Formikedoj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 88:
[[Image:Ants in amber.jpg|thumb|right|Formikoj fosiliaj en [[Balta sukceno]].]]
Dum la [[Kretaceo]], malmultaj specioj de primitivaj formikoj gamis amplekse en la superkontinento [[Laŭrazio]] (nome [[Norda Hemisfero]]). Ili estis malabundaj kompare kun la populacioj de aliaj insektoj, reprezentante nur ĉirkaŭ 1% de la tuta insektaro. Formikoj iĝis hegemoniaj post la [[adapta radiado]] komence de la [[Paleogeno]]. Ĉirkaŭ la [[Oligoceno]] kaj [[Mioceno]], formikoj estis 20–40% el ĉiuj insektoj trovitaj en ĉefaj fosiliaj kuŝejoj. El la specioj kiuj vivis en [[Eoceno]], ĉirkaŭ unu el 10 genroj survivas nuntempe. Genroj survivantaj aktuale estas 56% ela genroj aperintaj en fosilioj de [[Balta sukceno]] (komenca Oligoceno), kaj 92% el la genroj aperintaj en sukcenaj fosilioj de [[Domingo]] (ŝajne komenca Mioceno).<ref name="grimaldi2001"> Grimaldi D, Agosti D (December 2000). [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC17635/ "A formicine in New Jersey cretaceous amber (Hymenoptera: formicidae) and early evolution of the ants".] Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 97 (25): 13678–83. Bibcode:2000PNAS...9713678G. doi:10.1073/pnas.240452097. PMC 17635. PMID 11078527. </ref><ref name=TheAntEvo>Hölldobler & Wilson (1990), pp. 23–24</ref>
[[Termito]]j loĝas en kolonioj kaj estas foje nomataj ‘blankaj fomikoj’, sed termitoj ne estas formikoj. Ili estas subordo ''[[Isoptera]]'', kaj kune kun [[blato]]j ili formas la ordon ''[[Blattodea]]''. ''Blattodea''-oj estas rilataj al [[mantedoj]], [[grilo]]j, kaj al aliaj flugilhavaj insektoj kiuj ne trapasas plenan [[metamorfozo]]n. Kiel la formikoj, termitoj estas [[bonsociemo|bonsociemaj]], kun sterilaj laboristoj, sed ili ege diferencas en la genetiko de reproduktado. La simileco de ilia socia strukturo al tiu de formikoj estas atribuita al [[konverĝa evoluo]].<ref>{{cite journal|last=Thorne |first=Barbara L | name-list-format = vanc |year=1997 |title=Evolution of eusociality in termites |journal=Annu. Rev. Ecol. Syst. |volume=28 |issue=5 |pages=27–53 |url=http://www.thornelab.umd.edu/Termite_PDFS/EvolutionEusocialityTermites.pdf |doi=10.1146/annurev.ecolsys.28.1.27 |pmc=349550 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100530162505/http://www.thornelab.umd.edu/Termite_PDFS/EvolutionEusocialityTermites.pdf |archive-date=2010-05-30 }}</ref> [[Mutiledoj|Velurformikoj]] aspektas kiel grandaj formikoj, sed estas senflugilaj inoj de [[vespo]]j.<ref>{{cite web |url=http://bugguide.net/node/view/69 |title=Order Isoptera – Termites |access-date=12a de junio 2008 |publisher=Iowa State University Entomology
| |||