Adolf Hitler: Malsamoj inter versioj

Hitler pasigis en la malliberejo nur naŭ monatojn. Post la liberigo li komencis tuj fortigi poziciojn de sia partio, precipe en industria nordo. En tiu periodo li akiris por nazia ideo kelkon da viroj, kiuj en proksima estonteco estisestos terurigontajterurigantaj la landon en terurojn de amasa murdado kaj tutmondan militan incendionincendiegon. Apartenis al ili [[Hermann Göring]], fama aviadista aso el la [[unua mondmilito]], plu majstra propagandisto [[Joseph Goebbels]], inicianto de teroro kaj polica maŝinaro [[Heinrich Himmler]] kaj konata [[antisemitismo|antisemitista]] ĵurnalisto [[Julius Streicher]]. La plej granda prospero de [[NSDAP]] sekvis post [[Granda depresio|borsa bankroto]] en la jaro [[1929]], kiu kondukis en mondan ekonomian krizon. En Germanio la nombro de senlaboruloj ege kreskis. En alianco kun NacionalismaNaciisma Partio de industriisto [[Alfred Hugenberg]] nazioj plinombrigis siajn mandatojn en la regna parlamentejo el 12 al 107 kaj ili fariĝis la dua plej potenca forto en la lando. Sed Hitler ne limigis siajn aktivecojn nur al la parlamenta grundo. La partio kreis proprajn duonarmeajn organojn, taĉmentojn de „brunaj ĉemizoj“ (''Sturmabteilung – SA''), kiuj laŭvorte enpiedbatis opozicion en pavimon de germanaj urboj.

En la jaro [[1932]] Hitler kandidatis al funkcio de [[prezidento]], sed li senpere subiĝis al ĝisnuna prezidento, al maljuna militheroo [[marŝalo]] [[Paul von Hindenburg]]. Sed jam julia parlamenta elektado alportis al nazioj 37 procentojn de donitaj voĉoj kaj 230 brakseĝojn en la regna parlamentejo, kio faris el ili la plej fortan partion. Post longa hezito kaj traktado Hindenburg estis fine devigita nomi Hitleron kiel regnan [[kanceliero]]n ([[ĉefministro]], ministerian prezidanton). La nomigadonomumo okazis la [[30-a de januaro|30-an de januaro]] de [[1933]].

Hitler febre komencis firmigi la propran potencon kaj paŝo post paŝo li konstruis la pozicion de senlima [[diktatoro]]. [[Incendio]], kiu la [[27-a de februaro|27-an de februaro]] de [[1933]] neniigis konstruaĵon de la regna parlamentejo, fariĝis preteksto al laŭleĝa malpermeso de la [[Komunisma Partio]] kaj al malliberigo de ties gvidantoj. La [[23-a de marto|23-an de marto]] Hitler lasis voĉdonigi plenrajtigleĝon, kiu ebligis al li regi dum kvar jaroj helpe de dekretoj[[dekreto]]j sen parlamenta kontrolo. Tuj poste li komencis sisteman likvidon de ĉiuj politikaj partioj escepte de [[NSDAP]], li forigis judojn el oficejoj kaj enkondukis registarajn oficistojn sub rektan kontrolon de la partio. En la „[[Nokto de longaj tranĉiloj]]“ (la [[30-a de junio|30-an de junio]]) li solvis problemon kun kontraŭuloj en la propraj vicoj: li lasis murdi [[Ernst Röhm|Röhmon]] kaj centojn da pluajpliaj nazioj, precipe gvidantoj de [[SA]], pro kies [[radikalismo]] li sentis sin endanĝerigita. Unu monatomonaton post tio, mortis prezidento Hindenburg. Hitler alproprumis lian funkcion kaj plu li titolis sin „gvidanto (''Führer'') kaj regna kanceliero“.

Anstataŭ la dekumitaj [[SA]] nun elita partia milico fariĝis nigra gardogvardio de [[SS]] (''Schutzstaffel'') de Himmler. Kunagade kun politika polico – [[Gestapo]] – SS komencis fondi ĉenon de koncentrejoj por politikaj kontraŭuloj, judoj kaj aliaj „nedezirataj elementoj“. En la jaro [[1935]] Hitler enpraktikigis la t.n. NurenberkajnNurenbergajn rasajn leĝojn, kiuj senigis personojn de la juda deveno de la plenrajta germana ŝtataneco. Ĉiuj represivajsubpremigaj disponoj estis samtempe akompanataj de zorgeme planita kampanjo de ministerio de propagando de Goebbels, leviganta programon de ekonomia renovigo. Hitler dume prepariĝis por milito: en rekta kontraŭo kontraŭ la [[Traktato de Versajlo|Versajla Kontrakto]] li konstruis militan aerofloton (''Luftwaffe'' de Göring), kaj en la jaro [[1936]] li armee konkeris demilitarigan [[Pomerio]]n kaj li komencis ĝeneralan rearmigadon.

En [[oktobro]] de [[1936]] li fermis pakton kun [[Italio]] de [[Benito Mussolini]] (la t.n. „[[Akso Berlino – Romo]]“). Post tio, kiam li en [[marto]] de [[1938]] aneksisordonis la anekson de [[Aŭstrio]]n, li komencis evoluigi kampanjon kontraŭ [[Ĉeĥoslovakio]], en kiu li postulis limregionajn [[Sudetoj]]n, en kiu loĝis nombrasufiĉe multnombra germana minoritato.

Vid-al-vide al la minaco de konflikto, la du plej fortaj armeaj grandpotencoj de la okcidenta [[Okcidenta Eŭropo]] kapablis nur al politiko de malkuraĝaj cedoj kaj repacigo de la agresoro. [[Britio (lando)|Britio]], kiu jam en la jaro [[1935]] alpaŝis al surmara interkonsento kun [[Germanio]], eĉ ties interkonsenta aliancano [[Francio]] donis al Hitler per [[munkena interkonsento]] el la [[29-a de septembro|29-a]] ĝis [[30-a de septembro]] de [[1938]] liberan manonaliron dum parceligo de [[Ĉeĥoslovakio]]. Ili konjektis, ke la agresoroagresinto postulos nenion plu. Sed Hitler post duona jaro konkeris ankaŭ la restonceteron de [[Protektorato Bohemio kaj Moravio|Ĉeĥajĉeĥaj landoj]] kaj en [[marto]] de [[1939]] li eldevigis por si de [[Litovio]] rezignon pri [[Klaipeda]] (Memelo). Pakto pri neatakado kun [[Sovetunio]] de [[Iosif Stalin|Stalin]], farita la [[23-a de aŭgusto|23-an de aŭgusto]], poste liberigis liajn manojnoperaceblojn al armea atako kontraŭ [[Pollando]].