Bibliaj genealogioj de Jesuo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Dominik (diskuto | kontribuoj) |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) esperantigita ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, formatigo de buloj, +Projektoj, multaj kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 1:
[[Dosiero:KellsFol200rGeneolgyOfChrist.jpg|
Du '''kanonikaj genealogioj de [[Jesuo|Jesuo el Nazareto]]''' tra [[Sankta Jozefo|Jozefo]] estas prezentataj en la kanonikaj Evangelioj: en Mateo 1,1-17, kaj en Luko 3,23-38. La du fontoj demontras la devenon de Jesuo el antaŭuloj ĝis [[Adamo]]. La du genealogioj privilegias la [[agnatismo]]n, nome la descendo per vira ligo kaj identas en la periodo de Abraham ĝis David, sed radike malidentas rilate la sekvan periodon, nome de [[David]] al Jesuo.
Linio 8:
=== De Adamo ĝis Abraham ===
Luko spuras la devenon de Jesuo ĝis Adamo kiu siavice referencas al Dio (legu la lukan liston inversigitan):
* [[Adamo]] –
* [[Set]] –
* [[Ĥanoĥo]] –
* [[Kenan]] –
* [[Mahalalel]] –
* [[Yared]] –
* [[Ĥanoĥo filo de Yared kaj de Baraka]] –
* [[Metuŝelaĥ]] –
* [[Lameĥ]] –
* [[Noa]] –
* [[Ŝem]] -
* [[Arpaĥŝad]] –
* [[Qainam]] –
* [[Ŝelaĥ]] -
* [[Eber]] –
* [[Peleg]] –
* [[Reu]] –
* [[Serug]] –
* [[Naĥor]] –
* [[Teraĥ]] –
* [[Abraham]]
Tiu genealogio estas la sama de la patriarkoj de la [[Genezo]] (10,12-31 kaj 11,12-13, kun kroma nomo Qainam inter Arpaĥŝad kaj Ŝelaĥ.
Linio 34:
=== De Abrahamo al David ===
La du genealogioj, Matea kaj Luka, akordas en la nomserio de Abraham ĝis David:
* [[Abraham]] –
* [[Isaak]] –
* [[Jakob]] –
* [[Jehuda]] –
* [[Perec]] –
* [[Ĥecron]] –
* [[Ram]] –
* [[Aminadab]] –
* [[Naĥŝon]] aŭ Naason –
* [[Salma]] –
* [[Boaz]] –
* [[Obed]] –
* [[Jiŝaj]] –
* [[David]]
Krom [[patrino de Jesuo)|Maria]] kaj [[Batseba]] (la virino de Urija la [[Hititoj|hitito]] kaj patrino de reĝo Salomono) menciitaj pliposte, Mateo tie mencias tri aliajn virinojn: '''Jehuda''' generas el ''[[Tamar]]'' Peres kaj Zara; (...) '''Salma''' generas Boaz de ''[[Rahab]] ''; '''Boaz''' generas Obed de ''[[Rut (nomo)|Rut]]''; Luko mencias neniun el tiuj virinoj. De Perec ĝis David, la genealogio estas eltirita de la lasta ĉapitro de la libro de Rut (4,18-22).
=== De David ĝis Jesuo ===
[[Dosiero:France Chartres JesseTree c1145 a.JPG|
Inter David kaj Jozefo, la patro de Jesuo, la genealogio de Mateo kaj Luko malsamas radike, pasante tra du filoj de Davido:
Laŭ Mateo 1, 7-16, do, la fadeno estas la jena:
Linio 68:
La plej antikvan provon harmoniigi la du rakontojn plenumis [[Seksto Julio Afrika]] ĉirkaŭ en la [[3-a jarcento]] <ref>[[ Eŭsebio de Cezareo]], ''Prieklezia Historio'', i. 7 ; vi. 31, letero al Aristido.</ref>, kaj sugestas ke la avino de Jozefo edziniĝus al “Matan", la descendanto de la Salomono (laŭ Mateo), el kiu naskiĝus Jakobo, poste fariĝinte vidvino, ŝi ekziniĝus al “Mata”, la descendanto de Natan (laŭ Luko) el kiu ŝi havis Heli. Heli edziĝus kaj restus senfile vidva... por edziniĝi al Jakobo sia perpatrina frato laŭ la leĝo de [[levirato]]. Josefo, do, estus la laŭlega filo de Heli kaj la biologia filo de jakobo <ref>[http://www.newadvent.org/cathen/06410a.htm. ''Catholic Encyclopaedia'']</ref>
Sed tiu solvo ne trovis konsenton ĉe posteuloj, kiuj elpensis aliajn hipotezojn. Inter kiuj jen la preferata: <ref>Vidu: [[René Laurentin]], ''Cours traité de théologie mariale'', 1959; kaj
=== Ĉu la genealogio de Luko estas tiu de Maria? ===
Skolo de la dominikana [[Anio el Viterbo]] sugestis ([[1502]]) la hipotezon ke la genealogio de Luko spuras la ascendan fadenon de Maria<ref>{{en}}[[s:en:Ante-Nicene Fathers/Volume VI/Julius Africanus/Elucidations|Ante-Nicene Fathers/Volume VI/Julius Africanus/Elucidations]]</ref>, kaj do ne tiu de Jozefo <ref>[[Jean-Christian Petitfils]], ''Jésus'', éd. Fayard, 2011, p. 88.</ref>. Oni povas ĉi tie rimarkigi:
* Sankta [[Ireneo de Liono]] plurfoje asertis ke ankaŭ Maria estas descendantino de David kaj ke “okazas per Maria ankoraŭ virgo ke ĝustakiale li (Jesuo) ricevis generadon kiu estas kolektado en si de ĉiuj generacioj de Adamo ĝis la fino»<ref>idem.</ref>.
