Maĵoro: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
'''Maĵoro''' ([[Latina lingvo|lat.]] ''maior'' „pli granda“) aŭ '''Majora gamo''' signifas en la [[muziko]] [[Maĵora-minora tonaleco|tongenro]]n. Je tio la tongenro povas rilati kun unuopaj [[tonalo]]j aŭ unuopaj [[akordo]]j aŭ ankaŭ signifi unuopan muzikalineon, pri kiu oni povas improvizi per certa tonmaterialo (komp.: [[Improvizado (muziko)|Improvizado]], [[Kvintonismo]] ktp.).
 
La maĵoran karakteron markas la intervalo inter la [[toniko]] kaj la [[tercio]] de [[gamo]] (resp. de [[akordo (muziko)|akordo]]). Se ĉi tiu [[intervalo (muziko)|intervalo]] estas granda tercio, tiam temas pri maĵoro. Granda tercio, kiu iras supren ekde la toniko, ankaŭ nomiĝas ''maĵortercio'' - tio egalas la distanco de kvar duontonaj paŝoj (por gitaristoj tio estas kvin bindaĵoj, kaj por pianisto kvin klavoj). La kontraŭa nocio al maĵoro estas [[minoro]], kies intervalo egalas la etan tercion (kun nur tri duontonaj paŝoj).
 
Pli grava ol la nur formala aspekto estas tamen la sondiferenco. La unuan aŭdimpreson de maĵoro oni ofte priskribas kiel „gaja, hela, klara“, dum kiam oni ofte priskribas minoron kiel „malgaja, malhela, mola“. Tamen tiaj nomigoj estas nur ege nesufiĉaj alproksimadoj al la karakterspano de la tongenro. La kunteksto(najbarharmoniaj, [[ritmo (muziko)|ritmaro]] kaj [[frazigo]] ktp.), en kiu troviĝas muzikalineo aŭ akordo, povas krei tute alian imagon.
 
== Maĵora gamo ==
[[imageDosiero:Interval diagram ionian.svg|thumbeta|72px|Skema ilustraĵo de maĵorgamo ([[:Dosiero:Tonleiter bildlich schema.png|eksplikoj]])]]
 
Maĵorgamo havas la ŝtupovicon 1-1-½-1-1-1-½ kaj egalas laŭ sia [[Intervalo (muziko)|intervalsinsekvo]] la ''[[modalo (muziko)|ionan modalon]]''. Ekde la [[16-a jarcento]] ĝi estas, eĉ antaŭ la minorgamo, la plej uzata gamo de la okcidentuma muziko. Por okcidentuma aŭdo ĝi estas la plej bone konata gamo. La dek du maĵorgamoj nomiĝas laŭ sia respektiva komenca tono (toniko). Tiel ekestas ekz. per la bazaj tonoj C, D, E, F, G, A, B, C la C maĵorgamo.
Linio 354:
 
== Pluaj maĵoraj gamoj ==
Kiel maĵoraj gamoj plivastasence (ĉar ili ankaŭ enhavas la grandan tercion super la toniko) oni povus rigardi ankaŭ la modalojn [[lidia modalo|lidian]] kaj [[miksolidia modalo|miksolidian]] samkiel la [[maĵorfrigaFrigia-dominanta gamo|maĵorfrigan gamon]], la [[cigana gamo|ciganan gamon]] kaj la [[Harmonia maĵoro|harmonian maĵoron]] enkondukitan pro sistemeco.
 
== Variadoj ==