Jean Baptiste Perrin: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Tiu persono neniam uzis tiun esperantigitan nomon, ni ne aldonu proprajn elpensaĵojn. Aldonu fonton por la esperantigo.. Aldone, ne ŝanĝu landonomojn: kaj -io kaj -ujo uzeblas. Etikedo: Malfaro |
Nuligis version 6952863 de Robin van der Vliet (kontribuoj, diskutpaĝo) Etikedo: Malfaro |
||
Linio 1:
{{informkesto homo}}
'''Jean Baptiste PERRIN''', esperante '''Johano Baptisto PERINO''' (naskiĝis la [[30-an de septembro]] [[1870]] en [[Lille]], [[Francio|Francujo]]; mortis la [[17-an de aprilo]] [[1942]] en [[Novjorko]], [[Usono]]) estis franca [[fizikisto]], [[Kemiisto|ĥemiisto]] kaj [[politikisto]]. Li ricevis la [[Nobel-premio pri fiziko|Nobel-premion pri fiziko]] en 1926. Studinto de [[École Normale Supérieure]], li estis instruisto (1898) kaj poste iĝis profesoro (1910) pri ĥemio kaj [[fiziko]] en la [[Fakultato pri sciencoj de Parizo]], kie li instruis dum 40 jarojn.
Por sia unua scienca esplorado, Jean Perrin entreprenis solvi la [[Enigmo|enigmon]] de la naturo de [[Katoda radio|katodaj radioj]] kaj [[Ikso-radioj|X-radioj]]. Ĉu ili estas [[lumo]] ĉu [[materio]] ? En 1895, li demonstris per konvinkaj eksperimentoj, ke la katodaj radioj konsistas el [[Elektra ŝargo|partikloj negative ŝargitaj]]. En 1896 li konstatis, ke la X-radioj agas kiel [[ultraviolaj radioj]] havante etan [[Ondolongo|ondolongon]], kaj li malkovris, ke ili [[Joniga radiado|jonigas]] gasajn molekulojn.
Linio 8:
Dum la unua [[mondmilito]], Jean Perrin konceptis kaj fabrikis stereo[[Akustiko|akustik]]<nowiki/>ilojn por lokalizi la malamikajn [[Submarŝipo|submarŝipojn]] kaj [[Artilerio|arteleriojn]]. Post la [[unua mondmilito]], li zorgis pri scienca edukado kaj konsekvence skribis artikolojn por la studantoj kaj la publiko. Samtempe, li valorigis organizaĵojn pri la [[kulturo]], la [[industrio]] kaj la [[Scienca esplorado|scienca esploro]], unue kiel politika konsilisto kaj poste, kiel ano de la registaro de la franca [[Popola Fronto]]. Speciale, li estis iu el la fondintoj de la [[Observatorio de Haute-Provence]] en 1936, la [[Palaco de Malkovro]] en 1937 kaj la [[Nacia centro pri scienca esploro]] (CNRS) en 1939.
Jean Perrin estis ano de la [[Akademio de Sciencoj de Francio|Akademio de Sciencoj de Francujo]], la [[Reĝa Societo de Londono]], la [[Reĝa Akademio de Belgio|Reĝa Akademio de Belgujo]] kaj ankaŭ aliaj akademioj. Li estis [[Honora legio|Grand-oficiroj de la Honora Legio]]. Jean Perrin ekziliĝis volonte al [[Novjorko|NovJorko]] kaj mortis en 1942. Liaj cindroj, tiel same kiel lia amiko [[Paul Langevin]], estis transportataj en la [[Panteono de Parizo]] en 1948.
== Biografio ==
Linio 17:
Jean Perrin havis du fratinojn : Eugénie, naskita en 1858, kaj Marie-Rose, naskita en 1867. Eugénie ediziniĝis kun sia kuzino François Leprêtre, kuracisto en Liono, la 24an de Junio 1882. Marie Rose, instruisto, edziniĝis kun Gustave Bernard, instruisto, en la urbo Sourdun. Post la morto de ŝia edzo, ŝi reedziniĝis kun Pierre Frédéric la 25an de Novembro 1911.
Kiam ŝia edzo mortis, Thérèse Perrin-Lasalle ricevis nur monojn per [[Vidvo|vidvin-]]<nowiki/>pensio kaj rento de tabakobutiko{{Sfn|Charpentier-Morize|1997|p=19}}. La enspenzoj de la familio estis malgrandaj. Jean estis [[Stipendio|stipendiulo]] de la [[Tria Respubliko de Francio|Tria Respubliko de Francujo]]. Li studis en la [[Elementa lernejo|bazlernejo]] Saint-Rambert, renomita lernejo ''Jean Perrin'' en 1949, kaj en la [[mezlernejo]] ''Ampère''. Li diplomiĝis pri la letera kaj scienca [[Abituro|abituriento]] kaj iris al [[Parizo]], kie li studis en la supera matematiko-klaso de la bazlernejo ''Janson-de-Sailly'', preparante la konkursan ekzamenon de la altlernejo [[École Normale Supérieure]]. Li sukcesis kaj estis la dudeka de la konkurso, enirante tiel en la sciencan promocion{{Sfn|Charpentier-Morize|1997|p=19}}. Tiam li [[Militservo|militservis]] kiel soldato en la 36a [[Infanterio|infanteria]] regimento de la 3a de Novembro 1890 ĝis la 23a de Septembro 1891. Poste li ekzercis ses militajn periodojn, en kiuj li iĝis rezerva oficiro. La 1an de Oktobro 1909, li rangis kiel [[leŭtenanto]] en la rezerva milito<ref>http://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMTgtMTItMDIiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6MTc7czo0OiJyZWYyIjtpOjEwNTM2Njc7czoxNjoidmlzaW9ubmV1c2VfaHRtbCI7YjoxO3M6MjE6InZpc2lvbm5ldXNlX2h0bWxfbW9kZSI7czo0OiJwcm9kIjt9#uielem_move=0%2C0&uielem_islocked=1&uielem_zoom=100&uielem_brightness=0&uielem_contrast=0&uielem_isinverted=0&uielem_rotate=F</ref>.
=== Supera Normala Lernejo kaj la Sorbono (1891-1914) ===
| |||