Pentametro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
Je metriko, la '''pentametro'''<ref name="NPIV">[[Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto]]: [http://vortaro.net/#pentametro pentametr/o]</ref> estas klasika metro, laŭ kiu ĉiu verso konsistas el kvin aŭ ses [[piedo (poetiko)|piedo]]j.
 
== Etimologio ==
Linio 19:
(El la ''Epigramoj'' de [[Marcialo]])
 
=== Daktila pentametroPentametro en modernaj lingvoj ===
En multaj modernaj Eŭropaj lingvoj, ekzemple en la germana, la angla, kaj Esperanto, la metriko estas kalkulata laŭ la akcenteco de silaboj: ĉu akcenta (—) aŭ senakcenta (◡). Poetoj en tiuj modernaj Eŭropaj lingvoj, kies metriko estis akcenta, ne silablonga, imitis la klasikan metron analoge. Ekzemple, germanlingve, la pentametro adaptiĝis jene:
:—◡(◡) —◡(◡) — ‖ —◡◡ —◡◡ —
La daktiloj estas antataŭigeblaj per simplaj [[trokeo]]j en la unua hemistiko (sed ne en la dua).
Linio 30:
(el ''La Vaganto'' [{{lang-de|Der Wanderer}}] far [[Friedrich Hölderlin]])
 
=== JambaAliaj metroj nomitaj pentametro ===
== Pentametroj en modernaj Eŭropaj lingvoj ==
En naciaj lingvoj, metroj enhavantaj kvin piedojn (malsimile al la vera pentametro) nomiĝas pentametroj; tamen, laŭ la [[Nova Plena Ilustrita Vortaro]], tiuj metroj ne nomĝias “pentametro” en Esperanto, sed “[[kvinjambo]]”, “kvin[[trokeo]]”, “kvin[[anapesto]]” ktp. laŭ siaj enhavoj.<ref name="NPIV"/>
En multaj modernaj Eŭropaj lingvoj, ekzemple en la germana, la angla, kaj Esperanto, la metriko estas kalkulata laŭ la akcenteco de silaboj: ĉu akcenta (—) aŭ senakcenta (◡).
 
=== Kvinjambo ===
En tiuj lingvoj, oni uzas plurajn metrojn, konsistanta el kvin [[verspiedo]]j.
{{ĉefartikolo|Kvinjambo}}
 
Laŭ la jamba pentametrokvinjambo, ĉiu verso konsistas el kvin [[jambo]]j (◡—):
=== Jamba pentametro ===
Laŭ la jamba pentametro, ĉiu verso konsistas el kvin [[jambo]]j (◡—):
:◡— ◡— ◡— ◡— ◡— (◡)
Kelkfoje, eblas kroma fina mallonga silabo.
 
Ekzemple:
:Ho, mia kor’, ne batu maltrankvíle,
:◡— ◡— ◡— ◡— ◡— ◡
:El mia brusto nun ne saltu for!
:◡— ◡— ◡— ◡— ◡—
(El “[[Ho, mia kor']]” far [[L. L. Zamenhof]])
 
=== Trokea pentametroKvintrokeo ===
Laŭ la trokea pentametrokvintrokeo, ĉiu verso konsistas el kvin [[trokeo]]j (—◡):
:—◡ —◡ —◡ —◡ —◡
Kelke da trokeoj estas anstataŭigeblaj per