Vikipedio

6-a de januaro: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
→‎Eventoj: kunsido de princoj pri rekonkero de Krakovo
Neniu resumo de redakto
Linio 6:
 
== Eventoj ==
* [[-6]]: '''Laŭ [[Romkatolika Eklezio|katolika]] tradicio [[Stelo de Bet-Leĥem]] alkondukis [[tri magoj]]n por pridonaci [[Jesuo Kristo|Jesuon Kriston]]'''
* [[1017]]: [[Knuto la Granda]], frato de dana reĝo, estis proklamita reĝo de [[Anglio]]
* [[1066]]: [[Harold la 2-a (Anglio)|Harold la 2-a]] kroniĝis kiel lasta [[anglosaksoj|anglosaksa]] reĝo de Anglio antaŭ la [[Normana konkero de Anglio]]
* [[1285]]: Ĉefepiskopo de [[Gniezno]] [[Jakub Świnka]] kunvenigis [[sinodo]]n en [[Łęczyca]], dum kiu '''oni voĉdonis [[prediko|prediki]] en la [[pola lingvo]]'''
* [[1293]]: Dum kunveno en [[Kalisz]] polaj [[princo]]j [[Ladislao la Ulnolonga|Władysław Łokietek]], [[Przemysł la 2-a]] kaj Kazimierz la 2-a el [[Łęczyca]] interkonsentis pri rekonkero de [[Krakovo]], okupita de [[ĉeĥoj]]
* [[1355]]: [[Karolo la 4-a (Sankta Romia Imperio)|Karolo la 4-a]] per [[fero|fera]] [[krono]] kroniĝis en [[Milano]] kiel reĝo de [[Lombardujo]]
* [[1389]]: '''[[Universitato de Kolonjo]] inaŭguris agadon'''
* [[1429]]: [[Pollando]]: '''en kastelo de [[Lucko]] komenciĝis kunveno de eŭropaj [[monarkio|monarkoj]]''', kiuj estis pripensontaj defendon de [[Eŭropo]] kontraŭ [[Otomana Imperio]] - interalie alvenis [[Vytautas]], [[Ladislao la 2-a Jogajlo]], [[Sigismondo la 1-a (Sankta Romia Imperio)|Sigismondo la 1-a]], [[Eriko de Pomerio]] kaj tri [[ĥano]]j; ĉefe tamen okupiĝis pri ĵusa minaco de la germana-hungara reĝo [[Sigismondo (Sankta Romia Imperio)|Sigismondo]] koncerne rompon de la [[Pola-Litova unio]]
* [[1449]]: [[Konstantino la 11-a]] kroniĝis en [[Mistraso]] - la lasta [[Bizanca imperio|bizanca imperiestro]]
* [[1535]]: Hispana [[konkistadoro]] [[Francisco Pizarro]] fondis [[Limo]]n
Linio 20:
* [[1601]]: Dum pola-sveda milito la sveda armeo konkeris [[Tartu|Dorpat]]
* [[1813]]: Oni proklamis [[manifesto]]n de [[caro]] [[Aleksandro la 1-a (Rusio)|Aleksandro la 1-a]] pri la "[[Franca invado al Rusio|invado de gaŭloj kune kun iliaj dek du lingvoj]]"
* [[1838]]: [[Nov-Ĵerzejo]]: '''[[Samuel Morse]] kaj [[Alfred Vail]] prezentis unuafoje funkciadon de [[telegrafo]]'''
* [[1848]]: Je kelkaj horoj antaŭ [[francoj]], [[hispanoj]] okupis senhomajn insulojn de [[Ĉafarinoj]]
* [[1852]]: Papo [[Pio la 9-a]] fondis Papan [[arkeologio|Arkeologian]] Komisionon pri [[konsekrado|konsekritaj]] monumentoj
* [[1868]]: Unua eldono de la [[Spiritismo|spiritisma]] libro ''[[La Genezo]]'' - lasta libro de [[Allan Kardec]], ankaŭ pri [[miraklo]]j kaj antaŭdiroj
* [[1884]]: '''Patentigo de [[Nipkov-disko]]''' por transformi bildojn al bilderoj kaj poste rekunigi ilin aliloke
* [[1907]]: Itala edukistino [[Maria Montessori]] malfermis en [[Romo]] sian unuan [[lernejo]]n kaj [[antaŭlernejo]]n por [[infano]]j de [[laborista klaso]], aplikante edukan filozofion, kiu nun havas ŝian nomon - '''[[Montessoria pedagogio]] komencita'''
