Interkonsento pri Biologia Diverseco: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) pli bona ŝablono (Referencoj), formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, multaj kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 1:
La '''Interkonsento pri Biologia Diverseco''', angle
# konservado de biologia diverseco (aŭ "[[biodiverseco]]");
# daŭrigebla uzo de ĝiaj komponantoj; kaj
# justa kaj aprobinda samhavo de avantaĝoj ekestiĝantaj de [[Genetiko|genetikaj]] [[resurso]]j
En aliaj vortoj, ĝia celo estas disvolvi [[Nacio|naciajn]] [[strategio]]jn por la konservado kaj daŭrigebla uzo de biologia diverseco. Ĝi ofte estas vidita kiel la [[ŝlosilo]]-[[dokumento]] koncerne [[daŭripovo]]n.
La kongreso estis malfermita por subskribo ĉe la [[Tero]] [[Pintkunveno]] en Rio-de-Ĵanejro la 5-an de junio 1992 kaj [[Ratifiko|ratifita]] la [[29-a de decembro|29-an de decembro]] [[1993]].
2010 estis la Internacia Jaro de la Biodiverseco. La Sekretariejo de la Biodiverseco Interkonsento estis la [[fokuso]] por la Internacia Jaro de la Biodiverseco.
Dum la Deka [[Konferenco]] de Partioj (angla mallongigo : COP10) de la Biodiverseco Interkonsento en oktobro [[2010]] en [[Nagojo]] (Japanio), la Nagoja Protokolo estis aprobita<ref>http://www.cbd.int/cop10/</ref>.
La [[22-a de decembro|22-an de decembro]] [[2010]], la [[Unuiĝintaj Nacioj]] deklaris la [[periodo]]n ekde [[2011]] ĝis [[2020]] kiel la
==Pri la Interkonsento==▼
La Interkonsento agnoskis por la unua fojo en [[internacia juro]] ke la konservado de biodiverseco estas "komuna koncerno de la [[homaro]]" kaj estas integrita parto de la [[evoluado]]. La Interkonsento kovras ĉiujn [[ekosistemo]]jn, [[specio]]jn, kaj genetikajn resursojn. Ĝi ligas [[Tradicio|tradiciajn]] konservadoklopodojn al la [[Ekonomio|ekonomia]] celo de daŭrigebla uzado de [[Biologio|biologiaj]] resursoj. Ĝi fiksas [[principo]]jn por la justa kaj aprobinda disdonado de la avantaĝoj ekestiĝantaj de la uzo de genetikaj resursoj, precipe tiuj destinitaj por komerca uzo. Ĝi ankaŭ kovras la rapide disetendiĝantan kampon de [[biotekniko]] tra sia [[Kartageno|Kartagena]] [[Protokolo]] pri Bio[[sekureco]] alparolante [[Teknologio|teknologian]] evoluigon kaj translokigon, [[profito]]-disdonadon kaj biosekurecajn [[temo]]jn. Grave, la Interkonsento laŭleĝe ligas; landoj ("[[partio]]j") kiuj subskribas ĝin havas devon efektivigi ĝiajn kondiĉojn.▼
▲== Pri la Interkonsento ==
La Interkonsento memorigas decidantojn ke [[krudmaterialo]]j ne estas senfinaj kaj starigas [[filozofio]]n de daŭrigebla uzo. Dum pasintaj konservado klopodoj estis direktitaj al protektado de specialaj specioj kaj vivejoj, la Interkonsento agnoskas ke ekosistemoj, specioj kaj [[geno]]j devas esti uzitaj por la avantaĝo de homoj. Tamen, tio devus esti ne tiele farita kaj ne tiel rapide ke ĝi je longa tempospaco kondukas al malkresko de biodiverseco.▼
▲La Interkonsento agnoskis por la unua fojo en [[internacia juro]] ke la konservado de biodiverseco estas "komuna koncerno de la [[homaro]]" kaj estas integrita parto de la [[evoluado]]. La Interkonsento kovras ĉiujn [[ekosistemo]]jn, [[specio]]jn, kaj genetikajn resursojn. Ĝi ligas [[Tradicio|tradiciajn]] konservadoklopodojn al la [[Ekonomio|ekonomia]] celo de daŭrigebla uzado de [[Biologio|biologiaj]] resursoj. Ĝi fiksas [[principo]]jn por la justa kaj aprobinda
▲La Interkonsento memorigas decidantojn ke [[krudmaterialo]]j ne estas senfinaj kaj starigas [[filozofio]]n de daŭrigebla uzo. Dum pasintaj konservado klopodoj estis direktitaj al
