Robajo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
'''Robajo'''<ref>[[Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto]]: [http://vortaro.net/#robajo robaj/o]</ref> aŭ '''robaio'''<ref>[[Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto]]: [http://vortaro.net/#robaio robai/o]</ref> ({{lang-fa|رُباعی‎|t=robāi}}, plurale: {{lang-fa|رُباعیات|t=robāyāt}}) estas [[Iranopersoj|persa]] kvarlinia fiksforma [[poemo]] de la skemo '''''a a b a''''' (aŭ ''a a a a'').
 
La plej konata verkisto de tiu genro estas [[Omar Kajam|ʿUmar-i Khayyām]] (Omar Kajam / Omar Kajjam / Omar Chayyām / Omar Khayyam / عمر خيام). Liaj poemoj fariĝis konataj en Eŭropo per la traduko respektive transkonduko de la angla klerulo kaj poeto [[:en:Edward FitzGerald (poet)|Edward Fitzgerald]]. En Esperanton enkondukis ilin [[Gaston Waringhien]].
== Priskribo ==
La robajo estas poemo de kvar versoj, kiuj estas rimitaj laŭ la skemo AABA aŭ AAAA. La metro plej ofte uzata en robajo estas jene:
:−−⏑⏑−⏑−⏑−−⏑⏑−
en kiu “−” signifas longan silabon kaj ⏑ mallongan.
 
== Ekzemplo ==
Jen ekzemplo de robajo, el la poemaro ''Poemaro de Ŝams de [[Tabrizo]]'' ({{lang-fa|دیوانِ شَمسِ تَبریزی‎|t=Dīvan-e Ŝams-e Tabrīzī}}) far [[Ĝalal-ed-din Mohammad Rumi]]:
 
{| class=wikitable
! Originalo !! Transliteraĵo !! Metroj !! Traduko
|-
| lang=fa| <br>انوارِ صَلاحِ دین بَر انگیخته باد<br>بَر دیده و جانِ عاشِقان ریخته باد<br>هَر جان که لَطیف گَشت و از لُطف گُذَشت<br>با خاکِ صَلاحِ دین دَر آمیخته باد<br>
| Anwār-i Ṣalāḥ-i Dīn bar angēkhta bād<br>Dar dīda u jān-i ʿāshiqān rēkhta bād<br>
Har jān ki laṭīf gasht u az luṭf guzasht<br>Bā khāk-i Ṣalāḥ-i Dīn dar āmēkhta bād
| −−⏑⏑−⏑−⏑−—⏑—<br>−−⏑⏑−⏑−⏑−—⏑—<br>−−⏑⏑—−⏑−—⏑—<br>−−⏑⏑−⏑−⏑−—⏑−
| Vekiĝu la gloroj de [[Saladino]],<br>kaj verŝiĝu en la okulojn kaj animojn de la amantoj.<br>Ĉiuj animoj, kiuj rafiniĝis kaj preterpasis rafinadon<br>Kunmiksiĝu kun la polvoj de [[Saladino]]!
|}
ٰEn la metroj, la longa streko “—” signifas longegan silabon (kun kaj longa vokalo kaj fina konsonanto), kiu povas anstataŭigi “−⏑” (paron de longa silabo kaj mallonga silabo). Ĉe la fino de la verso, trolonga silabo povas anstataŭigi simplan longan silabon.
 
== Famaj robajistoj ==
La plej konata verkisto de tiu genro estas [[Omar Kajam|ʿUmar-i Khayyām]] (Omar Kajam / Omar Kajjam / Omar Chayyām / Omar Khayyam / عمر خيام). Liaj poemoj fariĝis konataj en Eŭropo per la traduko respektive transkonduko de la angla klerulo kaj poeto [[:en:Edward FitzGerald (poet)|Edward Fitzgerald]]. En Esperanton enkondukis ilin [[Gaston Waringhien]].
 
La formo de robajo estis uzata ankaŭ de aliaj klasikaj persaj poetoj.
 
== Referencoj ==
{{referencoj}}
 
== Bibliografio ==