* [[1912]]: [[Nov-Meksiko]] fariĝis la 47-a [[Subŝtatoj de Usono|subŝtato de Usono]]
* [[1912]]: '''Germana [[geofiziko|geofizikisto]] [[Alfred Wegener]] unuafoje prezentis sian [[teorio]]n pri [[kontinenta drivo]]''' - pioniro de [[platotektoniko]]
* [[Unua mondmilito]]:
** [[1916]]: [[Montenegro]]: dutaga batalo de Mojkovac komencita - malvenko de [[aŭstria-hungara armeo]], komandata de [[Conrad von Hötzendorf]]
** [[1918]]: Centra Plenumkomitato de '''[[bolŝeviko]]j kaj [[Socialista Revolucia Partio]] dekretis pri "malfondo" de [[Rusia Konstitucia Asembleo]]'''
* [[1919]]: [[Ribelo de Grandpolujo]]: '''dum konkero de germana [[aerodromo]] en vilaĝo Ławica apud [[Poznań]] ribelantoj gajnis la plej grandan militan akiraĵon en historio de la pola [[militarto]]''' - 200 milionojn da [[germana marko|germanaj markoj]]; Libera Ŝtato Świętno "fondiĝis" proksime al [[Wolsztyn]] kaj ekzistis 218 tagojn ([[pastoro]] iĝis prezidento, [[ŝoltiso]] - [[ministro pri internaj aferoj]], super[[forstisto]] - [[ministro]] pri [[milito]] kaj komandanto de armeo 150-soldata)
* [[1919]]: Germana registaro oficialigis kreon de [[Libera korpuso|Freikorps]]
* [[1924]]: [[Volgo-Germana ASSR]] kreiĝis
* [[1926]]: '''Flugkompanio [[Lufthansa]] fondiĝis'''
* [[1929]]: Germana-nazia [[funkciulo]] '''[[Heinrich Himmler]] iĝis ĉefo de [[SS (organizaĵo)|SS]]'''
* [[1929]]: 19-aĝa [[Albanio|albana]] fratulino Maria Teresa, posta [[Patrino Teresa]], alvenis al [[Kolkato]], kie eklaboris en [[katolikismo|katolika]] lernejo por knabinoj
* [[1929]]: Reĝo [[Aleksandro la 1-a Karađorđević]] malfondis parlamenton enigante diktatorecon en la [[Reĝlando de serboj, kroatoj kaj slovenoj]]
* [[1931]]: [[Thomas Alva Edison]] patentigis sian lastan [[invento|inventaĵon]]
* [[1939]]: Germana kemiisto '''[[Otto Hahn]] publike deklaris malkovron de [[nuklea fendado]]'''
* [[Dua Mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
* '''Por tiu ĉi tago oni dokumentis ĉirkaŭ 900 viktimojn dum la 6-jara [[soveta invado en Pollandon|soveta]]-germana [[okupado]] de Pollando''' - averaĝe ĉiutage de la milito pereis pli da polaj civitanoj ol dum la [[Atencoj de la 11-a de septembro 2001]]
** [[1940]]: '''[[Kamuflado|Kamuflita]] germana [[militkrimo]]''': post malkaŝa krimo de [[Wawer]] en la tago de [[Epifanio]] [[germanoj]] [[pafekzekutado|pafekzekutis]] verŝajne alveturigitajn de Varsovio (nun ties kvartalo [[Bemowo]]) 96 personojn, en tio 1 virinon - nur tri virojn oni sukcesis identigi - ĉiuj estis entombigitaj en [[Palmiry]] kune kun elterigitaj [[viktimo]]j de aliaj apudurbaj lokoj; ebriaj [[gestapo|gestapanoj]] pafmortigis en [[malliberejo]] de [[Poznań]] 19 [[polo]]jn kaj 1 judon, en tio [[profesoro]]jn de [[Universitato de Poznań]]; '''[[Ordnungspolizei|germana polico]] pafmortigis en [[Lubartów]] ĉirkaŭ 