[[Vidkun Quisling]] iĝis ĉefministro de nazia registaro en Norvegio''' - komisaro de [[Nazia Germanio]] [[Josef Terboven]] indikis la [[Marioneta ŝtato|marionetan registaron]]; [[Orienta Fronto (Dua Mondmilito)|Orienta Fronto]]: [[Ruĝa Armeo]] komencis batalon pri [[Vjazma (Smolenska provinco)|Vjazma]]
** [[1943]]: '''[[Ribelo de Zamość]]-regiono: [[partizano]]j de Kamparana Bataliono en batalo de Zaboreczno (proksime al [[Tomaszów Lubelski]]), frakasis germanan taĉmenton, kiu intencis [[masakro|neniigi]] polan vilaĝon'''; germanaj ĝendarmoj pafmortigis en [[distrikto Wysokomazowiecki]] 9 kaptitajn judojn; [[germanoj|germanaj]] regopovoj de [[Częstochowa]] forprenis al [[Romkatolika Eklezio]] preĝejon kaj transdonis ĝin al [[ortodoksismo|ortodoksaj]] [[kleriko]]j
** Lige al partizana atako kontraŭ germanoj en ĉirkaŭaĵo de [[Cieszyn]] '''[[Heinrich Himmler]] ordonis revenĝan agadon ĝis [[genocido|ekstermo]] de polaj vilaĝoj''' por ke similaj atakoj ne ripetiĝu; [[Ĉiang Kai-ŝek]] vizitis [[Vaŝingtono]]n
** [[1944]]: Helpe de soldatoj de taĉmento "Parasol" ([[Ombrelo]]) de [[Pola Enlanda Armeo]] '''en [[Varsovio]] oni plenumis mortverdikton de [[Pola Partizana Ŝtato|Pola Subtera Ŝtato]] kontraŭ [[ekzekutisto]] de Varsovio [[SS (organizo)|SS]]-generalo kaj de [[Ordnungspolizei|polico]] [[Franz Kutschera]]''', respondeca pro multaj [[krimo]]j kontraŭ [[poloj]] kune kun surstrata [[terorismo|teroro]] ([[ekzekuto]]j); [[gestapo]] publike [[pendumo|pendumis]] en [[Opole]] 6 kaj en [[Sosnowiec]] 5 polojn kondamnitajn de provizora polica juĝejo en [[Katowice]] pro aparteno al [[konspiro|konspiraj]] organizoj; '''germana polico pafmortigis en Marysin 31 kaj en [[distrikto Buski]] 5 personojn'''; [[Pola Rezistomovado]]: taĉmento de [[Pola Enlanda Armeo]] detruis sur [[stacidomo]] [[Rymanów]] ujojn kun 270 tunoj da [[nafto]]
** En [[Oudtshoorn]] ([[Sudafriko]]) fondiĝis 3-jara pola Ŝtata Komerca Lernejo kaj en Digglefold (Suda [[Rodezio]]) ekfunkciis pola Loka Ŝtata Ina [[Gimnazio]] Ĝeneralkleriga por 145 [[knabino]]j; en [[Irano]] ĉi tage estis 73 taĉmentoj de polaj [[skoltismo|skoltoj]], asociiĝintaj 1882 personoj; Leningrada fronto: [[Ruĝa Armeo]] ekregis [[Kingisepp]]; oficiala kreo de Francaj Enlandaj Fortoj de ĉiuj subteraj organizaĵoj; letero de [[Winston Churchill]] al ĉefministro [[Stalin]] pri denova ligo de rilatoj inter Sovetunio kaj la [[pola ekzila registaro en [[ekzilo]]; reprezentanto de brita [[spionado|spionagentejo]] en [[Ankaro]] informis rumanan delegiton ke [[Aliancanoj]] atendas kurieron por priparoli [[armistico]]n
** [[1945]]: [[Ruĝa Armeo]] eniris al [[Toruń]], [[Myślibórz]], [[Szlichtyngowa]] kaj [[Wschowa]] kaj ĉirkaŭiris [[Piła]] (kutime 3 tagojn poste [[NKVD]]-taĉmentoj per [[teroro]] komencas altrudi la duan sovetan [[okupado]]n, post [[anekso]] de [[Orientaj Limregionoj]]); ĝis tiu ĉi tago forveturis de [[Ukrainio]] al [[Pollando]] ĉirkaŭ 35 mil de [[familio]]j; Provizora Registaro, anstataŭanta Polan Komitaton de Nacia Liberigo, translokiĝis de [[Lublin]] al [[Varsovio]] ([[okupado|okupita]] de