Judoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 81:
* [[Sefardoj]] (Iberio)
 
La plimulto el genetikaj studoj montras, ke aŝkenazoj, italkoj, mizraĥoj, romaniotoj, kaj sefardoj estas pli parencaj unu al la aliaj ol unu al siaj najbaraj popoloj. Tio konfirmas la tradician historian opinion, laŭ kiu judoj estas praidoj de tiuj, kiuj estis ekzilitaj el la regno [[Judujo]] post militaj malvenkoj kontraŭ la okupantaj romianoj.<ref>{{cite book |editor1-first=Dan G. |editor1-last=Blazer |editor2-first=Lyla M. |editor2-last=Hernandez |chapter=The Importance of Ancestral Origin |chapterurl={{Google books|gFtYAgAAQBAJ|page=100|plainurl=yes}} |page=100 |year=2006 |title=Genes, Behavior, and the Social Environment: Moving Beyond the Nature/Nurture Debate |isbn=978-0-309-10196-7 }}</ref><ref name=Katsnelson2010>{{cite journal |last=Katsnelson |first=Alla |date=3 June 2010 |title=Jews worldwide share genetic ties |journal=Nature |doi=10.1038/news.2010.277 }}</ref><ref name=":0">{{cite book |chapter=Ashkenazi Jews |chapterurl={{Google books|9vXeydpj7VkC|page=383|plainurl=yes}} |page=383 |title=Molecular Photofitting: Predicting Ancestry and Phenotype Using DNA |last=Frudakis |first=Tony |publisher=Elsevier |year=2010 |isbn=978-0-08-055137-1 }}</ref> Ajna aŝkenazo kaj ajna sefardo, italko aŭ romanioto estas eĉ parencaj je nivelo de kvara aŭ kvina kuzo, kaj ankaŭ proksime parencaj al ajna mizraĥo.<ref name="nytimes.com">{{cite news| url=https://www.nytimes.com/2010/06/10/science/10jews.html | work=The New York Times | first=Nicholas | last=Wade | title=Studies Show Jews' Genetic Similarity | date=2010-06-09}}</ref><ref name="hammer2000">{{cite journal | vauthors = Hammer MF, Redd AJ, Wood ET, Bonner MR, Jarjanazi H, Karafet T, Santachiara-Benerecetti S, Oppenheim A, Jobling MA, Jenkins T, Ostrer H, Bonne-Tamir B | title = Jewish and Middle Eastern non-Jewish populations share a common pool of Y-chromosome biallelic haplotypes | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 97 | issue = 12 | pages = 6769–74 | date = June 2000 | pmid = 10801975 | pmc = 18733 | doi = 10.1073/pnas.100115997 | bibcode = 2000PNAS...97.6769H | displayauthors = 3 }}</ref> [[Antisemitismo]] kaj la [[juda demando]] en la 19-a jarcento tamen kondukas al tio, ke multaj eŭropaj judoj ekasertis la malon, ke ili estas "eŭropanoj de hebrea religio"; la nova [[reformisma judismo]] iĝis unu el la plej aktivaj asertantoj de tiu vidpunkto.
 
Je 2000 estis 13 milionoj da judoj dise tra la mondo: 5800 mil en [[Usono]] (44%), 4847 mil en [[Israelo]] (37%), 600 mil en [[Francio]] (5%), 550 mil en [[Rusio]] kaj 400 mil en [[Ukrainio]], inter aliaj. Do 81% el judoj nun loĝas en du nacioj: Usono kaj Israelo. [[Novjorko]] mem havas 1750 mil judojn. Sed tio estas moderna [[fenomeno]]: antaŭ [[1930]], [[Ukrainio]], [[Germanio]], [[Pollando]] kaj [[Litovio]] havis grandajn nombrojn de judoj. Dum la [[Dua mondmilito]], [[Hitlero]] murdis du trionojn de la judoj de Eŭropo. Nun Germanio havas nur 100 mil judojn (2005). En [[1939]] estis 16.7 milionoj da judoj.