Antikvaj Olimpiaj Ludoj: Malsamoj inter versioj

La '''Olimpiaj Ludoj'''<ref>[[Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto]]: [http://vortaro.net/#Olimpia Olimpia]</ref> aŭ '''Olimpikoj'''<ref>[[Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto]]: [http://vortaro.net/#Olimpik Olimpikoj]</ref> ({{lang-grc|Ὀλύμπια}} ''Olimpia'',<ref name="perseus.tuft.edu">{{cite web|title=Ὀλύμπια the Olympic games, in honour of Olympian Zeus|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?l=*)olu%2Fmpia&la=greek|website=perseus.tuft.edu}}</ref><ref>{{cite web|title=15-04-16 Χαιρετισμός των Υπουργών Ν.Φίλη και Α.Μπαλτά για την Παγκόσμια Ημέρα Μνημείων και Τοποθεσιών|url=https://www.minedu.gov.gr/eidiseis/19760-15-04-16-xairetismos-ton-ypourgon-n-fili-kai-a-mpalta-gia-tin-pagkosmia-imera-mnimeion-kai-topothesion|website=Greek ministry of Education Research and Religious affairs|quote=Πανελλήνια συμμετοχή είχαν: τα Ολύμπια, που διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια στην Αρχαία Ολυμπία προς τιμήν του Διός,}}</ref><ref name="VALPY1832">{{cite book|author=Francis Edward Jackson VALPY|title=Second Greek Delectus; or, new Analecta Minora ... With English notes, and a copious Greek and English lexicon, etc|url=https://books.google.com/books?id=3xdgAAAAcAAJ&pg=RA1-PA135|year=1832|page=1}}</ref><ref name="Dutch dictionary">{{cite book|title=Grieksch leesboek voor eerstbeginnenden: ingerigt ten dienste der Hollandsche jeugd|url=https://books.google.com/books?id=e5JfAAAAcAAJ&pg=PA248|year=1811|publisher=H.C.A. Thieme|page=248}}</ref><ref name="Cary1843"/><ref name="Sturz1818">{{cite book|author=Fridericus Gulielmus Sturz|title=Etymologicum graciae linguae Gudianum et alia grammaticorum scripta e codicibus manuscriptis nunc primum edita Accedunt notae ad Aymologicion magnum ineditae E. H. Barkeri, Innr. Bekkeri, Lud. Kulencampii, Amad. Peyronialiorumque|url=https://books.google.com/books?id=Vm5dAAAAcAAJ&pg=PA371|year=1818|publisher=Weigel|page=371}}</ref>, "nome Olimpikoj"Olimpiaĵoj" ankaŭ {{lang-grc|Ὀλυμπιάς ''Olimpias''}}<ref name="Dutch dictionary"/><ref name="Cary1843">{{cite book|author=Henry Cary|title=A Lexicon to Herodotus, Greek and English, Adapted to the Text of Grisford and Bachr|url=https://books.google.com/books?id=okg2AQAAMAAJ&pg=PT279|year=1843|publisher=J. Vincent and|page=279}}</ref><ref name="Sturz1818"/><ref name="Middle Liddell">{{cite web|title=Ο᾿λυμπιάς 1 pecul. fem. of Ὀλύμπιος|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0058%3Aentry%3D*o)lumpia%2Fs|quote=1.the Olympic games, Hdt., Pind.}}</ref> kaj, "Olimpiado") estis serio de [[Atletiko|atletikajatletaj konkurencojkonkursoj]] inter reprezentantoj de [[Poliso (urboŝtato)|urboŝtatoj]] kaj unu el la [[Tuthelenaj Ludoj]] de [[Antikva Grekio]]. Ili estis okazigitajokazigataj por honorohonorigo de [[Zeŭso]], kaj la grekoj donis al ili [[Greka mitologio|mitologian]] [[Origina mito|originon]]. La unuaj OlimpikojOlimpiaoj estisLudoj estas tradicie datitaj por laje 776 a.K.<ref name="olym_Olym">{{Cite web| title = History| work = Olympic Games| date = | accessdate = 2016-08-11| url = https://www.olympic.org/ancient-olympic-games/history}}</ref> Ili plue okazis kiam Grekio venis sub la [[Romia Imperio|romiaromian regadoregadon]], ĝis la imperiestro [[Teodozo la 1-a]] nuligis ilin en 393 p.K: kiel parto de la kampanjo por trudi [[kristanismo]]n kiel la [[Religio de ŝtato|ŝtataŝtatan religioreligion de Romio]]. La ludoj okazis ĉiun kvaran jaron, aŭ laŭ ''[[olimpiado]]'', kio iĝis tempunuo en historiaj kronologioj.<ref name=":1">{{Cite web|url=http://healthandfitnesshistory.com/historical-athletes/panhellenic-games/|title=Panhellenic Games|last=|first=|date=|website=Health and Fitness History|publisher=|access-date=9a de Novembro 2016}}</ref>