* En la rakonto pri la ''anonco al Maria'', la anĝelo diras al Maria: ''«La Sinjoro Dio donos al li la tronon de David lia patro»''<ref>Luko 1,32</ref>; kaj okazas nur per Maria ke li povas laŭvere esti dirita «filo de David», ĉar tuj post ni scios ke li estus koncipita per la ĉeesto de la [[Sankta Spirito]]. Ireneo ripetos ke Maria ĉeestis ĉe la «sino de David», antaŭvidita en la psalmo kiel portanto de la Difilo <ref>''Psalmo'' 132,11.</ref>.
* En [[Talmud]], Maria, patrino de Jesuo, estas formale identigita kiel ''filino de Heli»<ref>''Chagig.'' 77,4</ref><ref>Frédéric Godet, ''Commentaire sur l'évangile de Luc'', Tome I.</ref>. Heli, diminutivo de Eliaĉin ("Dio levas"), povus esti la ekvivalento de Joakim (Javeo levas), nomo atribuata, tradicie, al la patro de Maria.
=== Celoj de la genealogioj ===
* La genealogio de Mateo celas konvinki la judojn<ref>Vidu: [[René Laurentin]], ''Cours traité de théologie mariale'', 1959; kaj
* Tiu de Luko adresiĝis dekomence al la kristanoj, la '''«Teofiloj»'''<ref>Luc 1,3</ref>, por ilin certigi ke Jesuo, kvankam Difilo, havas karnan originon laŭ karno de David.<ref>Paŭlo, ''Romanoj'', 1,3.</ref>. La genealogio de Luko, laŭ la instruo de Ireneo, patro de la Eklezio, estus la refarigan resumon de tiu adama <ref>[[Ireneo de Liono]], ''Adv. Hae.'',
Sur tiuj du genealogioj ne ŝvebas historia objekto sed brilas teologia sprono: ĝi rezidas en la kredpremisa aserto pri la mesieco de Jesuo: estante filo de David, li, per respekto de la profetaĵoj, rajtas esti akceptita kiel “Reĝo de Judoj”<ref>Oni vidu ekzemple: [http://www.theolib.com/jhamphoŭ.html le Jésus de l'histoire] par [[Christian Amphoŭ]] ([http://www.mmsh.univ-aix.fr/cpaf/membres/chercheurs_fichiers/Amphoŭ.htm])
Iliaj malsamoj devenus el malsamoj inter la kristanaj komunumoj en kies sinoj la evangelioj formiĝis kaj por kiuj ili estis kompilitaj<ref>[http://www.editionsducerf.fr/html/fiche/ficheauteur.asp?n_aut=880 Simon Legasse], ''[http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=2027428 Notes et critiques : les généalogies de Jésus]''</ref>.
Post tiuj listoj de antaŭuloj de Jesuo, ambaŭ evangeliistoj deklaras ke Maria koncipis verke de la Sankta Spirito kaj ne per interveno de viro kiu ajn. Do la karna ligo kun Davido estas aŭ pure laŭleĝa (laŭ Mateo) aŭ ĝi efektiviĝas per la “davideco de Maria” (laŭ Luko).
[[Dosiero:Leonardo da Vinci - Annunciazione - Google Art Project.jpg|
== Notoj ==
{{Referencoj}}
=== Bibliografio ===
Linio 94:
* ''Marie en islam'', de [[Charles-André Gilis]], Traditionnelles Eds, 1990, ISBN|2713-800-49-8
* ''Dictionnaire du Coran'', Mohamad Ali Amir-Moezzi Dir., LAFFONT, Paris, 2007, ISBN|978-2-221-09956-8
* [[Emil Friedrich Kautzsch|Kautzsch, E. F.]]: quoted by James Orr, "The Early Narratives of Genesis," in ''The Fundamentals'', Vol. 1, Los Angeles, CA, Biola Press, 1917.
* [[August Dillmann|Dillmann, A.]], ''Genesis: Critically and Exegetically Expounded'', Vol. 1, Edinburgh, UK, T. and T. Clark, 1897, 314.
* Custance, Arthur C., ''The Roots of the Nations''.[http://custance.org/old/noah/ch1bh.html]
* Schmandt-Besserat, Denise, ''How Writing Came About'', University of Texas Press, 1996, ISBN 0-292-77704-3.
== Vidu ankaŭ ==
Linio 108:
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* [http://www.grisda.org/origins/07053.htm] Anglalingva komento pri Jesuaj genealogiaj
[[Kategorio:Jesuo Kristo]]
| |||