La Interkonsento ankaŭ ofertas decidantokonsiladon bazitan sur la [[principo de antaŭzorgo]] kiu kie ekzistas minaco de signifa redukto aŭ perdo de biodiverseco, manko de plena [[Scienco|scienca]] certeco ne devis esti utiligita kiel kialo de prokrastado de iniciatoj eviti aŭ minimumigi tian minacon. ▼
▲La Interkonsento ankaŭ ofertas decidantokonsiladon bazitan sur la [[principo de antaŭzorgo]]
La Interkonsento agnoskas ke grandaj investoj estas postulataj por konservi la biodiversecon. Ĝi argumentas, aliflanke, ke konservado [[Enspezo|enspeze]] alportos al ni signifajn [[Medio|mediajn]], ekonomiajn kaj [[Socio|sociajn]] avantaĝojn. ▼
▲La Interkonsento agnoskas ke grandaj investoj estas postulataj por konservi la biodiversecon. Ĝi argumentas, aliflanke, ke konservado [[Enspezo|enspeze]] alportos al ni signifajn [[Medio|mediajn]], ekonomiajn kaj [[Socio|sociajn]] avantaĝojn.
La Interkonsento volus forigi iajn formojn de [[geo]]-[[inĝenierado]] <ref>http://www.newscientist.com/article/dn19660-what-the-un-ban-on-geoengineering-really-means.html</ref>.
== Temoj de la Interkonsento ==
Iom el la multaj temoj traktitaj de la Interkonsento inkludas:
* Iniciatoj kaj instigoj por la konservado kaj daŭrigebla uzo de biodiverseco.
* [[Regulo|Reguligita]] aliro al genetikaj resursoj kaj tradicia scio, inkluzive de antaŭa [[Informo|informita]] [[konsento]] de la partio disponiganta resursojn.
* Partoprenado, laŭ justa kaj aprobinda maniero, en la rezultoj de [[Esploro|esplorado]] kaj disvolviĝo
* Aliro al kaj translokigo de [[teknologio]], inkluzive de biotekniko, al la registaroj kaj/aŭ lokaj komunumoj kiuj disponigis tradician scion kaj/aŭ biodiversecoresursojn.
* [[Tekniko|Teknika]] kaj scienca kunlaboro.
* Efiko-taksado.
* [[Eduko]] kaj publika [[konscio]].
* Kondiĉo de financaj resursoj.
* Nacia[[Raporto| raportado]] pri klopodoj efektivigi traktatengaĝiĝojn.
==Kartagena protokolo==▼
La Kartagena Protokolo pri Biosekureco de la Interkonsento, ankaŭ konata kiel la Biosekureco Protokolo, estis adoptita en januaro [[2000]]. La Biosekureco Protokolo celas protekton de la biodiverseco de la potencaj [[risko]]j prezentitaj per [[Genetike modifita organismo|vivantaj modifitaj organismoj]] rezultiĝantaj el moderna biotekniko. ▼
▲== Kartagena protokolo ==
La Biosekureco Protokolo komprenigas ke [[produkto]]j de novaj teknologioj devas esti bazitaj sur la antaŭzorga principo kaj permesi al evoluigantaj nacioj balanciĝon de popola [[sano]] kaj ekonomiaj avantaĝoj. Ĝi ekzemple [[Tolero|toleras]] ke lando malpermesas [[Importo|importadon]] de genetike modifita organismo se ĝi sentas ke ekzistas ne sufiĉe da scienca [[provo]] ke la produkto estas sekura. Ĝi ankaŭ postulas ke [[Eksporto|eksportistoj]] [[Etikedo|etikedu]] sendaĵojn kiuj entenas genetike ŝanĝitajn krudvarojn kiel ekzemple [[maizo]] aŭ [[kotono]]. ▼
▲La Kartagena Protokolo pri Biosekureco de la Interkonsento, ankaŭ konata kiel la Biosekureco Protokolo, estis adoptita
▲La Biosekureco Protokolo komprenigas ke [[produkto]]j de novaj teknologioj devas esti bazitaj sur la antaŭzorga principo kaj permesi al evoluigantaj nacioj balanciĝon de popola [[sano]] kaj ekonomiaj avantaĝoj. Ĝi ekzemple [[Tolero|toleras]] ke lando malpermesas [[Importo|importadon]] de genetike modifita organismo se ĝi sentas ke ekzistas ne sufiĉe da scienca [[provo]] ke la produkto estas sekura. Ĝi ankaŭ postulas ke [[Eksporto|eksportistoj]] [[Etikedo|etikedu]] sendaĵojn kiuj entenas genetike ŝanĝitajn krudvarojn kiel ekzemple [[maizo]] aŭ [[kotono]].
