Terentio: Malsamoj inter versioj

La sola fonto pri la vivo de Terentio estas biografieto verkita ĉirkaŭ 100 p.K. de [[Suetonio]] kiel parto de ''De viris illustribus'' el fontoj diversaj kaj ofte jam kontraŭdiraj. Tiu biografio estas konservita kaj transdonita en la komentario de la verkoj de Terentio verkita de la gramatikisto [[Elio Donato]]. Jam en tiu teksto lia naskiĝodato ne estas precize raportita, kaj laŭ diversaj informintoj povas varii inter 195 a.K kaj 185 a.K. Li estis naskita en [[Kartago]] sed ne estis el [[Punikoj|punika]] origino; la vorto ''Afer'' el lia nomo estis gentonomo uzata por la berberaj indiĝenoj de norda Afriko. En Romo li estis sklavo de la [[senato]]ro ''Terentius Lucanus'', kiu, impresata de lia beleco kaj liaj talentoj, aranĝis lian edukadon kaj poste liberigis lin. Post liberiĝo, Terentio prenis de sia antaŭa mastro la nomon ''Terentius''. Li tiam intime familiariĝis kun membroj de la plej alta kaj plej klera romia nobelaro, precipe kun la rondo ĉirkaŭ [[Skipio Afrika]], kaj dum lia mallonga kariero kiel dramatisto persekutis lin la onidiro, ke liaj komedioj estas fakte verkitaj de tiuj altrangaj patronoj, por kiuj la verkado de teatraĵoj estus ne tre dignakonvena ŝatokupo. Ĉar la onidiro flatis tiujn personojn, Terentio neis ĝin nur tre malaplombe en la prologo de ''La fratofratoj''j.

Kiel [[Plaŭto]], Terentio tradukis kaj adaptis [[greka]]jn [[komedio]]jn en konversacian Latinon (kvankam konservante grekajn titolojn). Li ĉerpis el la tiel nomata "Nova Komedio" de atenaj dramistoj kaj precipe el Menandro, sed neniam paŭsis sklave la grekan originalon; kontraŭe, ofte praktikis la tiel nomatan ''contaminatio'' aŭ kunfandokunfandon de personoj kaj argumentoj el pluraj verkoj en la saman komedion, pro kio liaj samtempuloj ofte lin kritikis. Plie, la prologoj de liaj komedioj neniam antaŭklarigas ilian argumenton al la publiko kiel ofte faris grekaj dramistoj; anstataŭe li uzis la prologojn por defendi sin de atakoj kaj kritikoj.

''Argumento'': Menedemo punas sin mem per laboro ĉar tiel akre kontraŭstaris la edziĝon de sia filo Klinia al la malriĉa orfino Antifila, ke Klinia fariĝis soldato pro spito. Samtempe Klitifono, filo de lia najbaro KremesoKremeto, amas ĉiesulinon Bakido. La ruza sklavo Siro komplotas kun la junuloj por helpi iliajn edziĝojn kaj samtempe kun la patroj por malhelpi ilin, dum la patroj ankaŭ mensogas unu al alia por ŝpari doton al si. Fine Antifila montriĝas esti filino de KremesoKremeto forlasita ĉe naskiĝo kaj tiel povas edzigi Klinian, dum KremesoKremeto konvinkas Klitifonon forlasi Bakidon.

Unuafoje ludita en 161 a.K. Laŭ Suetonio, ĝi estis la plej sukcesa kaj fama komedio de Terentio en lia tempo, ĝis la punkto ke estis ludita dufoje en unu tago kaj gajnis premion de 8000 sestercoj. Ĝi ankaŭ transdonis al la universalaokcidenta literaturo la tipojn de la "fanfarona soldato" (''miles gloriosus'') kaj lia flatanto (''colax'').

''Argumento'': La parazito Formiono intrigas kaj komplotas por sukcesigi la rilatojn de la kuzoj Fedria kaj Antifono kun iliaj amatinoj, unu [[Citro|citristino]], la alia malriĉa knabino kiun Antifono edzinigas sekrete. Tamen poste oni malkovras ke ĉi tiu knabino estas kuzino de Antifono. La patroj de la kuzoj donacas monon al Formiono por ke li mem edzinigu la citristinon, sed li anstataŭe elaĉetas ŝin el ŝia mastro por Fedria.