Esfahano: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
esperantigita ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, formatigo de titoloj, +Projektoj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 19:
| blazono =
<!-- *** Lando ktp. *** -->
| lando = Irano
| lando_tipo = Ŝtato
| lando_flago = 1
Linio 29:
| distrikto_tipo = Regiono
| municipo =
| municipo_tipo =
| histregiono = Safavidoj
| histregiono1 = Selĝukoj
Linio 40:
| rivero1 =
| rivero_tipo =
| konstruaĵo =
| konstruaĵo1 =
| konstruaĵo2 =
Linio 72:
| areo_rondumo = 1
<!-- *** Loĝantaro *** -->
| loĝantaro = 1583609
| loĝantaro_dato = 2006
| loĝantaro_denseco =
<!-- *** Historio & gvidantaro *** -->
| establita =
| establita_tipo = Unua skribmencio
| dato =
| ĉefulo =
Linio 122:
Esfahano estas 340 km sude de [[Teherano]] kaj estas la dua plej granda urbo en Irano, havante pli ol unu milionon da loĝantoj. Ĝi staras 1590 m super marnivelo kaj ĝuas 355 mm da pluvo po jaro, simile al [[Denvero, Koloradio|Denvero]], [[Usono]] en alteco kaj sekeco. La temperaturo
kutime estas inter 2 kaj 28 C. La urbo staras ĉe la [[Zajande-Rivero]] kaj ĉe la ĉefa nordsuda kaj orientokcidenta vojoj de Irano.
[[Dosiero:Si-o-se-Pol.jpg|thumbeta|maldekstra|250px|Si-o-se Pol]]
 
== Historio ==
La [[araboj]] konkeris la urbon en 642, kaj disvastigis [[islamo]]n. Ili starigis Esfahanon kiel ĉefurbo de provinco. Dum la [[11-a jarcento]], la islama filozofo [[Aviceno]] loĝis kaj instruis tie. Poste en la jarcento, en [[1051]], la [[selĝukidoj|selĝukido]], [[Toghril Beg]], kaptis la urbon, ankaŭ stariginte ĝin kiel ĉefurbo. La urbo floris sub la selĝukidoj ĝis ĉirkaŭ 1200. En [[1387]], la urbo estis tre sange konkerita de [[Timuro]].
[[Dosiero:RussianIsfahan.jpg|thumbeta|La Rusia armeo en Esfahano en la jaro 1890]]
La urbo fine ĝuis sian oran epokon dum la [[17-a jarcento]] sub la ŝaho [[Abaso I]], kiu starigis ĝin kiel ĉefurbo de la [[safavida dinastio]]. Multo de la belegaj konstruaĵoj estis konstruita dum ĉi tiu tempo. Post jarcento, konkerite de la afganoj en [[1722]] post sieĝo, la urbo kadukiĝis, multe de ĝi iĝis ruino. Kvankam la [[Afganio|afganoj]] estis la supraĵa kaŭzo de la disfalo de Esfahano, la plej profunda kaŭzo estis la markomerco de [[Nederlando]]: Esfahano riĉiĝis per la transtera komerco trans [[Azio]]n, sed ĉi tiu komerco velkis kiam la nederlandanoj povis transporti la samajn varojn malpli koste trans maron.
 
Linio 134 ⟶ 135:
== Turismaj vidindaĵoj ==
La ĉefaj vidindaĵoj estas la Moskeo de Imamo (antaŭe nomita [[Moskeo de la Ŝaho]]), la Reĝa Palaco, la [[moskeo]] de Ŝejko Lotf-ol-laho (vidu la supran foton) kaj Placo de Imamo (en la urba centro).
[[Dosiero:IspahanMedresseh-IShahHusein.jpg|thumbeta|maldekstra|<center>la islama altlernejo ''Madar e Imam']]
[[Dosiero:Sheikh Lotfallah Esfahan.JPG|thumbeta|maldekstra|La [[Moskeo]] de Ŝejĥo Lotfolaho]]
 
== La [[Moskeo de la Ŝaho]] ==
La [[Moskeo de la Ŝaho]] nun nomata la la '''Moskeo de Imamo''' (vidu la apudan foton) estas [[moskeo]] estis konstruita por la suverenulo de la [[safavidoj]], la ŝaho [[Abaso la Granda]], inter [[1612]] kaj [[1630]]. La Moskeo de la Ŝaho troviĝas en la sudo de la [[placo Naghŝ-i Jahan]].
 
Linio 153:
:Jen tie la kvin pontoj, el kiuj Ĥŭaju superbas.<ref>[[Abel Montagut]], ''[[Poemo de Utnoa]]''. Pro Esperanto. Vieno, 1993. ISBN 3-85182-007-X. 225 p., p. 116.</ref>
[[Dosiero:Naghsh-e-jahan masjed-e-shah esfahan.jpg|eta|Vidaĵo de la parko kaj de la kupolo de la [[Moskeo de la Ŝaho]]]]
 
== Notoj ==
{{Referencoj}}
<references/>
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* [http://www.metropla.net/as/esfa/esfahan.htm Metroo de Isfahano]
 
{{Bibliotekoj}}
 
[[Kategorio:Urboj de Irano]]