Epoko de la revolucioj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 2:
La '''Epoko de la revolucioj''' aŭ '''Revolucia Epoko''' estas periodo el la fino de la 18a al la mezo de la [[19a jarcento]]j en kiu nombraj gravaj [[revolucio|revoluciaj]] movadoj okais en plej el [[Eŭropo]] kaj el [[Ameriko]].<ref> Matson, Cathy (Julio 2005). "The Atlantic Economy in an Era of Revolutions: An Introduction". William and Mary Quarterly. </ref> Tiu periodo estas karakterizita per la ŝanĝo el [[absolutisma monarkio|absolutismaj monarkioj]] al reprezentaj registaroj kun skriba [[konstitucio]], kaj la kreado de [[Nacio-ŝtato|naciaj ŝtatoj]].
 
[[File:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|upright=1.3|La Kvinopa Komitato skribas la [[Usona Deklaro de Sendependeco|Usonan Deklaron de Sendependeco]] kiel starto de la [[Usona Revolucio]]: [[John Adams|Adams]], [[Roger Sherman|Sherman]], [[Robert R. Livingston|Livingston]], [[Thomas Jefferson|Jefferson]] kaj [[Benjamin Franklin|Franklin]].]]
Influita de la novaj ideoj de la [[Klerismo]], la [[Usona Revolucio]] (1765–1783) estas kutime konsiderata komenco de la Revolucia Epoko. Ĝi siavice inspiris al la [[Franca Revolucio]] de 1789, kiu rapide disvastiĝis al la cetero de Eŭropo pere de la [[Francaj revoluciaj militoj|revoluciaj militoj]]. En 1799, [[Napoleono]] [[18a de Brumero|enpoviĝis en Francio]] kaj pluigis la revoluciajn militojn konkerante plej el la kontinenta Eŭropo. Kvankam Napoleono trudis en siaj konkeraĵoj kelkajn el modernaj konceptoj kiel [[egaleco antaŭ la leĝo]], aŭ [[Franca civila kodo|civila kodo]], lia rigora militokupacio okazigis naciajn ribelojn, ĉefe en [[Milito de Hispana Sendependiĝo|Hispanio]] kaj [[Milito de la Sesa Koalicio|Germanio]]. Post la venko super Napoleono, la grandaj potencoj de Eŭropo fondis la [[Sankta Alianco|Sanktan Aliancon]] en la [[Kongreso de Vieno]] en 1814–15 — kiel klopodo eviti estontajn revoluciojn — kaj ankaŭ restaŭris la antaŭajn monarkiojn. Tamen, Hispanio estis konsiderinde malfortigita pro la Napoleona Milito kaj ne povis reteni siajn [[Hispana koloniado de Ameriko|amerikajn koloniojn]], el kiuj preskaŭ ĉiuj [[Sendependigo de Hispanameriko|proklamis siajn sendependigojn]] per ribeloj kaj militoj inter 1810 kaj 1820. Revolucio tiam disvastiĝis reen al suda Eŭropo en 1820, with [[Revolutions of 1820|uprisings]] in [[Liberal Revolution of 1820|Portugal]], [[Trienio Liberal|Spain]], [[Carbonari|Italy]], and [[Greek War of Independence|Greece]]. Continental Europe was shaken by two similar revolutionary waves in [[Revolutions of 1830|1830]] and [[Revolutions of 1848|1848]], also called the Spring of Nations. The democratic demands of the revolutionaries often merged with independence or national unification movements, such as in [[Italian unification|Italy]], [[German revolutions of 1848–49|Germany]], [[Greater Poland uprising (1848)|Poland]], [[Hungarian Revolution of 1848|Hungary]], etc. The violent repression of the Spring of Nations marked the end of the era.