5-a de marto: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→‎Eventoj: sovetia politburoo decidis ekstermi 25 mil polajn militkaptitojn
→‎Eventoj: 1918-kompletigo
Linio 27:
* [[1891]]: Franca astronomo [[Auguste Charlois]] malkovris [[asteroido]]n [[307 Niko|Niko]]
* [[1894]]: Franca astronomo kaj [[meteologo]] [[Fernand Courty]] malkovris asteroidon [[387 Akvitanio|Akvitanio]]
* [[1904]]: Serba [[elektrotekniko|elektroteknikisto]] kaj inventisto '''[[Nikola Tesla]] priskribis [[procezo]]n de la formiĝo de [[globa fulmo]]'''
* [[1912]]: [[Itala-turka milito]]: [[italoj]] unuafoje uzis [[aeroŝipo]]jn por militaraj celoj, malantaŭ la fronta linio
* [[Unua mondmilito]]:
** [[1918]]: [[Rumanio]] subskribis [[armistico]]n kun [[Centraj Potencoj]], komandataj de [[August von Mackensen]] - germana influo sur la Reĝlando Pollando kreskas
* [[1933]]: '''En [[Germanio]] okazis parlamenta baloto - [[Nacisocialisma Germana Laborista Partio]] akiris preskaŭ 44% de voĉoj'''
* [[1933]]: [[Granda Depresio]]: prezidanto [[Franklin D. Roosevelt]] anoncis "bankan ferion", fermante ĉiujn usonajn [[banko]]jn kaj suspendante [[financo|financajn]] transakciojn
* [[1936]]: [[Britio]]: la unua flugo de la ĉasaviadilo [[Supermarine Spitfire]]
* [[1938]]: [[Hispana Enlanda Milito]]: komenciĝis marbatalo de [[kabo (geografio)|kabo]] Palos (ĉ. 70 [[marmejlo]]jn orienten de [[Kartaĥeno (Hispanio)|Kartaĥeno]])
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
Linio 42:
** [[1942]]: En [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] ĉesis aperi [[judoj|juda]] [[konspiro|konspira]] revuo "Morgenfreiheit"
** [[Britio]]: enkonduko de universala soldatservo por viroj ĝis 45-a vivjaro, kaj de labordevo por virinoj de 18-a ĝis 31-a vivjaro; '''[[Indonezio|Indonezia]] Fronto: sur [[Javo]] [[japanoj]] okupis [[Batavio]]n'''
** [[1943]]: Germanaj ĝendarmoj pafmortigis en [[Łańcut]] 8 [[poloj]]n; en [[Vroclavo]] [[germanoj]] [[senkapigo|senkapigis]] 6 aktivulojn de pola[[Pola rezista movadoRezistomovado]] en [[Silezio]], akuzitaj interalie pri eldonado de eksterleĝa gazetaro; [[Holokaŭsto]]: '''al [[koncentrejo]] [[Auschwitz]] ([[Aŭŝvico]]) venis transporto de 1405 judoj, el kiuj 809 [[SS (organizo)|SS]] tuj direktis mortigi per [[gaso]]'''; Organizo de Eta [[Sabotado]] "Wawer" surmurigis en [[Varsovio]] 1500 [[afiŝo]]jn kun anonco pri [[mortpuno]] verdiktita kontraŭ germanoj flanke de pola konspira Speciala Juĝejo; taĉmento de '''Popola Gvardio liberigis ĉirkaŭ 300 personojn en [[fervoja stacidomo]] inter [[Kielce]] kaj [[Częstochowa]], [[deportado|deportataj]] al [[trudlaboro]] en [[Nazia Germanio]]'''; en [[Varto]]-Lando poloj devis akiri skriban permeson por ofice [[telefono|telefoni]] de publikaj parolejoj; [[distrikto Hrubieszowski]]: Kamparana Bataliono tuttage batalis kontraŭ germanoj kaj ukraina polico defende de 3 vilaĝoj - pereis 27 germanoj kaj ukrainoj, kaj 9 poloj, 5 vundiĝis - [[germanoj]] kaj [[ukrainoj]] retiriĝis
** Ĉefa Sekur-Oficejo de '''[[Nazia Germanio]] decidis marki kaj limigi personan liberecon de judoj''' el Nazia Germanio, ĜG kaj sur okupata parto de [[Sovetunio]] devenantaj de [[Pollando]], [[Luksemburgo (lando)|Luksemburgo]], [[Slovakio]], [[Kroatio]], [[Rumanio]], [[Bulgario]], [[Grekio]], [[Nederlando]], [[Belgio]], [[Estonio]], [[Litovio]], [[Latvio]] kaj [[Norvegio]]; testoflugo de [[Gloster-Meteor]], la unua milita [[jetmotoro|jetmotora]] [[ĉasaviadilo]] de [[Unuiĝinta Reĝlando]]; nokte Bomba Korpuso de [[brita aerarmeo|RAF]] atakis [[Essen]] - '''komenco de aera ofensivo al [[Ruhr-regiono]]'''
** [[1944]]: En [[Edinburgo]] fondiĝis Fluganta Scienca [[Biblioteko]], kies celo estis faciligo al polaj [[studento]]j utiligi [[literaturo]]n; '''aperanta en [[Novjorko]] "Jewish Journal" skribis pri arestado de multaj [[pastro]]j pro helpado al judoj en [[okupado|okupata]] Pollando'''; [[bataliono]] de [[Pola Enlanda Armeo]] tuttage batalis kontraŭ sovetaj [[brigado]]j nome de [[Sergej Kirov|Kirov]] kaj de [[Vasilij Ĉapajev|Ĉapajev]], kaj plotono de "Grom" kun 4 plotonoj de Kamparanaj Batalionoj batalis kontraŭ taĉmento de [[SS (organizo)|SS]]-Galizien en [[distrikto Hrubieszowski]]
** 8-a Aviada Armeo unuafoje atakis [[Berlino]]n; en [[Ĉongĉingo]] oni subskribis ĉinan-afganan pakton pri [[amikeco]]; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: atakantaj tra [[Podolio]] trupoj de 1-a Ukraina Fronto ekregis [[Zaslavo|Izasław]], [[Ostropolo]]n kaj trarompis [[fervojlinio]]n [[Ĥmelnicko|Płoskirów]]-[[Ternopilo|Tarnopol]]
** [[1945]]: '''[[Ruĝa Armeo]] konkeris [[Białogard]], [[Gryfice]], [[Kamień Pomorski]] kaj [[Stargard Szczeciński]] - kutime 3 tagojn poste [[NKVD]]-taĉmentoj per [[teroro]] komencis novanla duan sovetan [[okupado]]n''' (post [[anekso]] de [[Orientaj Limregionoj]]); polaj armeaj unuoj konkeris [[Drawsko Pomorskie]]
** [[Gestapo]] translokigis dekkelkpersonan gupon de polaj judinoj de [[koncentrejo]] [[Bergen-Belsen]] al [[Buchenwald]], en [[Berno]] kunsidis Asocio de Svisa Helpo al Pollando por kunordigi ĉiun bonfarantan agadon favore al Pollando; [[Okcidenta Fronto (Dua Mondmilito)|Okcidenta Fronto]]: usona 3-a Armeo komencis [[sturmo|sturmi]] [[Kolonjo]]n, 9-a Armeo okupis [[Homberg]]; [[Nazia Germanio]]: oni soldatservigis rekrutojn el [[1929]]
* [[1946]]: '''En [[Usono]] [[Winston Churchill]] unuan fojon uzis la difinon [[fera kurteno]]''', kiu dislimigis [[Eŭropo]]n je [[Orienta Bloko|orienta]] kaj [[Okcidenta Eŭropo|okcidenta]] - '''[[malvarma milito]] komenciĝis''' (''De [[Szczecin]] apud [[Balta Maro]] ĝis [[Triesto]] apud [[Adriatiko]] tranĉas la [[Eŭropo|kontinenton]] fera [[kurteno]]'')
* [[1950]]: Ĉefa komandanto de [[Ukraina Ribela Armeo]] '''[[Roman Ŝuĥeviĉ]], senpere respondeca pri la [[genocido|genocida]] [[Volinia masakro]] de [[poloj]], pereis''' dum provo haltigi lin fare de soveta [[NKVD]] apud [[Lvovo]]
* [[1953]]: Pola [[piloto]] Franciszek Jarecki fuĝis de [[Słupsk]] per ekzerca [[aviadilo]] [[MiG-15]]bis kaj alteriĝis sur dana insulo [[Bornholm]]
* [[1953]]: '''Gvidanto de [[Sovetunio]] [[Josef Stalin]] mortis pro [[cerba sangado]] - respondeca interalie pri la [[politiko]] de [[granda purigo|ŝtata teroro]], [[sekreta aldona protokolo|eksplodo de la milito]] kaj amasaj [[reprezalio]]j kun morto de milionoj da [[viktimo]]j'''