40 polojn kaj en [[Lublin]] ĉirkaŭ 60''', revenĝe pro mortigo fare de [[Pola Rezistomovado]] 2 germanajn [[soldato]]jn - kaj dum 3 laŭvicaj tagoj tagoj arestas ĉirkaŭ 3 mil personojn; en malliberejo de [[Poznań]] germanoj [[murdo|murdis]] 2 sciencistojn kaj 2 artistojn
** [[Vatikano]]: [[primaso]] de Pollando pastro kardinalo '''August Hlond transdonas al la papo [[Pio la 12-a]] raporton pri situacio en [[ĉefdiocezo]] [[Gniezno]]-[[Poznań]], kiu estis tuj tradukita al la [[angla]], [[franca]] kaj [[hispana]] kaj citata en la tuta mondo kiel fidinda atesto pri germanaj [[reprezalio]]j'''; soveta [[registaro]] protestis ĉe la registaroj de [[Svedio]] kaj [[Norvegio]] pri ilia helpo al [[Finnlando]]
** [[1941]]: En [[Lublin]] germanoj pafmortigis 11 personojn; en [[koncentrejo]] [[Aŭŝvico]] kelkaj enprizonigitoj, kiuj ricevis [[muzikilo]]jn de siaj domoj, kunvenis por muzikaj provoj - ĝermo de [[orkestro]], kiu post permeso oficiale ludis por faciligi elmarŝon al laboro, okazaj koncertoj aŭ propagando
** [[Mediteraneo]]: komenco de brita operaco transporti helptaĉmentojn kaj materialon de [[Britio]] kaj [[Ĝibraltaro]] sur [[Malto]]n kaj al [[Pireo]]; [[Ĉinio]]: armeo de [[Kuomintango]] atakis Novan Kvaran Armeon en suda [[provinco]] [[Anhujo]]
** [[1942]]: [[Ordnungspolizei|Germana polico]] en [[Wieluń]] publike [[pendumo|pendumis]] 10 [[judoj]]n; gestapo [[murdo|murdis]] en [[Lublin]] 8 personojn suspektitajn pri [[konspiro|konspira]] agado; de [[Sovetunio]] alvenis sekrete pluaj membroj de iniciata grupo de Pola Laborista Partio (ĝis fino de la jaro 8 mil personoj membriĝis)
** [[Britio]] plu aeratakis [[Brest (Francio)|Brest]]; [[Usono]]: prezidento '''[[Franklin D. Roosevelt]] alparole al [[Usona Kongreso]] formulis principojn de la milita politiko - detruo de la germana [[militarismo]]'''
** [[1943]]: [[Holokaŭsto]]: germanaj ĝendarmoj pafmortigis en [[Radomsko]] ĉirkaŭ 260 kaj en [[Ujazd]] 18 judojn; policanoj murdis en Pałunki ([[distrikto Strzyżów]]) 9 personojn; [[ribelo de Zamość]]: partizanoj eksplodigis [[fervoja trako|fervojan trakon]] en [[distrikto Zamojski]] kaj taĉmento de [[Pola Enlanda Armeo]] la alian inter [[Lublin]] kaj [[Łuków]]
** [[Heinrich Himmler]] ordonis aresti ĉiujn suspektitojn pri kunlaborado kun [[partizano]]j kaj deporti ilin al [[koncentrejo]]j en [[Aŭŝvico]] kaj [[Majdanek]]; [[Sovetunio]] dekretis pri enkonduko de novaj distingiloj por la [[Ruĝa Armeo]] - oni komencis uzi epoletojn
** [[1944]]: '''[[Germanoj]] ekzekutis en [[Varsovio]] 24 virinojn, en tio 11 judinojn, en [[Hrubieszów]] 47 enprizonigitojn''', en Książ Wielki ([[distrikto Miechowski]]) 12 personojn pro [[nutraĵo|nutro]]-helpo de partizanoj, kaj en [[Ropczyce]] 5 [[ciganoj]]n; dum [[ekstermejo|ekstermado]] de [[vilaĝo]] Czechy '''[[ukraino|ukrainaj]] policanoj pafmortigis aŭ vivbruligis 29 polojn''' - la kaŭzo estis helpo al partizanoj; soldatoj de [[Pola Enlanda Armeo]] batalis apud Żytno ([[distrikto Radomszczański]]) kontraŭ germanoj
** Ĉefministro Mikołajczyk diris per radio en [[Londono]]: ''En subtera Pollando ekzistas [[Pola Partizana Ŝtato|Pola Ŝtato]] organizita sur ĉiuj niveloj kaj sektoroj de la [[ŝtato|ŝtata]] vivo, politika, [[militisto|militista]] kaj ekonomia. Plej superaj ŝtataj regopovoj agantaj ekstere je la nomo de tiu ĉi ŝtato, troviĝas en Londono''; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: liberigo de 2 lokoj en [[Kieva provinco]]; [[Berlino]]: subskribo de [[Bulgario|bulgara]]-germana [[ekonomio|ekonomia]] interkonsento; [[Japanio]]: Koichi Kido formulis kondiĉojn pri komenco de [[pactraktato]] kun [[Usono]] kaj [[Britio]]: malmilitigo de [[okupado|okupataj]] flanke de [[japanoj]] teritorioj, kun atribuo de [[Neŭtraleco (internaciaj rilatoj)|neŭtraleco]], simila al [[Svislando]], al ties ŝtatoj (krom [[Manĉukuo]])
** [[1945]]: '''[[stalinismo|Stalinisma]] generalo raportis pri aresto de la 15-a de oktobro 1944 sur apudfrontaj areoj de 13 142 personoj, en tio membrojn de [[Pola Enlanda Armeo|Enlanda Armeo]]'''; polica taĉmento pafmorigis 6 loĝantojn de Skępe ([[distrikto Lipno]]) pro helpo al polo fuĝinta de trudlaboro en [[Nazia Germanio]]; germana polico pafmortigis en [[distrikto Konecki]] dekkelkajn personojn; '''en polica [[malliberejo]] en [[Mysłowice]] de la 13-a de marto 1941 mortis aŭ estis ekzekutitaj 249 personoj'''; Regina Safirŝtajn, [[Ala Gertner]], Rózia Robota kaj Ester Wajcblum, implikitaj en armita [[tumulto]] de la taĉmento de malliberuloj [[Sonderkommando]], estis [[pendumo|pendigitaj]] post unumonataj [[torturo]]j en la germana koncentrejo [[Aŭŝvico]]; soveta [[NKVD]] frakasis taĉmenton de [[Pola Enlanda Armeo]] okcidente de [[Šalčininkai]]
** [[Usona Aerarmeo]] atakis objektojn de [[fervoja trako]], en tio en kvartalo de [[Kolonjo]]; usonaj pilotoj elflugante de ĉinaj bazoj atakis [[Nankino]]n kaj urbon Omura sur [[Kjuŝuo]]; sude de [[Karpatoj]] oni rompis germanan defendon apud la rivero [[Hron]] kaj disvolvis atakon al [[Komárom]], kaj sur la suda marbordo de [[Danubo]] rompis fine germanan atakon de Kirasita [[Korpuso (armeo)|Korpuso]] de [[SS (organizo)|SS]]; rompo de diplomatiaj rilatoj inter [[Turkio]] kaj [[Japanio]]
* [[1945]]: [[Literatura premio]]: en [[Barcelono]] Eldonejo Destino donis la unuan [[Premio Nadal|Premion Nadal]]
* [[1947]]: '''[[Pan American World Airways]] iĝis unua komerca [[fluglinio]], kiu ofertis favoran [[prezo]]n por [[vojaĝo|vojaĝantoj]] [[ĉirkaŭnavigado|ĉirkaŭnavigantaj]] la mondon'''
* [[1948]]: Nokte de la 5/6-a de januaro membroj de [[judoj|juda]] kvazaŭarmea '''organizaĵo [[Haganah]] eksplodigis en [[Jerusalemo]] bombon en Hotelo Semiramis''' - pereis 24 aŭ 26 personoj
* [[1950]]: '''[[Britio]] kiel unua [[ŝtato]] de [[Okcidenta Eŭropo]] agnoskis komunistan registaron de [[Ĉinio]]'''