Dum la okazigo de la ludoj, oni deklaris OlimpikanOlimpian Batalpaŭzon por ke la atletoj povu veturi el siaj urboj al la ludoj sekure. La premioj por la venkantoj estis kronoj el olivarnaj branĉetoj. La ludoj iĝis politika ilo uzata de urboŝtatoj por deklari dominadon super ties rivaloj. Politikistoj anoncis politikajn aliancojn ĉe la ludoj, kaj dum milittempo, pastroj proponis buĉoferojn por peti al dioj venkon. La ludoj estis uzitajuzataj ankaŭ por helpi la etendondisvastiĝon de la kulturo de [[Helenismo]] tra la Mediteraneo. La OlimpikojOlimpiaj Ludoj prezentis ankaŭ religiajn celebrojn. La [[Statuo de Zeŭso en Olimpio]] estis enkalkulitaenkalkulata kiel unu el la [[sep mirindaĵoj de la antikva mondo]]. Skulptistoj kaj poetoj kongresis ĉiunen ĉiu olimpia olimpikonjaro por montri siajn artaĵojn al eblaj patronoj.

La antikvaj OlimpikojOlimpiaj Ludoj havis pli malmultajn eventojnkonkurso-specojn ol la nuntempaj ludoj, kaj nur libernaskitaj grekaj viroj rajtis partopreni,<ref>David Sansone, ''Ancient Greek civilization'', Wiley-Blackwell, 2003, p.32</ref> kvankam estis venkintaj virinoj inter ĉarposedantoj. DumSe ili plenumis la eniran kriterian postularon, atletoj el ajna greka [[Poliso (urboŝtato)|urboŝtato]] aŭ regno estis rajtigitaj partopreni, kvankam la ''Hellanodikai'', nome koncernaj funkciuloj, rajtigis al la reĝo [[Aleksandro la 1-a (Macedonio)|Aleksandro la 1-a]] de Macedonio partopreni en la ludoj nur postpostkiam li pruvis sian grekan praularon.<ref>Robert Malcolm Errington, ''A history of Macedonia'', University of California Press, 1990, p. 3</ref><ref>Joseph Roisman, Ian Worthington, ''A Companion to Ancient Macedonia'', Wiley-Blackwell, 2010, p.16</ref> La ludoj okazis ĉiam ĉe [[Olimpio]] anstataŭ translokiĝi inter diversaj lokoj, kia estas la praktiko ĉe la nuntemapaj [[OlimpikajOlimpiaj Ludoj]].<ref name=perseus>{{cite web|title=The Ancient Olympics|publisher=Tufts University|work=The Perseus Project |url=http://www.perseus.tufts.edu/Olympics |accessdate=12a de Februaro 2010| archiveurl= https://web.archive.org/web/20100210170341/http://www.perseus.tufts.edu/Olympics | archivedate= 10a de Februaro 2010 | deadurl= no}}</ref> VenkantojVenkintoj ĉe OlimpikojOlimpiaj Kudoj ricevis honorojn, kaj ties faroj kronikitajestis kronikataj por futurajpostaj generacioj.