UNU MONDO: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017
Aktualigo: La partio estingiĝis
Linio 1:
[[Dosiero:UNU_MONDO.jpg|thumb|220px|right|<center>Tri (el ses) estraranoj de UNU MONDO dum la fondo (N. Matthias-Wang, M. Ngangu kaj U. Matthias)]]
 
'''UNU MONDO''' estasestis tutmonda [[esperantisto|esperantista]] [[partio]], kiu fondiĝis la [[1-an de novembro]] [[2009]] en [[Wiesbaden]] ([[Germanio]]). Ĝi aktivasaktivis pere de [[Esperanto]] por justa [[tutmondiĝo]]. Dum la internacia, tegmenta asocio iom post endormiĝis en la jaroj post ĝia fondo, ĝia germana sekcio abunde aktivis de 2010 ĝis 2018.
 
== Bazaj principoj kaj celoj ==
 
UNU MONDO komprenaskomprenis sin kiel politikan branĉon de la movadoj por [[Monda Etiko|monda etiko]] kaj interkultura [[humanismo]] – t.e. de strebadoj akiri el la diversaj [[kulturo]]j minimuman konsenton pri bazaj principoj,
apartenaskiuj ebligas harmonian kunvivadon de la homaro. Al la bazaj principoj kaj celoj de UNU MONDO apartenis la respekto pri ĉia vivo, [[mediprotektado]] kaj [[daŭripova evoluo]], [[homaj rajtoj]], [[paco|paca]] kunlaboro, tutmonda [[demokratio]] (i.a. per starigo de [[UN-Parlamento]]) kaj dialogo inter la [[religio]]j kaj kulturoj.
[[humanismo]] – t.e. de strebadoj akiri el la diversaj [[kulturo]]j minimuman konsenton pri bazaj principoj,
kiuj ebligas harmonian kunvivadon de la homaro. Al la bazaj principoj kaj celoj de UNU MONDO
apartenas la respekto pri ĉia vivo, [[mediprotektado]] kaj [[daŭripova evoluo]], [[homaj rajtoj]], [[paco|paca]] kunlaboro, tutmonda [[demokratio]] (i.a. per starigo de [[UN-Parlamento]]) kaj dialogo inter la [[religio]]j kaj kulturoj.
 
La [[lingvo]] Esperanto helpu pli­bonigi kompreniĝon kaj kunlaboron; ĝi servu al lingva egalrajteco kaj faciligu al homoj senti sin [[mondcivitano]]j. UNU MONDO atentigasatentigis ankaŭ pri la [[interna ideo]] de Esperanto, laŭ kiu ĉiu "vidu en sia proksimulo nur [[homo]]n kaj [[frato]]n".
 
UNU MONDO rigardasrigardis la tutmondiĝon kiel ŝancon por realigi homajn rajtojn kaj forigi [[malriĉeco]]n ĉie en la mondo. Por eluzi tiun ĉi ŝancon, ĝi engaĝiĝasengaĝiĝis por tutmonda pensado kaj dezirasdeziris realigi ideojn el la konceptoj de [[sociala ekonomio|solidara ekonomio]] kaj [[ekologi-sociala merkata ekonomio]].
 
== Historio ==
Linio 22 ⟶ 20:
La 1-an de novembro 2009 UNU MONDO fondiĝis en Wiesbaden kiel politika asocio sen jura personeco. Kiel [[estraro|estraranoj]] elektiĝis [[Molière Ngangu]] (prezidanto), [[Hokan Lundberg]] kaj [[Emile Malanda]] (vicprezidantoj), [[Ulrich Matthias]] (sekretario), [[Jean-Bosco Malanda]] (estrarano pri Afriko) kaj Nan Matthias-Wang (estraranino pri Azio). En marto 2010, la partio jam havis landajn reprezentantojn en 15 landoj.
 