La postulita nombro da 50 ratifikintaj landoj estis atingita en [[majo]] [[2003]]. Laŭ la kondiĉoj de sia artikolo 37, la Protokolo validiĝis la [[11-a de septembro|11-an de septembro]] [[2003]]. ▼
▲La postulita nombro da 50 ratifikintaj landoj estis atingita en [[majo]] [[2003]]. Laŭ la kondiĉoj de sia artikolo 37, la Protokolo validiĝis la [[11-a de septembro|11-an de septembro]] [[2003]].
==Tutmonda strategio por planto-konservado==▼
▲== Tutmonda strategio por planto-konservado ==
En aprilo [[2002]], la partioj de la UN CBD adoptis la rekomendojn de la [[Gran Canaria]] [[Deklaracio]] alvokante por Tutmonda Planta Konservado Strategio, kaj adoptis dekses-punktan [[plano]]n celante bremsi la rapidecon de planto-malaperoj tra la mondo antaŭ [[2010]].
''193''<ref>{{cite web|url=http://www.cbd.int/convention/parties/list/|title=CBD List of Parties}}</ref> - ▼
[[Afganio]], [[Albanio]], [[Alĝerio]], [[Angolo]], [[Antigvo-Barbudo]], [[Argentino]], [[Armenio]], [[Aŭstralio]], [[Aŭstrio]], [[Azerbajĝano]], [[Bahamoj]], [[Barato]], [[Barejno]], [[Bangladeŝo]], [[Barbado]], [[Belgio]], [[Belizo]], [[Belorusio]], [[Benino]], [[Birmo]], [[Bolivio]], [[Bosnio kaj Hercegovino]], [[Bocvano]], [[Brazilio]], [[Britio]], [[Brunejo]], [[Bulgario]], [[Burkino]], [[Burundo]], [[Butano]], [[Centr-Afrika Respubliko]], [[Ĉado]], [[Ĉilio]], [[Ĉinio]], [[Demokratia Respubliko Kongo]], [[Ebur-Bordo]], [[Ĉeĥio]], [[Danio]], [[Dominiko]], [[Domingo]], [[Ekvadoro]], [[Egiptio]], [[Ekvatora Gvineo]], [[Eritreo]], [[Estonio]], [[Etiopio]], [[Eŭropa Unio]], [[Federacio de Mikronezio]], [[Fiĝio]], [[Filipinoj]], [[Francio]], [[Gabono]], [[ Gambio]], [[Germanio]], [[Ganao]], [[Grekio]], [[Grenado (lando)|Grenado]], [[Ĝibutio]], [[Gvatemalo]], [[Gvineo]], [[Gvineo Bisaŭa]], [[Gujano]], [[Haitio]], [[Hispanio]], [[Honduro]], [[Hungario]], [[Islando]], [[Indonezio]], [[Irano]], [[Irako]], [[Irlando (lando)|Irlando]], [[Israelo]], [[Italio]], [[Jamajko]], [[Japanio]], [[Jemeno]], [[Jordanio]], [[Kabo-Verdo]],[[Kamboĝo]], [[Kameruno]], [[Kanado]], [[Kartvelio]], [[Kataro (lando)|Kataro]], [[Kazaĥio]], [[Kenjo]], [[Kipro]], [[Kirgizio]], [[Kiribato]], [[Kolombio]], [[Komoroj]], [[Kostariko]], [[Kroatio]], [[Kubo]], [[Kukinsuloj]], [[Kuvajto]], [[Laoso]], [[Latvio]], [[Libano]], [[Lesoto]], [[Liberio]], [[Libio]], [[Liĥtenŝtejno]], [[Litovio]], [[Luksemburgo]], [[Makedonio]], [[Madagaskaro]], [[Malavio]], [[Malajzio]], [[Maldivoj]], [[Malio]], [[Malto]], [[Marŝala Insularo]], [[Maŭritanio]], [[Maŭricio]], [[Meksiko]], [[Moldavo]], [[Monako]], [[Mongolio]], [[Montenegro]], [[Maroko]], [[Mozambiko]], [[Namibio]], [[Nauro]], [[Nepalo]], [[Nederlando]], [[Nikaragvo]], [[Niĝero]], [[Niĝerio]], [[Niuo]], [[Nord-Koreio]], [[Norvegio]], [[Novzelando]], [[Omano]], [[Orienta Timoro]], [[Pakistano]], [[Palaŭo]], [[Panamo]], [[Papuo-Novgvineo]], [[Paragvajo]], [[Peruo]], [[Polio]], [[Portugalio]], [[Respubliko Kongo]], [[Ruando]], [[Rumanio]], [[Rusio]], [[Samoo]], [[Sankta-Kito kaj Neviso]], [[Sankta Lucio]], [[Sankta Vincento kaj la Grenadinoj]], [[San-Marino]], [[Sao-Tomeo kaj Principeo]], [[Sauda Arabio]], [[Sejŝeloj]], [[Senegalo]], [[Serbio]], [[Sieraleono]], [[Singapuro]], [[Salomonoj]], [[Salvadoro]], [[Sirio]], [[Slovakio]], [[Slovenio]], [[Somalio]], [[Srilanko]], [[Sud-Afriko]], [[Sud-Koreio]], [[Sudano]], [[Suomio]], [[Surinamo]], [[Svazilando]], [[Svedio]], [[Svisio]], [[Taĝikio]], [[Tanzanio]], [[Tajio]], [[Togolando]], [[Tongo]], [[Trinidado kaj Tobago]], [[Tunizio]], [[Turkio]], [[Turkmenio]], [[Tuvalo]], [[Ugando]], [[Ukrainio]], [[Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj]], [[Urugvajo]], [[Uzbekio]], [[Vanuatuo]], [[Venezuelo]], [[Vjetnamio]], [[Zambio]], [[Zimbabvo]].▼
==
▲''193''<ref>{{
▲[[Afganio]], [[Albanio]], [[Alĝerio]], [[Angolo]], [[Antigvo-Barbudo]], [[Argentino]], [[Armenio]], [[Aŭstralio]], [[Aŭstrio]], [[Azerbajĝano]], [[Bahamoj]], [[Barato]], [[Barejno]], [[Bangladeŝo]], [[Barbado]], [[Belgio]], [[Belizo]], [[Belorusio]], [[Benino]], [[Birmo]], [[Bolivio]], [[Bosnio kaj
== Ne-partioj ==
[[Andoro]], [[Apostola Seĝo]] kaj [[Usono]]. Usono subskribis, sed ne ratifis la traktaton <ref>{{cite news|title=India Presses U.S. to Pass Biotic Treaty|last=HAZARIKA|first=SANJOY|work=[[New York Times]]|date=April 23, 1995|page=1.13}}</ref>.
