|
Dosiero:Standard of Ur - War.jpg|''Milito'' en la [[Standardo de Ur]], [[3-a jarmilo a.K.|3-a jarmilo a.n.e.]] Aperas trupoj uniformitaj kaj formantaj, militĉaroj kaj la elstara figuro de estro. La venkitaj malamikoj estas piedpremitaj de la ĉevaloj aŭ submetitaj.
File:Hoplite fight MAR Palermo NI1850.jpg|Du grekaj militistoj dum luktado. Malantaŭ ili estas [[militĉaro]]j. Fragmento de atika [[Kratero (ceramiko)|kratero]] de nigraj figuroj, Selinunte, suda [[Sicilio]], [[6-a jarcento a.K.|6-a jarcento a.n.e.]] (samtempa al la reformoj fare de [[Klisteno de Ateno|Klisteno]]). La militista ekipaĵaro por la lukto de korpo kontraŭ korpo (kasko, lanco) estas simila al tiu kiun uzos la [[hoplito]]j, sed ili luktas grupigitaj en [[falango]]j, kaj la ŝildo estos desegnita por protekti kaj la kompanon kaj la portanton.
File:Grande Ludovisi Altemps Inv8574.jpg|[[Sarkofago Ludovisi]], ĉirkaŭ [[250]]. La romiaj [[legio]]j luktas kontraŭ la [[gotoj]], kiuj en venontaj jarcentoj (periodo de la [[Elorienteŭropaj popolmigradoj|ĝerm,anajĝermanaj invadoj]]) ege kontribuos kaj al la kontinueco kaj al la [[Falo de la Okcidenta Romia Imperio|Falo de la Romia Imperio]], post kio estos establitaj kelkaj el la plej gravaj [[Ĝermanoj|ĝermanaj regnoj]] de la Alta Mezepoko.
File:Maya_Chac_Mool_by_Luis_Alberto_Melograna.jpg|[[Ĉakmool]] ([[Chichén Itzá]], urbo de [[Majaoj|majaoj]] fondita en la [[6-a jarcento]]). La civilizacioj [[Mezameriko|mezamerikaj]] disvolvigis apartan kulturon ligitan al la ceremonia [[milito]] inter rivalaj urboŝtatoj, kio inkludis la [[homofero|homoferon]] de la prizonuloj por garantii la kosmologian ordon, krom [[antropofagio]]n de ankoraŭ studita konsiderado.<ref>[[Marvin Harris]] ''Nia specio''</ref>
</gallery>
[[Dosiero:Cleric-Knight-Workman.jpg|thumb|250px|Kavaliro, ekleziulo kaj kamparano (nome la [[Socia tavolo|tri feŭdismaj tavoloj]]) ilustras la [[miniaturo]]n de ĉapitriniciala litero en mezepoka [[manuskripto]].]]
:* '''[[Mezepoko]]''': De validezvalideco restringidalimigita aal OccidenteOkcidento, desdeekde la caída del [[ImperioFalo romanode la Okcidenta Romia Imperio|Falo de Occidentela Romia Imperio]] ([[siglo5-a Vjarcento]]) hastaĝis la caídafalo delde la [[ImperioOrienta romanoRomia de OrienteImperio]] ([[siglo15-a XVjarcento]]). En un periodo tan prolongadotiom selonga produjeronokazis dinámicasdinamikoj muytre complejaskompleksaj, quekiuj pocotute tienenne querilatas verkun conla los tópicostopikoj de aislamientoizoligo, inmovilismosenmovismo ykaj oscurantismomalhelismo conper quekiuj seoni ladifinis definíaĝin desdeekde la perspectivaperspektivo de la ''[[moderneco]]'', quekiu la infravalorabaminusvalorigi comoĝin unkiel paréntesisparentezo de atrasomalprogreso ykaj discontinuidaddiskontinueco entreinter unamitigita mitificadaantikva edadepoko antiguakaj y suties ''renacimientorenaskiĝo'' en la moderna epoko.
::* '''[[Alta Mezepoko]]''': [[siglo5-a Vjarcento]] alĝis la [[siglo10-a Xjarcento]]. UnaNome ''épocamalhela oscuraepoko'' porpro la escasezmalabundo de fuentesskribiaj escritasfontoj, debidapro alla retrocesoretroiro de la vidaurba urbanavivo ykaj pro la malkomponigo de la descomposiciónpolitika delpovo poderkiu políticoestas quekaraktero caracterizande alla [[feudalismofeŭdismo]]. La IglesiaEklezio, sobreĉefe todopere ade través della [[monacatomonaĥismo]], se convierte eniĝis la únicanura continuidadkontinueco de la tradiciónintelektula intelectualtradicio. La [[noblezanobelaro]] ykaj ella [[cleroklerikaro]], vinculadosplej familiarmenteofte ligitaj familie, sonestas losla ''[[señoressenjoro]]j'' quekiuj ejercenplenumas el poderla políticopolitikan, socialsocian ykaj económicoekonomian sobrepovon lossuper la [[campesinoskamparano]]j sometidossubmetitaj aal la servidumbreservuteco. [[CastilloKastelo]]sj ykaj [[monasteriomonaĥejo]]sj se imponenhegemoniis en un paisajepejzaĝo de bosquesarbaroj, baldíoskampoj kaj ydomaretoj pequeñaspreskaŭ aldeasnekomunikitaj casiinter incomunicadassi.<ref>[[Georges Duby]] ''Militistoj kaj kamparanoj''</ref>
::* '''[[Malfrua Mezepoko]]''': DelDe la [[siglo11-a XIjarcento]] alĝis la [[siglo15-a XVjarcento]]. A veces se restringe al [[siglo14-a XIVjarcento]] y al [[siglo15-a XVjarcento]], como [[Crisis de la Edad Media]] o [[Crisis del siglo XIV]]; denominándose el periodo del [[siglo11-a XIjarcento]] al [[siglo13-a XIIIjarcento]] como [[Plenitud de la Edad Media]]. Se produce una ''[[revolución urbana]]'' y un aumento de la actividad comercial y artesanal de una incipiente [[burguesía]], al tiempo que se fortalece el poder de las [[monarquías feudales]]. Los [[poderes universales]] (Pontificado e Imperio) se enfrentan y entran en crisis. Las [[Cruzadas]] demuestran la capacidad de expansión europea hacia el oriente del Mediterráneo, mientras en [[Al-ÁndalusAndalus]] (España musulmana) se imponían los reinos cristianos del norte peninsular. La [[universidad medieval]] reelaboró el saber antiguo a través de la [[escolástica]] ([[revolución del siglo XII]]). En los siglos finales se conforman los rasgos que caracterizarán todo el periodo del [[Antiguo Régimen]]: una economía en [[transición del feudalismo al capitalismo]], una [[sociedad estamental]] y una [[monarquía autoritaria]] en transición a la [[monarquía absoluta]].<ref>Rodney Hilton ''La transición del feudalismo al capitalismo''.</ref>
[[Dosiero:David Close Up DSCN2703.jpg|thumb|250px|El [[David de Miguel Ángel]] (1504), obra cumbre del [[Renacimiento italiano]], y ejemplo de la confianza en el ser humano propia del [[antropocentrismo]] [[humanista]].]]
| 