* [[1961]]: Dum parolo en Supera Partia Lernejo en [[Moskvo]] '''[[Nikita Ĥruŝĉov]] anoncis apogon por kontraŭ[[koloniismo|koloniaj]] [[revolucio]]j en [[Azio]] kaj [[Afriko]]''' kiel turnopunkton en la [[malvarma milito]]
* [[1975]]: [[Vjetnama milito]]: decida venko de la armeo de [[Norda Vjetnamio]] en batalo de Phước Bình (nordlandlime kun [[Kamboĝo]])
* [[1977]]: Brita [[muzika eldonejo]] [[EMI]] finis [[kontrakto]]n kun angla [[punko|punka]] bando [[Sex Pistols]] responde al malkonstrua [[konduto]] de ties membroj sur la [[Flughaveno London Heathrow]] du tagojn pli frue
* [[1978]]: '''[[Usona Sekretario de Ŝtato|Usona registara delegitaro]] redonis al [[hungaroj]] la [[krono]]n de [[Stefano la 1-a (Hungario)|Sankta Stefano la 1-a]]''', gardatan en Usono de 1945
* [[1980]]: [[Indira Gandhi]] gajnis baloton en [[Barato]]
* [[1982]]: [[Milita stato en Pollando]]: kelkaj semajnoj post [[suspendo]] okazis malfondo de [[Sendependa Asocio de Studentoj]] kun internigo de 410 membroj - ne malliberigitaj studentoj komencis subteran agadon kontraŭ komunista [[diktaturo]] de generalo [[Wojciech Jaruzelski]](leĝigo en 1989)
Linio 68:
* [[1992]]: Prezidento de Kartvelio [[Zviad Gamsaĥurdja]] estis faligita rezulte de [[puĉo]] farita de kvazaŭarmea organizaĵo
* [[1992]]: [[Suda Kaŭkazio]]: [[armenoj]] proklamis [[sendependeco]]n de [[Arcaĥa Respubliko]]
* [[1995]]: [[Filipinoj]]: en [[Manila]] pro incendio de loĝejo okupata de teroristoj '''oni malkovris [[komploto]]n kaj malsukcesigis atencon kontraŭ la papo [[Johano Paŭlo la 2-a]]'''
* [[1998]]: En [[Kopenhago]] statuo [[La marvirineto (statuo)|''La marvirineto'']] "perdis" sian kapon, kiu revenis la 4-an de februaro, redonita anonime
* [[2001]]: [[Adam Małysz]] kiel unua [[poloj|polo]] gajnis la 49-an [[Vierschanzentournee|Turniron de Kvar Skisaltejoj]]
Linio 76:
* [[2005]]: [[Sejmo (Pollando)|Pola Sejmo]] [[voĉdono|voĉdonis]] [[leĝo (juro)|leĝon]] pri [[nacia malplimulto|naciaj malplimultoj]], [[etna malplimulto|etnaj malplimultoj]] kaj [[dialekto|regiona lingvo]]
* [[2007]]: Ne malpli ol 55 personoj, plimulte da [[migrado|elmigrantoj]], pereis en serio de atakoj de separistoj en barata subŝtato [[Asamo]]
* [[2009]]: '''Rusa ŝtata [[konzerno]] [[Gazpromo]] rompis liveradon de [[gaso]]''' al [[Bulgario]], [[Grekio]], [[Kroatio]], [[Makedonio]] kaj [[Turkio]] kaj grande ĝin limigis al [[Aŭstrio]], [[Hungario]] kaj [[Rumanio]]
* [[2009]]: [[Konflikto de la Gaza Sektoro (2008-2009)|Konflikto de la Gaza Sektoro]]: ne malpli ol '''30 civiluloj pereis rezulte de israela pripafo de lernejo por [[rifuĝinto]]j en la [[Gaza Sektoro]]'''
* [[2009]]: [[Venezuelo]] forigis [[ambasadoro]]n de [[Israelo]] en protesto kontraŭ milita operaco en [[Gazaa Sektoro]]
* [[2010]]: [[Dagestano]]: 7 [[milico|milicanoj]] pereis en bomba [[atenco]] de sinmortiginto kontraŭ milicejo en [[Maĥaĉkala]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/6-a_de_januaro"