== Internaciaj societoj starigitaj de la Interkonsento ==
La '''Konferenco de la Partioj''' (angla mallongigo : '''COP''') estas la [[estraro]] de la Interkonsento. Ĝi konsistas el ĉiuj [[registaro]]j (kaj regionaj ekonomiaj integriĝo-organizaĵoj) kiuj ratifis la traktaton. Tiu plej alta aŭtoritato pridiskutas la atingitan [[Progreso (filozofio)|progreson]] sub la Interkonsento, identigas novajn prioritatojn, kaj preparas laborplanojn por la [[membro]]j. La COP ankaŭ povas fari [[amendo]]jn al la Interkonsento, krei [[Fako (figure)|fakulajn]] konsilajn societojn, revizii progresoraportojn de membronacioj, kaj kunlabori kun aliaj [[Internacia organizaĵo|internaciaj organizaĵoj]] kaj interkonsentoj.
La Konferenco de la Partioj uzas kompetentecon kaj subtenon de pluraj aliaj societoj kiuj estas starigitaj fare de la Interkonsento. Aldone al [[komisiono]]j aŭ [[mekanismo]]j starigitaj sur ''ad hoc'' bazo, du ĉefaj [[organo]]j estas:
'''Sekretariejo''' :
La CBD-Sekretariejo estas establita en [[Montrealo]] kaj ĝi funkcias sub la [[Mediprogramo de Unuiĝintaj Nacioj]]. Ĝiaj ĉefaj taskoj estas aranĝi renkontiĝojn, redakti skizodokumentojn, helpi membroregistarojn en la efektivigo de la laboro[[programo]], kunlabori kun aliaj internaciaj organizaĵoj, kolekti kaj disvastigi [[informo]]jn.
'''Subtena societo por Scienca, Teknika kaj Teknologia Konsilo''' (angla mallongigo : '''SBSTTA''') :
La SBSTTA estas [[komisiono]] kiu konsistas el fakuloj de membro-registaroj kompetentaj en signifaj kampoj. Ĝi ludas ŝlosilan rolon en farado de rekomendoj al la COP pri sciencaj kaj teknikaj temoj.
La 13-a renkontiĝo de la Subtena societo por Scienca, Teknika kaj Teknologia Konsilo
Oni kunvenis en la posttagmezo por adopti rekomendojn pri biodiverseco de landinternaj akvoamasoj, [[Maro|mara]] biodiverseco, [[invadaj specioj]] kaj biodiverseco kaj [[klimata ŝanĝo]]. La nuna direktanto de la SBSTTA estas Dr-o Asghar Mohammadi Fazel.
=== Projektoj ===
* ''[[World Flora Online]]''
== Landa efektivigo ==
=== Naciaj Biodiverseco-Strategioj kaj Agado-Planoj ===
La plej multaj el la partioj establis Naciajn Biodiverseco-Strategiojn kaj Agado-Planojn ( NBSAP ) por efektivigi la Interkonsenton.
Ekzemple, Britio, Novzelando kaj Tanzanio aranĝis kompleksajn respondojn por konservi individuajn speciojn kaj specifajn vivejojn. Usono, subskribinto kiu ankoraŭ ne ratifis la traktaton <ref>{{en}} {{cite news| url=http://www.guardian.co.uk/environment/2010/oct/27/harrison-ford-conservation-nagoya | location=London | work=The Guardian | first=Jonathan | last=Watts | title=Harrison Ford calls on US to ratify treaty on conservation | date=27 October 2010}}</ref>,
Singapuro ankaŭ estas redaktinta detalan [http://www.nparks.gov.sg/cms/docs/nbc/NPark-booklet-final-4sep.pdf Nacian Biodiverseco-Strategion kaj Agado-Planon]. La [http://www.nparks.gov.sg/cms/index.php?option=com_content&view=article&id=122&Itemid=124 Nacia Biodiverseco Centro] de Singapuro reprezentas Singapuron en la Interkonsento pri Biologia Diverseco.
=== Naciaj raportoj ===
Laŭ artikolo 26 el la traktato, la partioj ellaboras naciajn raportojn pri la stato de efektivigo de la Interkonsento.
== Administra sekretario al la Interkonsento == ▼
La hodiaŭa administra sekretario estas Dr-o [[Ahmed Djoghlaf]], kiu akceptis tiun funkcion la 3-an de januaro [[2006]]. ▼
▲La hodiaŭa administra sekretario estas Dr-o [[Ahmed Djoghlaf]], kiu akceptis tiun funkcion la 3-an de januaro [[2006]].
