Dengo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
e stegomijo ---> Aedo
Linio 1:
[[Dosiero:Dengue.jpg|thumbeta|dengo-viruso]]
'''Dengo''' (el la [[portugala lingvo]] ''dengo'' aŭ ''dengue'', "afektado") estas unu el la ĉefaj virusaj [[malsano]]j en la mondo kaj grava [[problemo]], ĉefe en [[tropiko|tropikaj landoj]] (kiel [[Brazilo]]), kie la [[klimato]] kaj la urbaj kutimoj disponigas tre favorajn kondiĉojn al la disvolviĝo kaj proliferado de ĝia disvastiga kulo, la ''[[Aedes aegypti]]'' [ajdes ajgipti/edes eĝipti] el la genro [[stegomijoAedo (moskito)|Aedo]].
 
== Historio ==
 
La unua mencio pri dengo en la mondo estis en [[1779]] en la insulo [[Javo]]. En [[Ameriko]], la unua kazo okazis en [[Kubo]], en [[1782]]. En Brazilo, estas raportoj pri dengo ekde [[1846]]. Tiam la malsano ricevis la nomon "dengo" kiu signifas "virineca afektado" ĉar estis rigardita kiel malgrava malsano, aŭ ĉar tiam ĝi estas pli malforta, aŭ ĉar tiam ekzistis aliaj pli gravaj malsanoj en Brazilo. Ankaŭ povas deveni de kultura sinteno de brazilanoj, kiuj, ĝenerale, rigardas malsanojn kiel montron de malforto (en [[Brazilo]] oni uzas [[anestezioanestezo]]n tre pli malofte en denta flegado, kancermortontoj ofte rifuzas kontraŭdolormedikamentojn, ekzemple).
 
Dum preskaŭ jarcento dengo malaperis el [[Brazilo]]. Ĝi reaperis en [[1981]] kaj [[1982]] en [[Boa Vista]], [[Rorajmo]]. En [[1986]] estis granda epidemio kiu komenciĝis en [[Rio-de-Ĵanejro]] kaj poste iris al [[Cearao]] kaj [[Alagoaso]]. En la sekva jaro, ĝi atingis ankaŭ [[Bahio]]n, [[Minas-Ĝerajso]]n, [[Pernambuko]]n kaj [[San-Paŭlio]]n, kie ĝi restas endemia.