Kiel registrite je 16:24, 22 apr. 2020 redakti RG72 (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 161 480 redaktoj →‎Federacioj Etikedoj: Poŝtelefona redakto Redakto de poŝaparata retejo ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 15:31, 23 maj. 2020 redakti malfari LiMrBot (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Robotoj, Administrantoj 682 745 redaktoj esperantigita ŝablono (Referencoj), formatigo de titoloj, +Projektoj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: La '''kibuco''' ([[hebree]] '''קיבוץ''', '''kibbutz''', «kunveno» aŭ «kune») estas israela kolektiva komunumo (aŭ vilaĝo). Ĝi estis origine agrikultura, pli poste kun miksa mastrumado. Oni trovas kibucojn en tuta [[Israelo]] kaj la unua el ili, [[Deganja]], estis kreita en [[1909]]. En la dua duono de la [[20-a jarcento]] agadis pli ol 200 kibucoj kun membraro de ĉirkaŭ 100 000. La kibucoj reprezentis movadon kiu kombinis [[socialismo\|socialismon]] kaj [[cionismo\|cionismon]]. Ja ili estis fonditaj kiam sendependa agrikulturo estis malfacila, dum la israela ŝtato ankoraŭ ne ekzistis. La kibucaj membroj, pro bezono kaj inspiritaj de sia propra ideologio, elvolvis kolektivan vivmodon kaj tiel ili allogis la interesiĝon de la tuta mondo. Linio 8: Kvankam la kibuca movado neniam transpasis 7 % el la loĝantaro, ĝi faris pli por formi la bildon kiun la israelanoj havas pri sia lando kaj tiun, kiun eksterlandanoj havas pri Israelo ol ĉiu alia institucio. == Difinoj == Difine la kibuco estas : * « komunumo intence formita kaŭze de siaj membroj, kun agrikultura alvokiĝo, kie ne ekzistas privata propraĵo kaj kiu estas supozata provizi ĉiujn bezonojn de siaj membroj kaj iliaj familioj »<ref>[[Encyclopedia Judaica]],[[1969]]</ref>. Ni notu ke hodiaŭ la precipe agrikultura karaktero estas larĝe kompletigita. Linio 23 ⟶ 22: == Historio == La modelo kiu finfine trudiĝis, aperis nur post deko de eksperimentadoj kiuj ĉiuj malprosperis. Komence de la 20-a jarcento, estis ne-egalaĵaj kaj (semi-)kapitalistaj provoj je kolektivaj vilaĝoj, kun klasoj je laboristoj, inĝenieroj kaj ĉefoficistoj, kiuj havis nek la samaj rajtojn, nek la samaj salajroj. La posedo per la salajro kaj la privilegioj laŭ la diplomo alportis nur streĉoj kaj malkoheroj, malakordigeblaj kub la socialista idealo de la novaj emigrantoj.▼ Tion kion diras iun ke la kibuco estis neceso kaj ne estis la efektivigo de idealo. ▼ ▲La modelo kiu finfine trudiĝis, aperis nur post deko de eksperimentadoj kiuj ĉiuj malprosperis. Komence de la 20-a jarcento, estis ne-egalaĵaj kaj (semi-)kapitalistaj provoj je kolektivaj vilaĝoj, kun klasoj je laboristoj, inĝenieroj kaj ĉefoficistoj, kiuj havis nek la samaj rajtojn, nek la samaj salajroj. La posedo per la salajro kaj la privilegioj laŭ la diplomo alportis nur streĉoj kaj malkoheroj, malakordigeblaj kub la socialista idealo de la novaj emigrantoj. ▲Tion kion diras iun ke la kibuco estis neceso kaj ne estis la efektivigo de idealo. === La agrikulturaj komencoj === En 1909, grupeto de junaj judaj enmigrantoj devenaj de orienta [[Eŭropo]], moviĝitaj per cionistaj kaj socialistaj idealoj, fondis la unuan ''kvucat'' (kiu signifas grupon en la hebrea lingvo) ĉe la bordo de la [[Maro Kineret]]. Oni poste nomis tiun grupon ''kibuco'', t.e. komunomo bazita sur la aliĝo al sama kampara kaj kolektiva vivmoduso. Ili nomis ĉi tiun kibucon [[Deganja]], kiu de tiam estas rigardata kiel la patrino de la kibucoj. ''Kineret'' kiu naskiĝis en 1912 estis la dua kibuco. Ilia ''kvucat'' ambiciis esti demokratia kaj egalista, fondita sur la kolektiva proprieto de la konsumaj kaj produktaj rimedoj. Estis vivframo kie ĉiuj membroj kune decidis per la plimulto el ili, kaj kie ili juste partigis rajtojn kaj devojn. Originale, la