Inversigebla elemento: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 12:
 
== Grupo de inversigeblaj elementoj ==
La inversigeblaj elementoj de ''R'' formaskonsistigas [[grupo (algebro)|grupongrupo]]n ''U''(''R'') sub multipliko, kiu nomiĝas la '''grupo de iniversigeblaj elementoj''' de ''R''. Por la grupo de universigeblaj elementoj ''U''(''R'') oni kelkfoje uzas la notacion ''R''<sup>*</sup> aŭ ''R''<sup>×</sup>.
 
En [[komuta ringo]] ''R'', la grupo de inversigeblaj elementoj ''U''(''R'') [[grupa ago|agas]] sur ''R'' tra multiplikomultiplike. La orbitoj de ĉi tiu ago estas nomataj aroj de ''asociitoj''; en alia vortojalivorte, estas [[ekvivalentrilato]] ~<math>\sim</math> sur ''R'' nomita ''asocieco'' tia, ke
:<math>r \sim s \iff \exists u\in R^\times \colon r = us</math>.
 
La grupo de inversigeblaj lementoj estas [[funktoro]] de la kategorio de ringoj al la [[kategorio de grupoj]]:
:''r'' ~ ''s''
:<math>(-)^\times \colon \operatorname{Ring} \to \operatorname{Grup}</math>.
Ĉiu [[ringa homomorfio]] ''f'' : ''R'' → ''S'' difinas [[grupa homomorfio|grupan homomorfion]]
:''U''(''f'') : ''U''(''R'') → ''U''(''S''),
ĉar ringa homomorfio bildigas inversigeblajn elementojn al inversigeblaj elementoj. La ĉi-supra funktoro havas maldekstran adjunkton: la entjerkoeficienta [[grupa ringo]]
:<math>G \mapsto \mathbb Z[G]</math>.
 
Ringo ''R'' estas [[korpo (algebro)|kampokorpo]] se kaj nur se ''R''<sup>*</sup>ĉiu =nenula ''R''elemento \estas {0}.inversigebla:
kio signifas, ke ekzistas inversigebla elemento ''u'' kun ''r'' = ''ni''.
:<math>R^\times = R\setminus\{0\}</math>.
 
Oni povas kontroli, ĉu ''U'' estas [[funktoro]] de la kategorio de ringoj al la [[kategorio de grupoj]]: ĉiu [[ringa homomorfio]] ''f'' : ''R'' → ''S'' konkludas [[grupa homomorfio]] ''U''(''f'') : ''U''(''R'') → ''U''(''S''), pro tio ke ''f'' bildigas inversigeblaj elementojn al inversigeblaj elementoj. Ĉi tiu funktoro havas restita adjunkto kiu estas la integrala [[Grupa ringo|grupringa]] konstruaĵo.
 
Ringo ''R'' estas [[korpo (algebro)|kampo]] se kaj nur se ''R''<sup>*</sup> = ''R'' \ {0}.
 
== Ekzemploj ==