Adolf Hitler: Malsamoj inter versioj

[[Dosiero:Bundesarchiv Bild 101I-808-1238-05, Berlin, Reichstagssitzung, Rede Adolf Hitler.jpg|dekstra|eta|300px|Hitler dum la parolado en '''Krolloper''', kiu plenumis la rolon de regna parlamento, la 11an de decembro 1941 (la vera regna parlamentoparlamentejo brulis en la jaro 1933]]

Tiel komenciĝis la [[1-a de septembro|1-an de septembro]] de [[1939]] la [[dua mondmilito]]. Post fulmorapida sukceso en [[Pollando]] sekvis en la jaro [[1940]] militiro okcidenten. La [[9-a de aprilo|9-an de aprilo]] naziaj armeoj elŝipiĝis en [[Danio]] kaj [[Norvegio]], unu monatomonaton post tio ili ekbatis tra [[Nederlando]] kaj [[Belgio]] kontraŭ [[Francio]]. Por okcidentaj demokratioj, kiuj antaŭantaŭe naive cedis, venis la polaj ekkonoj malfrue. Francio ruiniĝis tre rapide – la [[14-a de junio|14-an de junio]] [[germanoj]] enpaŝis ĝis [[Parizo]]. Rezistis jam nur [[Britio (lando)|Britio]]. Sed Hitler anstataŭ masiva invado provis akiri superforton en aero. [[Luftwaffe]] kaj [[RAF]] inter [[julio]] kaj [[aŭgusto]] de [[1940]] gvidis [[Batalo de Anglio|batalon pri Britio]], kiu preparis por germanoj unuan militan malsukceson. Planoj por elŝipigo en la brita grundo devis estis prokrastitaj adĝis militaj sukcesoj permesus actation.

Sed ankaŭ similaj venkoj de okcidentaj aliancanoj estis raraj. Hitleraj armeoj priregis teritoriojn ekde norda [[Afriko]] ĝis polusa rondocirklo kaj ekde [[Pireneoj]] ĝis [[Vistulo]]. En [[aprilo]] de [[1941]] ili invadis ĝis [[Balkana Duoninsulo]] kaj ili konkeris [[Jugoslavio]]n kaj [[Grekio]]n. Kaj poste venis la [[22-a de junio|22-an de junio]], kiam Hitler unuflanke rompis la sovetansovet-germanan pakton kaj li komencis [[Operaco Barbaroso|Operacon Barbaroson]], nome militiron orienten. Liaj divizioj atingis eĉ en vastaj orientaj ebenejoj unu venkon post la alia, ĝis kiam – simile kiel fojeiam [[Napoléon Bonaparte|NapoleononNapoleono]] – haltigis ilin la akreco de la rusa vintro kaj la furioza rezistorezistado de loĝantaro kaj armeoj de defendantoj: en [[decembro]] de [[1941]] subĉe [[Moskvo]] kaj vintre de [[1942]] – [[1943]] ĉe [[Stalingrado]]. Grandega premo, sub kiu la germanaj armeoj troviĝis, rapide elĉerpis militajn rezervojn.. En la mala duonglobo dume okazis japana atako al [[Pearl Harbor]] (la [[7-a de decembro|7-an de decembro]] de [[1941]]) kaj [[Usono]] proklamis militon al [[Japanio]] kaj al [[Germanio]], kio estis eventualaĵo, kun kiu Hitler eble ne kalkulisestis kalkulinta.

En „Grandgermana regno“ mem tiutempe kulminis la t.n. fina solvo de juda demando. La gvidanto estis ju pli freneza pro siaj teruraj planoj kaj fine li eldonis ordonojn por la eksplodigo de [[Holokaŭsto]] – nome [[genocido]] de 6 milionoj da judoj en koncentrejoj ŝanĝigitaj en fabrikojn je morto, dum procezo kiu en tiu momento estis sufiĉe konata nek en la landoj de la demokratiaj aliancanoj nek ŝajne ankaŭ en Germanio mem, escepte de la militistaj kaj politikaj estraroj.

En la jaro [[1943]] definitive komencis forturniĝi de li la milita feliĉo. Tragika retiriĝo el [[Rusio]] estis nur demando de tempo, la nordangermanaj armeoj okupantaj [[AfrikoNordafriko]]n nazioj jam perdisestis venkitaj kaj Mussolini detruiĝis sub premopremado de aliancana invado en [[Itala duoninsulo|Apenina Duoninsulo]]. Usonaj kaj britaj bombaviadiloj ruinigis germanajn urbojn. En [[junio]] de [[1944]] la aliancanoj elŝipiĝis en francan teritorion kaj ili fermismalfermis en [[Eŭropo]] la duan batalfronton. Sub premo de malvenkoj Hitler kiel gvidanto cedis al malesperaj, riskaj kaj malracionalajmalraciaj decidoj, per kiuj li incitis kontraŭ si siajn komandantojn. La [[20-a de julio|20-an de julio]] de [[1944]] grupo da oficiroj faris atencon[[atenco]]n kontraŭ li sub la gvido de atoficiroaltoficiro [[Claus von Stauffenberg]] (tio okazis en la [[Lupa remparo]] apud hodiaŭa [[Kętrzyn]] (en [[Orienta Prusio]]). Bombo kaŝita en aktujo ja eksplodis, sed Hitler kvazaŭ pro miraklo savis sin. Krom vundoj li suferis precipe fortan animan tremon.

Inter mezo de [[decembro]] de [[1944]] kaj mezo de [[januaro]] de [[1945]] li ĵetis restojn de rezervistaro en lastan ofensivon en [[Ardenoj]]. Lia celo estis retenigi antaŭenpaŝon de Aliancanoj kaj konkeri reen [[Antverpeno]]n. Aliancanoj post malfacilaj bataloj repuŝis la germanan premon kaj Hitler en fuorto sub la regna kancelierejo komencis preparigiprepariĝi por defendo de [[Berlino]], kiu estis gvidota ĝis lasta viro. Kiam la [[29-a de aprilo|29-an de aprilo]] de [[1945]] tenajlo fermiĝis (el okcidento antaŭenpaŝis usonanoj, britoj kaj francoj, el oriento [[Ruĝa Armeo]]), Hitler haste edziĝis al sia longjara amikino [[Eva Braun]] kaj la sekvantan tagon li mortigis sin komune kun ŝi. Admiralo [[Karl Dönitz|Dönitz]], kiun la gvidinto destinis kiel sian sekvanton, nur jam postulis la aliancanojn je [[armistico]]. La „miljara regno“ de Hitler ĉesis ekzisti nur post li mem.