Eŭropa Kosma Agentejo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 41:
| angula larĝo =
}}La '''Eŭropa Kosma Agentejo''' ('''EKA'''; {{lang-en|European Space Agency}}, ''ESA''; {{lang-fr|Agence spatiale européenne}}, ''ASE'') estas interregistrara organizaĵo kun ĉefsidejo en [[Parizo]]. Ĝi fondiĝis je la [[30-a de majo]] [[1975]] por la kunordigo de la eŭropaj kosmoesploraj entreprenoj, ĉar la malantaŭiĝo teknologia kontraŭ [[Usono]] kaj [[Sovetunio]] pli kaj pli grandiĝis. La EKA havas 22 membrajn ŝtatojn kaj alstrebas laŭ sia regularo "ekskluzive pacemajn celojn". <br>
La EKA, per sia buĝeto (6.680 milionoj da eŭroj en 2020), estas la tria kosma agentejo en la mondo post la [[NASA]] kaj la [[Ĉina Nacia Kosma Agentejo]]. La agadoj de l 'agentejo kovras la tutan kosman laborkampon: sciencoj kies [[astrofiziko]], esplorado de la [[Suna Sistemo]], studo de la [[Suno]] kaj fundamenta [[fiziko]]; la studo kaj observado de la [[Tero]] per specialigitaj sputnikoj; disvolviĝo de [[lanĉo-veturilojveturilo]]j; kunhomaj flugoj per sia partopreno al la [[Internacia Kosmostacio]] kaj [[Orion (kosmoŝipo)|Orion]]; sputnika navigado kun la programo [[Galileo]]; [[Komunika satelito|kosmaj telekomunikadoj]], por kiuj la agentejo financas disvolvon de novaj konceptoj; esplorado pri [[kosmofluga inĝenierarto]]. EKA ankaŭ partoprenas kosmajn programojn iniciatitajn de aliaj kosmaj agentejoj.<br>
La strategio estas difinita de konsilio en kiu ĉiu ana lando havas reprezentanton. La programoj iniciatitaj de la agentejo, kiuj reprezentas 75% de la buĝeto, estas financitaj rekte de anaj landoj. Ili pagas kontribuon proporcie al sia [[Malneta Enlanda Produkto|MEP]] por financi 20% de la buĝeto (scienca programo kaj superkostoj) kaj partoprenas la proporciojn de sia elekto en la laŭvolaj programoj. Kvarono de la buĝeto estas disponigita de [[Eŭropa Unio]] kaj [[Eŭropa Orgazizaĵo por Ekspluatado de Meteorologiaj Sputnikoj|EOEMP]] por la disvolviĝo de la kosma parto de ĉi tiuj programoj administritaj de ĉi tiuj institucioj (programo [[Galileo]], [[Vetersatelito|vetersputniko]]j, GMES / Copernicus). Iuj de la anaj landoj subtenas, krom sia partopreno en eŭropaj programoj, pure naciajn kosmajn programojn.<br>
La EKA, ĉefsidejita en [[Parizo]], konfidas, post selektado kaj laŭ aĉetkonkurso, la esploradon kaj disvolvon de kosmoŝipoj al universitatoj, institutoj kaj industriistoj en anaj landoj, aplikante la principon de "reveno geografia" : la elspezoj de la agentejo en ĉiu lando proporcias al ĝia kontribuo. La agentejo dungas proksimume 2.233 homojn (2016) kaj havas plurajn fakajn establojn. Ĝia ĉefa centro estas [[Eŭropa Centro pri Kosmaj Esploroj kaj Teknologioj|ECKET]] en [[Noordwijk]], [[Nederlando]], kiu estas dediĉita al la dezajno kaj testado de [[kosmoŝipo]]j. La aliaj gravaj centroj estas la [[Eŭropa Kosm-Operacia Centro|EKOC]] en Germanio (monitorado kaj kontrolo de aktualaj misioj) en [[Darmstadt]], [[Germanio]] kaj la [[Eŭropa Kosma Spurado|EKS]] (tutmonda reto de parabolaj antenoj, por interligi kun kosmoŝipoj). EKA ankaŭ uzas la instalaĵojn de la [[Gviana kosmodromo]], establo de la [[Centre national d'études spatiales|CNES]] (franca kosma agentejo), por lanĉi siajn raketojn.
 
{{pluraj bildoj
Linio 78:
* {{Estonio}} (ekde 2015)
* {{Hungario}} (ekde 2015).
 
La precipa kontrolejo estas la [[Eŭropa Kosm-Operacia Centro]] en [[Darmstadt]], Germanio.
 
== Raketoj ==