Glaĉera lago: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 4:
'''Glaĉera lago''' estas [[lago]] deveninta el fandiĝinta [[Glaĉero|glaciejo]]. Ĝi ekestis kiam la glaciejo eroziis la landon kaj poste degelis, plenigante per akvo la kavon kiun ĝi kreis.
 
La plimulto de la nuntempaj glaciajglaĉeraj lagoj estiĝis antaŭ ĉirkaŭ 10000 jaroj, t.e. ĉirkaŭ la fino de la [[Vurma Glaciepoko|lasta glaciepoko]], kiam ĝiaj glaciejoj komencis malgrandiĝi kaj ofte fandiĝante kreis lagojn.
 
Kutime, la glaciajglaĉeraj lagoj estas ĉirkaŭitaj de [[moreno]]j, [[Drumlino|drumlinoj]], [[migra ŝtonego|migraj ŝtonegoj]] kaj aliaj postsignoj de la pasinta glaciejo.
 
== Gravaj glaciajglaĉeraj lagoj ==
Kompreneble, glaciajglaĉeraj lagoj estas troveblaj nur en lokoj atingitaj de glaciejoj dum glaciepokoj. La plej grandaj estas meze de vastaj ebenaĵoj; multaj sed kutime malpli grandaj estas ankaŭ je la piedo de altaj montaroj.
 
En pluraj okazoj, estis dikaj glaciejoj en lokoj kie la tero nature estis pli malalta ol ĉirkaŭe (tektonaj fosaĵoj). Glacio pliprofundigis la foson kaj donis formon al lago, kiu do kutime estas taksata glacia; sed fakte ĝia origino estas miksita. Grava ekzemplo estas [[Ladoga (lago)|Lago Ladoga]].
 
=== Nordameriko ===
En Nordameriko estas la plej granda glaciaglaĉera lago en la mondo, la [[Supra Lago]] (ĉ. 82mil km²), kiu ankaŭ estas la plej granda lago de [[nesala akvo]] en la mondo.
 
Ankaŭ la ceteraj kvar [[Grandaj Lagoj (Nordameriko)|Grandaj Lagoj]] kaj la [[Granda Ursa Lago]], la [[Granda Sklava Lago]], la [[Vinipego (lago)|Lago Vinipego]] estas tre gravaj glaciaj lagoj (kelkaj kun miksita origino). Ili havas areon de po 15mil km² aŭ pli.
 
=== Eŭropo ===
La plej granda glaciaglaĉera lago en Eŭropo estas Lago Ladoga (ĉ. 18mil km²).
 
Famaj glaciajglaĉeraj lagoj estas en Alpoj, kaj en la norda flanko ([[Lemano]], ankaŭ nomata Lago de Ĝenevo; [[Bodenlago]] aŭ Konstanca Lago; ktp) kaj en la suda flanko ([[Garda-lago|Garda]], [[Majora Lago]] ktp).
 
=== Azio ===
Linio 27:
 
=== Sudameriko ===
Kelkaj malgrandaj glaciajglaĉeraj lagoj estas ankaŭ en Sudameriko; ekzemple la Lago San Martín, ankaŭ nomata O'Higgins.
 
== Malaperintaj glaciajglaĉeraj lagoj ==
Kiam la fino de la lasta glaciepoko alproksimiĝis, estiĝis grandegaj lagoj en Nordameriko kaj en Nordeŭropo: la Lago Agassiz kaj la Balta Lago. Ili daŭris nur proksimume 3-4 milojn da jaroj; en Nordameriko, la Lago Vinipego estas malgranda restaĵo de tiu monstra lago, dum en Eŭropo la restaĵoj de la Balta Lago (nesala) estas la nuna [[Balta Maro]] (sala), la lago Ladoga kaj pluraj aliaj lagoj en Rusio, Svedio, Finnlando.
 
== Novaj glaciajglaĉeraj lagoj ==
[[Dosiero:Lake_Tasman_and_Mount_Cook_101_5770.jpg|maldekstre|250ra|eta|Lago Tasman en Nov-Zelando]]
Ĉar glaciejoj ankoraŭ malgrandiĝas (kaj eĉ pli rapide pro la [[forceja efiko]]), novaj glaciaj lagoj daŭre aperas.