Hortikulturo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
esperantigita ŝablono (Dosiero), esperantigita parametro, formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Projektoj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
[[ImageDosiero:Horta_150706_REFON.jpg|thumbeta|rightdekstra|250px|Fruktoĝardeno en eta kamparbieno en [[Avaré]]]]
La termino '''hortikulturo''' devenas [[Etimologio|etimologie]] de la [[latino|latinaj]] vortoj ''hortus'' ([[ĝardeno]], [[fruktoĝardeno]], [[planto]]) kaj ''kulturo'' ("kultivo") kaj klasike signifis «kultivo en fruktoĝardenoj; la termino aplikiĝas ankaŭ al la produktado de [[legomo]]j kaj eĉ al la moderna [[komerco|komerca]] produktado.
 
== Karakteroj ==
Tamen, ''hortikulturo'' estas multe pli. La hortikulturistoj laboras por la disvastigo de plantoj, plibonigo de la [[rikolto]]j, [[Stala sterko|sterkado]] de plantejoj kaj [[Gentekniko]], [[Biokemio]] kaj [[Fiziologio]] de la planto kaj de la stokado, procezado kaj transporto de [[frukto]]j, [[bero]]j, [[nukso]]j, verdaĵoj, [[floro]]j, [[arbo]]j, [[arbedo]]j kaj [[herbo]]j. La hortikulturistoj plibonigas la produktivecon de la rikoltoj, ties kvaliton kaj nutradan valoron, ties rezisto al la [[insekto]]j, [[malsano]]j kaj mediaj ŝanĝoj. Oni uzas la [[Genetiko]]n kiel fundamentan ilon por la disvolvigo de plantoj kiuj povu sintetizi kemiajn molekulojn por uzi ilin en la lukto kontraŭ malsanoj, inkludita la [[Kancero (medicino)|kancerojn]].
 
== Areoj laŭ la ISHS. Internacia Societo por la Hortikultura Sciencaro ==
La hortikulturo enhavas la jenajn studfakojn:
* '''[[florikulturo]]''' (inkludas produktadon kaj [[merkatiko]]n de plantoj kaj floroj tranĉitaj por ornamaj celoj.
* '''[[olerikulturo]]''' (inkludas produktadon kaj merkatikon de legomoj, ĉu pro la folio, la radiko, tubero aŭ frukto).
* '''[[fruktkultivado|fruktikulturo]]''' (inkludas produktadon kaj merkatikon de fruktoj).
* [[Spico|Aromaj]], [[Kuracplanto]] kaj [[Parfumo|parfumaj]] inkludas produktadon de plantoj kiel lavendo kaj aliaj.
* '''[[Vinkultivado]]'''.
* '''[[fiziologio postrikolta]]''' (enhavas la pluhavon de la kvalito kaj klopodas eviti la degradadon kaj perdon de rikoltoj).
 
== Industrio ==
La hortikulturistoj povas labori por komerco, [[industrio]], la Ŝtato, aŭ edukaj institucioj. Ili povas esti agrikulturaj inĝenieroj, vendistoj, posedantoj de negocetoj, kampolaboristoj, en disvastigo de specioj aŭ variantoj aŭ kultivistoj specializitaj en preciza grupo de plantoj (fruktoj, manĝeblaj folioj, ornamaj kaj herboj), inspektistoj de rikoltoj, konsilistoj spertaj pri produktado de rikoltoj, fakuloj en preciza kultivo, plantozorgistoj, priserĉaj sciencistoj, kaj kompreneble instruistoj kaj eĉ profesoroj.
 
La kursoj de universitata instruado kiuj kompletigas la Hortikulturon estas de: biologio, botaniko, entomologio, kemio, matematiko, genetiko, fiziologio, statistiko, informadiko, kaj komunikadiko. La kursoj de [[Botaniko]] kaj hortikulturo inkludas erojn kiel la jenaj: materialoj de plantoj, disvastigo de plantoj, kultivo de vegetalaj histoj, produktado de rikoltoj, realigo de rikoltoj, sterkado de plantoj, [[polenado]], sterkado por la rikoltoj, [[entomologio]], [[fitopatologio]], ekonomiko kaj merkatiko. Kelkaj specialaĵoj de hortikultura sciencaro postulas "master" (MS) aŭ gradado postdoktora (PhD).
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Agrikulturo]]
* [[Vinkultivado]]
* [[Royal Horticultural Society]]
* [[Ĝardenado]]
* [[Paul Neergaard]]
* [[urba ĝardenumado]]
 
== Literaturo ==
* Neergaard, Paul (1938) Terminaro hortkultura seslingva. SAT, 29 paĝoj
* Neergaard, Paul (1954) [[Atakoj kontraŭ ĝardenplantoj]] kaj kiel prilukti ilin. Rickmansworth, 234 paĝoj
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
*[http://www.ishs.org/ Internacia Societo por la Hortikultura Sciencaro] Belgio (en angla)
* [http://www.wcohishs.ac.ukorg/ Internacia ColegioSocieto depor Horticulturala deHortikultura GalesSciencaro] Belgio (en angla).
* [http://www.postharvestwcoh.comac.auuk NomojColegio de plantojHorticultura de kultivoj kaj komunaj nomojGales] (en angla).
* [http://www.greenmediaonlinepostharvest.com.au Nomoj Resursosde libereplantoj disponeblajde enkultivoj lakaj reto pri Hortikulturo, tendencoj kajkomunaj eventojnomoj] (en angla).
* [http://www.greenmediaonline.com Resursos libere disponeblaj en la reto pri Hortikulturo, tendencoj kaj eventoj] (en angla).
 
{{Bibliotekoj}}
[[kategorio:Hortikulturo| ]]
 
[[kategorioKategorio:Hortikulturo| ]]
[[Kategorio:Agrikulturo]]