Brajlo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Koracio (diskuto | kontribuoj) →Komputado: imaĝo |
Koracio (diskuto | kontribuoj) en enkoduko kaj swkribado |
||
Linio 3:
Ĝi estis la unua binara karakterkodo, en formo de punktoj kaj ne-punktoj. Matrikso de ĉiu karaktero havas du kolumnon kaj tri liniojn. Punktoj kaj ne-punktoj eblas 2×2×2×2×2×2=64 variojn. Oni kodas ĉiun varion per aro de nombroj. Tiujn nombrojn montras imago kun skribo Brajla ĉelo.
Multa blinduloj iĝis blinda maljune, kaj havas malfacilaĵojn kun lernado de Brajlo.<ref>{{Cite web |url=http://www.sulinet.hu/tart/fcikk/Kjc/0/17713/1# |title=Hogyan sajátítják el a vakok az írást-olvasást? – Sulinet.hu |accessdate=2010-05-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090626075223/http://www.sulinet.hu/tart/fcikk/Kjc/0/17713/1# |archivedate=2009-06-26 }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.vgyke.com/letoltes/osszefoglalo05.doc# |title=A Braille-írás és olvasás megtanulása felnőtt korban (összefoglaló az 5. Braille szemináriumról) |accessdate=2010-05-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150512121826/http://www.vgyke.com/letoltes/osszefoglalo05.doc# |archivedate=2015-05-12 }}</ref> Junuloj preferas ekranlegilojn kaj sonlibrojn. Nur 10% de blinduloj konas Brajlon; sed kiuj konas ĝin, havas plian sukceson en lernado kaj laboro. Iuj hontas lerni ĝin.<ref>{{Cite web |url=http://www.mta.hu/index.php?id=634&no_cache=1&backPid=417&tt_news=120520&cHash=61400bb11f |title=Louis Braille halálának évfordulója – MTA.hu |accessdate=2010-05-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070527222514/http://www.mta.hu/index.php?id=634 |archivedate=2007-05-27 }}</ref> Estas disputita, kiel disvastigi ĝin.
[[Dosiero:Brailleschrift 06 KMJ.svg|left|eta|100px|Brajla ĉelo]]<br />
Linio 60 ⟶ 62:
Uzantoj povas skribi per normala aŭ Brajla tajpilo, kaj povas legi ĝin per [[Brajla linio]] aŭ per [[ekranlegilo]]. Blinduloj preferas ekranlegilon, ĉar ĝi malmulte kostas, estas uzebla ankaŭ ĉe amikoj kaj en laborejo, pli rapidas, kaj uzebla ankaŭ kono de Brajlo. Blinduloj preferas klavkombinoj kontraŭ muso.
==Legado kaj skribado==
Oni devas alie legi Brajlon ol planan skribon, kiun oni povas legi nur per okuloj. Oni devas sekvi la liniojn per liaj fingroj, kaj se medio estas papero, atenti la preson, por preservi tekston. Oni havas teĥnikojn por tiu.<ref>B.F. Holland, 'Speed and Pressure Factors in Braille Reading', ''Teachers Forum,'' Vol. 7, September 1934 p. 13-17</ref>
Lowenfield & Abel proponas uzadon de ambaŭ montrofigroj. Dum dekstra fingro legas lastan vorton en linio, maldekstra serĉas unuan vorton de venontan linio. Sed ili ankaŭ skribis, ke tiu estas malfacile lernebla por infanoj.<ref>B. Lowenfield and G. L. Abel, ''Methods of Teaching Braille Reading Efficiency of Children in Lower Senior Classes.'' Birmingham, Research Centre for the Education of the Visually Handicapped, 1977</ref>
Por skribi Brajlon, oni povas uzi tajpilon aŭ skribi per mano. La [[tajpilo]]n por brajlo konstruis en la fino de la [[19-a jarcento]] germana instruisto [[Oskar Picht]]. Por skribi per mano, oni uzas stilon kaj ŝablonon. Literoj estas punktitaj malantaŭe, laŭ iliaj spegulaj bildoj.
== Rilate al Esperanto ==
Ankaŭ ĉiun [[Esperanto|Esperantan]] literon oni povas skribi brajle. [[Ĉapelo|Ĉapelitan]] literon indikas punkto aldonita al pozicio 6 de la literoj ''c'', ''g'', ''h'', ''j'' kaj ''s''; la litero ''ŭ'' estas spegulaĵo de litero ''u''.
Linio 73 ⟶ 76:
La [[Ligo Internacia de Blindaj Esperantistoj]] (LIBE) zorgas pri la kreo kaj disvastigo de brajlaj publikaĵoj en Esperanto.
==Historio==
Brajlo bazas sur nokta skribo de Charles Barbier por armilo de Napoleono, kiu postulis metodon de komunikadon, kiu estas silenta kaj uzebla en mallumo. Tiu ne disvastiĝis, ĉar militistoj trovis ĝin tro malfacila. Do li iris al instituto de blinduloj en Pariso, kiel li parolis kun Louis Braille.
| |||