Ruĝa Armeo la 17-an de januaro)
** [[Usona Aerarmeo]] de [[Barato]] atakis [[Singapuro]]n; [[Londono]]: [[pola ekzila registaro en [[ekzilo]] rompis diplomatiajn rilatojn kun [[Ĉeĥoslovakio]]; '''[[Rumanio]]: en [[Bukareŝto]] oni publikigis oficialan liston de [[militkrimo|militkrimuloj]] kun 65 nomoj, kune kun [[Ion Antonescu]]'''; [[Bulgario]]: Popola Juĝejo verdiktis [[mortpuno]]jn al estintaj regantoj, caraj konsilistoj kaj parlamentanoj de la [[Nacia Asembleo]] de la 25-a kadenco
* [[1946]]: SpecialnaSpeciala puna juĝejo en [[Gdańsk]] kondamnis al 8 jaroj da mallibero germanan episkopon Karl M. Splett, kiu de 1939 estis interalie apostola administranto de [[Chełmno]]-[[diocezo]]
* [[1946]]: [[Trygve Lie]] iĝis la unua [[Ĝenerala Sekretario de la Unuiĝintaj Nacioj]]
* [[1951]]: [[Stalinismo]]: ordono de pola [[ministro]] pri nacia defendo establi anstataŭan soldatservon en t.n. [[mino|ministaj]] batalionoj (formo de politikaj [[reprezalio]]j)
* [[1953]]: [[Nederlando]]: Inundiĝisinundiĝis grandaj partoj de la provincoj [[Zelando]], [[Suda Holando]] kaj [[Norda Brabanto]]; 1 836 homoj mortis; pli ol 40 000 bestoj pereis.
* [[1958]]: [[Egiptio]] kaj [[Sirio]] fondis [[Unuiĝinta Araba Respubliko|Unuiĝintan Araban Respublikon]]
* [[1962]]: En [[Varsovio]] okazis la lasta renkonto de la [[Klubo de Kurba Rondo]] - du tagojn poste komunistaj regopovoj ĝin likvidis asertante, ke ĝi estas regata de "dekstrulaj [[naciisto]]j"
* [[1964]]: Oni surakvigis [[atoma submarŝipo|atoman submarŝipon]] ''USS [[Kazimierz Pułaski|Casimir Pulaski]]''
* [[1972]]: [[Kuala-Lumpuro]] gajnis [[urbo]]-statuson - la unua [[setlado|setlejo]] de [[Malajzio]] post sendependeco de la nacio (de Britio)
* [[1979]]: [[Irana revolucio]]: [[ajatolo]] [[Ruhollah Ĥomejni]] revenis al [[Irano]] salutata sur aviadilejo de 3 milionoj da homoj - baldaŭ [[irana revolucio]] faligis [[dinastio Pahlavi|dinastion Pahlavi]], apogatan de [[Usono]]
* [[1982]]: [[Senegambio|Senegambia Konfederacio]] fondiĝis
* [[1982]]: Kelke da semajnoj post proklamo de [[milita stato en Pollando]] oni enkondukis prezaltigon – [[nutraĵo]]j kreskis averaĝe je 241%, [[brulaĵo]] kaj [[energio]] je 171% (kadre de la unua etapo de t.n. reformo de [[ekonomio]] por eliri de la [[krizo]])
Linio 73:
* [[2004]]: 109 personoj pereis kaj pli ol 100 vundiĝis pro duobla bomba atenco de sinmortigintoj kontraŭ oficejoj de [[PDK|Demokratia Partio de Kurdistano]] kaj [[PUK (partio)|Patriota Unuiĝo de Kurdistano]] en [[Arbil]] (norda [[Irako]])
* [[2005]]: [[Nepalo]]: reĝo [[Gjanendra]] [[demisio|demisiis]] registaron kaj ekreĝis
* [[2005]]: '''[[Senkomunismigo]]''': en [[Interreto]] ĵurnalisto [[Bronisław Wildstein]] publikigis liston de [[Instituto pri Nacia Memoro]] kun nomoj de sekretaj komunistaj kunlaborantoj de [[Pola Popola Respubliko]]
* [[2009]]: [[Jóhanna Sigurðardóttir]] iĝis ĉefministrino de Islando
* [[2009]]: [[Moskvo]]: en la [[Katedralo de Kristo Savinto]] okazis entronigo de [[patriarko]] [[Cirilo la 1-a]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/1-a_de_februaro"