*[[Biopiratado]]▼
*[[Biosfera rezervejo]]▼
*[[Vaŝingtona Speciprotekta Konvencio]]▼
*[[Genetike modifita organismo]] ▼
*[[Ekoturismo]]▼
*[[Minacata specio]]▼
*[[Mediprogramo de Unuiĝintaj Nacioj]]▼
*[[Traktato de Migrantaj Birdoj de 1918]]▼
*[[Megadiversaj landoj]]▼
*[[Monda Biodiverseca Tago]]▼
==
▲* [[Biopiratado]]
▲* [[Biosfera rezervejo]]
▲* [[Vaŝingtona Speciprotekta Konvencio]]
▲* [[Ekoturismo]]
▲* [[Minacata specio]]
▲* [[Mediprogramo de Unuiĝintaj Nacioj]]
▲* [[Traktato de Migrantaj Birdoj de 1918]]
▲* [[Megadiversaj landoj]]
▲* [[Monda Biodiverseca Tago]]
==
{{Referencoj|2}}
*{{en}} Davis, K. 2008 : A CBD manual for botanic gardens [http://www.bgci.org/files/cbd_manual.pdf English version], [http://www.bgci.org/files/cbd_manual_italian.pdf Italian version] ''Botanic Gardens Conservation International'' (BGCI) ▼
*{{nl}} Van Hoorick, Geert 1997 : Internationaal en Europees Natuurbehoudsrecht. De Verdragen, de Europese Verordeningen en Richtlijnen en hun Tenuitvoerlegging in België en Nederland. ''Intersentia Rechtswetenschappen'', Antwerpen-Groningen, 381 pp., 165-182. ISBN 90-5095-019-1 ▼
== Bibliografio ==
==Eksteraj ligiloj==▼
▲* {{en}} Davis, K. 2008 : A CBD manual for botanic gardens [http://www.bgci.org/files/cbd_manual.pdf English version], [http://www.bgci.org/files/cbd_manual_italian.pdf Italian version] ''Botanic Gardens Conservation International'' (BGCI)
▲* {{nl}} Van Hoorick, Geert 1997 : Internationaal en Europees Natuurbehoudsrecht. De Verdragen, de Europese Verordeningen en Richtlijnen en hun Tenuitvoerlegging in België en Nederland. ''Intersentia Rechtswetenschappen'', Antwerpen-Groningen, 381 pp., 165-182. ISBN 90-5095-019-1
▲== Eksteraj ligiloj ==
{{Portalo Biologio}}
* {{ar}} {{en}} {{es}} {{fr}} [http://www.cbd.int Interkonsento pri Biodiverseco (CBD)]
* {{ar}} {{en}} {{es}} {{fr}} {{ru}} ĉine [http://www.cbd.int/convention/convention.shtml Teksto de la Interkonsento.]
* {{en}} [http://bch.biodiv.org La Biosekureco Klariganta-Domo], "informo-interŝanĝo-mekanismo" starigita de la Kartagena Protokolo sub Interkonsento pri Biologia Diverseco (CBD)
* {{en}} [http://www.cohabnet.org/en_about_background.htm Kunlaboro pri Sano kaj Biodiverseco (COHAB )]
* {{en}} [http://www.cjly.net/deconstructingdinner/020906.htm Semo-teknologio kaj la Interkonsento pri Biologia Diverseco.]
* {{en}} [http://www.unep.org/geo Mediprogramo de Unuiĝintaj Nacioj]
* {{en}} [http://www.sciam.com/article.cfm?id=turf-battles Problemaro pri specia identigo, ''Scientific American''.]
* {{en}} [http://www.teebweb.org/ Ekonomio de ekosistemoj kaj de biodiverseco.]
* {{en}} [http://www.worldinbalance.net/intagreements/1992-biodiversity.php Teksto de la Interkonsento (''Center for a World in Balance'').]
* {{en}} [http://www.cop10.org/www.cop10.org Konferenco de la Partioj ''COP10'', Nagojo.]
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Biodiverseco]]
| |||