Kronvirusa malsano: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Aldonis ligilojn Etikedoj: Poŝtelefona redakto Redakto per poŝtelefona aplikaĵo Redakto de Android-aplikaĵo |
Tonyo (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Infectious bronchitis virus.png|eta|La [[kronviruso]], kaŭzanto de sasoso]]
'''Kronvirusa pneŭmonito''' estas aro da ''netipaj pneŭmonitoj'', kaŭzitaj de [[kronviruso]]j, kelkaj el kiuj fariĝis famaj pro sia alta kontaĝebleco kaj akuteco, kaj kiuj kaŭzis multnombrajn mortojn inter la popolaro. Inter ili citindas [[SARS]], [[MERS]] kaj [[Covid-19]], tiu ĉi komenciĝinta fine de 2019 kaj 2020 en [[Uhano]] ([[Ĉinio]]).
== Epidemio de 2003 ==
{{ĉefartikolo|SARS}}
'''Sasoso''' (Severa Akuta Spira Sindromo - SASoSo), aŭ ''sarso'' (de la angla ''Severe acute respiratory syndrome'') estas ''netipa [[pneŭmonio]]'', kiu originale aperis en [[Ĉinio]]. En majo 2003, 6234 homoj havis sasoson kaj 435 jam mortis.
Linio 9 ⟶ 10:
Meze de marto multaj infektitoj estis jam registritaj en Honkongo, Vjetnamio kaj baldaŭ en Singapuro. La infekto plej intense disvastiĝis en malsanulejoj, hoteloj, flughavenoj, stacidomoj, multloĝejaj domoj, pasaĝeraj aviadiloj ktp. La [[Monda Organizaĵo pri Sano]] (MOS) anoncis la alarmon pro epidemio de tiel nomata netipa pneŭmonio (poste populare nomita „sarso” aŭ „saroso”). Fine de marto similaj malsanuloj estis registritaj jam en Tajvano, Tajlando, Kanado, Usono kaj en multaj eŭropaj landoj. Baldaŭ fariĝis konata tio, ke la epidemio komenciĝis en Gŭangdongo jam en novembro 2002.
=== Nomo ===
Pri la uzo de la vorto ''sasoso'' en Esperanto eblas mencii la jenan tekston el [[Monato (gazeto)|''Monato'']]: "Montriĝas ke en Esperanto ĉi-momente estas uzataj ĉi-cele tri terminoj, nome „sarso”, „saroso” kaj „sasoso”. La redaktoroj de MONATO ne venis al iu rekomendo. Pro tio la ĉefredaktoro „tranĉis la nodon” kaj decidis provizore uzi „sarso” apud la pli longa nomo „netipa pneŭmonio”."
=== Infekta aganto: kronviruso ===
Linio 18:
== Epidemio de 2019-2020 ==
{{ĉefartikolo|Pandemio de COVID-19}}
La {{daton|19|1|2020}} ĉinaj sanoficialuloj en la urbo [[Uhano]] konfirmis [[:n:Nova viruso en Ĉinio maltrankviligas sanitarajn aŭtoritatojn|kreskon de nova koronviruso]] je 136 novaj kazoj dum tri tagoj (el 200 sume). La plimulton da konfirmitaj kazoj oni taksas malgravaj, sed oni raportis tri forpasojn. La infektitoj aperis jam en [[Sud-Koreio]], [[Tajlando]] kaj [[Japanio]]. La {{daton|22|1}} la [[:n:Urĝa renkontiĝo pri nova viruso disvastiĝanta el Ĉinio|nombro da konfirmitaj kazoj kreskis]] ĝis 440, inkluzive de 15 sanlaboristoj. La viruso disvastiĝis el Uhano al Pekino, [[Ŝanhajo]] kaj la provinco Gŭangdongo, samkiel Japanio, Sud-Koreio, Tajlando, [[Tajvano]] kaj [[Usono]], kiu anoncis sian unuan kazon la [[21-an de januaro]], en [[Vaŝingtonio]]. La tieaj sanoficialuloj diris ke homo reveninta el Uhano al Seatlo troviĝas en malsanulejo pro pneŭmonito, sufiĉe bone fartante.
Linio 99 ⟶ 100:
* [[Li Wenliang]]
{{Medicinaj temoj}}
[[Kategorio:Virusaj malsanoj de homoj]]
| |||