Sekreciado: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
'''Sekreciado''' estas tuto de ĉiuj procezoj, per kiuj la [[organismo]] forigas la superfluajn materialojn (akvo, salo) kaj la materialojn estiĝintaj dum malkonstruadomalkomponigo de la nutritaĵojnutraĵoj. Esenco de la procezo estas la reguligo de la akvoenteno de la organismo, rezervo de la acid-baza ekvilibro, reguligo de kvanto de la neorganikaj jonoj[[jono]]j, stabiligo de la ozmatika premo.
 
==Plantoj==
La neuzitajn materialojn la plantoj[[planto]]j rezervas en la interĉelejo aŭ en la ĉeloj[[ĉelo]]j en fermitaĵoj. La sekreciado de la gasoj (oksigeno, karbona dioksido) okazas tra [[kutiklo]] (stomo). La sekrecia procezo de la plantoj reguligas la ekvilibron de la metabolismo[[metabolo]], suĉforton de la radikoj (per reguligo de la osmosaosmoza premo).
 
==Bestoj==
La finproduktoj de la besta sekreciado estas la [[karbon-dioksido]], akvo kaj nitrogenentenaj materialoj ([[amonio]], karbamido (amfibioj, mamuloj), urina acido (moluskoj, insektoj, birdoj, reptilioj)). Kelkaj bestoj kapablas reteni la urinadon (ekz. vintre dormantaj bestoj).
 
===Unuĉeluloj===
Por la unuĉeluloj gravas la ozmotikaosmoza ekvilibro. La sekreciadon plenumas la t.n. pulsanta vakuolo (spaceto) (kontraktilis''contractilis vakuolavacuola''), kiu estas membran-limigita korpeto. Ĝi pleniĝas per likvaĵo kaj poste elpleniĝas eksteren. La sekreciita materialo estas plejparte akvo. La nitrogen-entenaj materialoj (amonio, karbamido) eliĝas per difuzo.
 
===Plurĉeluloj===
Linio 14:
 
===Sponguloj===
La sekreciadon plenumas apartaj ĉeloj moviĝantaj kiel [[amebo]] inter la ekstera kaj interna ĉeltavoloj. La [[kniduloj]] kaj [[sponguloj]] forigas la suprefluajn materialojn per difusio.
 
===Vermoj===
La platvermoj, la rotaciuloj, fadenvermoj (nematodoj) kaj en kelkaj grupoj de la ringvermoj kaj en larvoj[[larvo]]j de moluskoj troviĝas protonefridio aŭ protoreneto (''protonephridium''), kiu abunde, labirinte disbranĉiĝas. La eligaj aperturoj troviĝas sur la korposurfaco.
 
En la tuba sistemo, kelkaj el la tuboj finiĝas fermite, fermante per finĉelo. Kelkaj cilioj de la finĉelo etendiĝas en la kavan sistemon kaj pelas la filtritaĵon eksteren, per tio atingante prem-malkreskon en la tubsistemo. Tiu premdiferenco – inter la korpokavo kaj la kavo de la sekrecia organo – estas instiganto de estiĝo de la sekreciaĵo. La ĉeloj de la muro de la forkonduka tubaro resucĉas akvon kaj aliajn utzeblajn materialojn (ekz. jonojn) kaj sekrecias pluajn metabolismajn produktojn.
Linio 26:
Ĉe la ringvermoj, en ĉiu segmento troviĝas unu paro de reneto. La reneto komenciĝas per cilia funelo, la alian segmenton inteligas longa, plurparta kurba dukteto. La reneto finiĝas per sekrecia poro al la ekstero.
 
La sekreciaĵo filtriĝas tra muro de la dorsa angio, kiu penetras la korpan kavon. La cilioj[[cilio]]j de la cilkia funelo plumovigas la korpan likvaĵon (de la korpokavo) al tubo de la reneto. La uzeblajn materialojn kaj la necesan akvon (por la konvena osmoza premo) resuĉas ĉeloj de la tubo kaj enigas en la korpolikvaĵo. La bestioj forigas la nitrogen-entenajn metabolajn produktojn tra la surfaco aŭ renetoj.
 
La cilia funelo de la metanefridio de la moluskoj fermiĝas el perikardio (pericardium) kaj daŭriĝas en reneta sako. La sekreciata matarialo atingas la eksteron tra utero. La urino atingas la renetan sakon el likvaĵo de la perikardio tra la cili funelo. Ĉe la kontinentaj helikoj, la cilia funelo povas fermiĝi. La urino estixgas inter la murĉeloj de la reneta sako.