La germana sekcio de UNU MONDO fondiĝis sub la nomo "Eine-Welt-Partei" la 5-an de septembro 2010 en Wiesbaden, kaj registriĝis tie mallonge poste ĉe la loka tribunalo. Estraranoj fariĝis [[Nan Matthias-Wang]] (prezidantino), Fabian Elleder, [[Alois Eder]], [[Alfred Schubert]] kaj [[Ulrich Matthias]]. En majo 2011, Eine-Welt-Partei registriĝis kiel unu el ĉ. 110 germanaj partioj ĉe la germana balotestro (Bundeswahlleiter).
 
En oktobro 2012, Eine-Welt-Partei reelektis sian estraron, akceptis provizoran programon por la [[eŭropaj balotoj]] 2014 kaj - kiel unua germana partio - subtenis Simpol, la iniciativon por [[simultana politiko]].
 
La partopreno de Eine-Welt-Partei en la [[Eŭropaj Balotoj 2014]] ne sukcesis, ĉar ĝi sukcesis kolekti nur ĉ. 500 el la bezonataj 4000 subskriboj. Tamen la partio sukcesis partopreni en la disktriktaj balotoj la 11-an de septembro 2016 en la nordgermana urbo [[Lüneburg]]. Tie, kie ĝi havis kandidatojn – t. e. en la tuta urbo Lüneburg kaj du apudaj komunumoj – ĝi akiris entute 1,32% de la voĉoj. Ĉar mankis kandidatoj en tri el la sep balotregionoj, la rezulto por la tuta distrikto (kun 181.000 loĝantoj) malaltiĝis al 0,72%. Sekve nur per malmultaj mankantaj voĉoj UNU MONDO maltrafis seĝon en la distrikta parlamento (Kreistag).
 
En la jaro 2019, la membroj de Eine-Welt-Partei konstatis, ke pro manko de entuziasmaj aktivuloj kaj financaj rimedoj ĝi antaŭvideble ne plu sukcesos plenumi sian celon partopreni en balotoj. La 7-an de junio 2020 la partio informis la lokan tribunalon de Wiesbaden pri sia estingiĝo.
 
== UNU MONDO kaj EDE ==
 
UNU MONDO kaj EDE havashavis kelkajn komunajn trajtojn kaj celojn, tamen ekzistasekzistis kelkaj gravaj diferencoj.
 
* Dum EDE direktasdirektis sian agadon ĉefe al Eŭropo, UNU MONDO emfazasemfazis, ke ĉefe sur monda nivelo gravas agadi por homaj rajtoj, demokratio, daŭripova evoluo, egalrajta kunlaboro, paco ktp.
 
* Dum EDE aktivasaktivis ĉefe por demokratio, UNU MONDO emfazasemfazis (laŭ la opinio de [[Hans Küng]], ke demokratio sen [[etiko]] ne tre valoras), ke etiko ne malpli gravas. Ekzemple lige al la [[financa krizo de 2008]], EDE substrekis ĉefe la gravecon de demokratia kontrolo de la financaj merkatoj, dum UNU MONDO rekomendasrekomendis moninvestadon laŭ etikaj principoj. Se UNU MONDO elektus nomon el tri vortoj laŭ la modelo de "Eŭropo - Demokratio - Esperanto", tiuj tri vortoj verŝajne estus "Mondo - Etiko - Esperanto".
 
* Dum EDE hezitashezitis paroli pri ekonomia politiko (escepte de ĝia germana sekcio, kiu proponis "solidaran merkatan ekonomion" en sia programo por la eŭropaj balotoj 2009), UNU MONDO konsideraskonsideris tiun ĉi temon aparte grava.
 
* Dum EDE dezirasdeziris partopreni nur en [[eŭropaj balotoj]], UNU MONDO intencasintencis partopreni en ĉiuspecaj balotoj, laŭokaze ankaŭ en regionaj aŭ lokaj balotoj (surbaze de la devizo "pensu tutmonde - agu loke" de la [[Agendo 21]]).
 
== Eksteraj ligiloj ==