Kapsulo (frukto): Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
e korekto, ŝablono
Linio 1:
[[Image:Papaver rhoeas capsule front.jpg|thumb|200px|Kapsulo de [[papaveto]].]]
'''Kapsulo''' (latine ''{{lang-la|capsula''}}) estas malfermiĝa seka [[frukto]], kiu enhavas ĝenerale multege da [[semo (planto)|semetoj]]. Kapsulo evoluas el [[karpelaro]] kuniĝanta (ĉiuj la karpeloj estas algluitaj) unu aŭ plurajn kavojn. Kiel ĉiuj sekaj fruktoj ĝi spontane malfermiĝas, kiam ĝi estas seka.
 
Laŭ la malfermiĝo oni distingas plurajn specojn de kapsuloj:
Linio 7:
* kun lokaj malfermiĝoj: [[tulipo]], [[lilio]], [[violo]], ktp.
* kun pintaj malfermiĝoj: [[dianto]], [[papaveto]], ktp.
*
* '''[[silikvo]]''', dukarpela, duĉambra kapsulo, en kiuj la placentoj estas lokitaj sur meza, disiga vando, kiu restas post la defalo de la du valvoj (ĉefe ĉe la [[brasikacoj]]): [[brasiko]], [[kolzo]], ktp.
* '''silikveto''', silikvo kiujkiu estas preskaŭ tiel larĝajlarĝa kiel longajlonga: [[lunario]], ktp.
[[dosiero:Plantago major fruit.jpg|thumb|piksidio kaj semoj de [[Plantago major]]]]
*'''kovrilkapsulo''', aǔ '''piksido''', estas speciala tipo de kapsulo. La kapsulo havas semkamerojn, kiuj estas kovratakovrataj de kovrilo. Tiaj kovrilkapsuloj trovigastroviĝas en minimume 17 plantfamilioplantfamilioj, i.a. ĉe [[Amarantacoj]] (''Amaranthaceae''), [[Berberisacoj]] (''Berberidaceae''), [[Kukurbacoj]] (''Cucurbitaceae''), [[Lecitidacoj]] (''Lecythidaceae''), [[Mirtacoj]] (''Myrtaceae''), [[Plantagacoj]] (''Plantaginaceae'') kaj [[Solanacoj]] (''Solanaceae'').<ref>Richard W. Spjut: ''[http://www.worldbotanical.com/fruit_types.htm A Systematic Treatment of Fruit Types]'', The World Botanical Associates Web Page, elŝutita 2008/04/09</ref> <ref>[[Focko Weberling]]: ''Morphologie der Blüten und der Blütenstände''. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart 1981 S. 350</ref>
 
*'''kovrilkapsulo''', aǔ '''piksido''', estas speciala tipo de kapsulo. La kapsulo havas semkamerojn,kiuj estas kovrata de kovrilo. Tiaj kovrilkapsuloj trovigas en minimume 17 plantfamilio, i.a. ĉe [[Amarantacoj]] (''Amaranthaceae''), [[Berberisacoj]] (''Berberidaceae''), [[Kukurbacoj]] (''Cucurbitaceae''), [[Lecitidacoj]] (''Lecythidaceae''), [[Mirtacoj]] (''Myrtaceae''), [[Plantagacoj]] (''Plantaginaceae'') kaj [[Solanacoj]] (''Solanaceae'').<ref>Richard W. Spjut: ''[http://www.worldbotanical.com/fruit_types.htm A Systematic Treatment of Fruit Types]'', The World Botanical Associates Web Page, elŝutita 2008/04/09</ref> <ref>[[Focko Weberling]]: ''Morphologie der Blüten und der Blütenstände''. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart 1981 S. 350</ref>
 
Kelkfoje la kapsulo ekmalfermiĝas, dissendante subite la semojn for: [[violo]], [[impatiento]], ktp.