Kiel registrite je 22:06, 21 feb. 2020 redakti Filozofo (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Patrolantoj 9 225 redaktoj e →‎Tendencoj: Korektis anaĥronismon ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 00:49, 23 feb. 2020 redakti malfari פֿינצטערניש (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj 1 702 redaktoj anakronismo ne ekzistas ĉi tie. hebrea kaj juda estas kaj estis sinonimoj, antikve kaj hodiaŭ Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 13: En antikva Israelo, la kulto de YHVH - tutverŝajne tondro-dio en liaj originoj - estis ekskluziva, sed ne necese postulis la ne-ekziston de aliaj dioj - dioj fremdaj kaj espereble malpli potencaj. Pli malfrue, eble post la babilona malliberperiodo, la israela religio iĝis plene unudia, t.e., postulis la ne-eston de aliaj dioj. La nura Dio estis almenaŭ ekde tiam vidita kiel kreinto de la [[universo]]. La kredo je la senkorpeco de Dio establiĝis multe pli malfrue; unu el la ĉefaj kaj plej akraj disputoj inter Maimonides kaj aliaj rabenoj centriĝis sur ĝi. [[Helenisma judismo]] estis formo de judismo en la antikva mondo kiu kombinis la ~~hebrean~~judan religian tradicion kun elementoj de la greka kulturo. Ĝis la falo de la Romia Imperio kaj la islamaj konkeroj de la orienta Mediteraneo, la ĉefaj centroj de helenisma judismo estis [[Aleksandrio]] (Egiptio) kaj [[Antioĥio]] (hodiaŭ en Suda Turkio), la du ĉefaj grekaj urbaj setlejoj en la Mez-Orienta kaj Nord-Afrika areo, ambaŭ fonditaj fine de la 4a jarcento a.K. post la konkeroj de [[Aleksandro la Granda]]. Helenisma judismo ankaŭ ekzistis en [[Jerusalemo]] dum la duatempla periodo, kie estis konflikto inter heleniĝantoj kaj tradiciistoj. [[Maimonides]], kiu estis forte influita de grekaj kaj arabaj [[filozofo]]j, defendis la senkorpecon de Dio, kaj kondamnis kredantojn je sia korpeco al la perdo de la ĉiama vivo. Aliaj ecoj de Dio - lia ĉiopovo, ĉionscio kaj ĉiaesto, ekzemple - establigis sin firme ankaŭ relative malfrue, kvankam ofte estas apogoj (kaj malapogoj) por la eventuale venkinta flanko en la [[Biblio]] mem. Linio 24: La [[Ortodoksa Judismo]] estas unu el la grandaj branĉoj de la juda religio en la nuntempo, kune kun la konservema judismo kaj la reformisma judismo. Ĝi distingiĝas de la aliaj pro ĝia rigora aliĝo al la ''[[Halaĥo]]''. Ĝi ne havas centran doktrinan aŭtoritatecon kio permesas al ĝi kelkajn variantojn de ĝia praktikado. [[Konservema judismo]] estas branĉo de la juda religio kiu devenas de intelektaj fluoj kiuj naskiĝis en Germanio en la deknaŭa jarcento, kaj ĉefe de la pozitiva-historia skolo kiu evoluis en la mezo de la deknaŭa jarcento. La ĉefa ideologo de ĉi tiu korento de juda penso estis la germana rabeno [[Zacharias Frankel]]. Ĉi tiu skolo estis reago al la alveno de klerismo kaj al la fakto ke en tiu epoko oni forigis la plej multo da diskriminaciaj leĝoj kontraŭ judoj en Okcidenta Eŭropo. Laŭ la pozitiva-historia skolo, judaj religiaj leĝoj ĉiam ŝanĝiĝis dum la historio por adaptiĝi al la tempoj, kaj judoj ĉiam devus strebi sekvi la judajn leĝojn sed ankaŭ esti malfermitaj al ŝanĝoj. Zacharias Frankel ne kunsentis kun la Reformistoj, kiuj ankaŭ volis ŝanĝi judismon por igi ĝin pli moderna kaj tauga por la moderna mondo, ĉar li opiniis ke la ŝanĝoj kiujn ili volis alporti estis tro radikalaj kaj ne estis bazitaj sur ~~hebreaj~~judaj tradicioj. Tamen, li ankaŭ ne kunsentis kun la ortodokusoloj, kiuj refuzis akcepti iun ajn ŝanĝon al la judaj tradicioj. Origine, Frankel estis membro de la reformistoj, sed li forlasis ilin ĉar li ne kunsentis ke oni devus ĉesi uzi la Hebrean lingvon por preĝi. [[Reformisma Judismo]] ankaŭ konata kiel '''Liberala Judismo''' aŭ '''Progresema Judismo''', estas branĉo de la [[Judismo\|juda religio]] kiu naskiĝis en [[Germanio]] en la [[19-a jarcento]]. Nuntempe, ĝi estas tre populara inter [[Usono\|usonaj]] kaj [[Britio\|britaj]] [[judoj]]. Linio 88: == Ĉefaj festoj == [[Dosiero:Seder-tablo.jpg\|eta\|<center>Seder-tablo por [[Pesaĥo]], kun la libro, kiun tradukis [[Erin Piateski]]]] * [[Pesaĥo]] (esperante preterpaso, ~~hebrea~~juda [[Pasko]]) * [[Ŝavuot]] * [[Tiŝa B'av]]

Judismo: Malsamoj inter versioj