kibucoj estis inicitaj de junaj kaj malriĉaj enmigrantoj sen subvencioj. Longtempe, la vivo estis ekstreme malfacila, for de la nuna kaj enviinda vivnivelo. La komunumoj estis malgrandaj kaj enhavas kelkajn dekojn da personoj. Ili grandiĝas ek de la 1920aj jaroj por atingi plurajn centojn da personoj. Tiu alteco estis nepra por la homa kaj ekonomika disvolvado de la projekto kaj tio iĝis la normo. La kibucoj ne estis konceptita nur kiel simpla kolektivista sperto. Ilia membroj devenitaj de la radika ekstrema maldekstro, kontraŭe deziris donaci socian modelon kiu finfine absorbos la tutan ''Yiŝuvon'' ([[hebrea]] ישוב : la juda instalo en [[Israelo]]). Temis pri la kreo de "nova homo" kaj "nova socio", liberigita de la privata proprieto. Ankaŭ, temis pri la disrompo de la "burĝa familio"; tiel ni komprenis la komunan edukadon de la infanoj kaj la fakto ke ili ne vivis kun iliaj gepatroj. === La kibucoj dum la brita mandato === === La kibucoj kaj la konstruo de la israela ŝtato === === La kibucoj en la sendependa ŝtato === === La elvolvado de la industrio kaj de la servoj === Ek de la 1920-30aj jaroj, la marksistaj cionistoj de la ''Achdut Ha'avoda'', je ilia vico fondis kibucojn. Ili elvolvigis la unuajn industriajn aktivecojn. Sed la samideanoj por nur kamparaj komunumoj multe kritikis tion. Linio 53 ⟶ 48: === Krizo kaj evoluo === ==== Ekonomia krizo ==== Ekde la 1970-aj jaroj, la kibucoj ekkonis ekonomikajn malfacilegojn, gravigitajn per la preskaŭ malapero de la subvencioj de la dekstraj registaroj ([[Likud]]). Linio 66 ⟶ 60: == Ideologio de la kibuca movado == == Organizaĵo, principoj kaj funkciado ==▼ ▲== Organizaĵo, principoj kaj funkciado== Fizike, la plejparte de la kibucoj estas konceptitaj per la sama modelo : En la centro, oni trovas la komunajn konstruaĵojn kiel amasmanĝejo, aŭditorio, oficejoj kaj biblioteko, ĉirkaŭigitaj de ĝardenoj kaj la domoj de siaj membroj; Iomete elcentritaj, oni trovas la sportajn konstruaĵojn kaj instalaĵojn; Fine, periferie situas la kampoj, la fruktoĝardenoj kaj la industriaj konstruaĵoj. Pri la konstruo, la decidoj estas adoptitaj de la generala kunveno. Kun tempe, aperis voĉdonitaj membroj sed la kibuca idealo nepregas ke ili havas iom da potenco. Linio 78 ⟶ 70: Fakte, komence en la kibucoj regis preskaŭ realigo de la [[komunismo]] en tiu senco, ke ofte eĉ la vestoj estis komunaj. La infanoj dormis komune - sen la gepatroj -, la kibucanoj kuiris, manĝis komune. Ĉiu enspezo estis komuna. Post tio - per riĉiĝo de la komunumo - pli kaj pli aperis formoj de individua posedo, la komunumoj pli kaj pli individuiĝis. Hodiaŭ ekzistas diversaj kibucoj rilate al grado de posedo. Kvankam ĝi estas kelkaj esceptoj, ciuj la kibucaj membroj estas judoj. Ja estis abortitaj provoj de arabaj kibucoj, sed la judaj kibucoj havas la alvokiĝon por resti naciaj judaj organizaĵoj. == Psikologia aspekto == === La edukado de la infanoj === == Federacioj == Ĉiuj kibucoj estas memadministritaj. Do ĉiu el tiuj municipoj havas sian propran politikan aŭtonomion. Ĝi ankoraŭ profitas de la ekonomia aŭtonomio kiu konvenas al firmao aganta en la libera merkato, kiu devas rapide adaptiĝi al ĝi. Linio 100 ⟶ 89: * Kibuco Dati (religiaj kibucoj): Ĝi estas la tria federacio, kun 6% el kibucoj. Ĝi devenas je la Hapoel Hamizrahi, religia cionista sub-frakcio, origine influita per maldekstraj ideoj. * Fine, du ekstremistaj ortodoksaj kibucoj estis kreitaj de la partio Poalei Agoudat Israel, labora frakcio (aŭ disidenta, laŭ la epokoj) je la partio Agoudat Israel. <!-- == Anarkiismo kaj kibuco == == Hodiaŭ == == Estonteco == == Ligoj kaj adresoj == --> == Notoj == {{Referencoj}} ~~<references/>~~ {{Projektoj}} {{Bibliotekoj}} [[Kategorio:Agrikulturo]]

Kibuco: Malsamoj inter versioj