|
== Fonologia disvolviĝo de praarmena ==
La ''praarmenaj sonŝanĝoj'' estas diversaj kaj ekscentraj (kiel ''* dw-'' donantaj ''erk-'' ) kaj, en multaj kazoj, necertaj. Tio malhelpis la armenan esti tuj rekonita kiel [[Hindeŭropa|hindeŭropa branĉo]] memstarememstara, kaj oni supozis ĝin simple tre diverĝa [[Irana lingvaro|irana lingvo]] ĝis [[Johann Heinrich Hübschmann|Heinrich Hübschmann]] establis sian sendependan karakteron en 1874.
En iujkelkaj kuntekstoj, la aspiritaj haltoj plue reduktiĝas al ''w'' , ''h'' aŭ nulnulo en la armena: proto-hindeŭropaprahindeŭropa (akuzativo) ''* pódm̥'' "piedo"> armena ''otn'' kontraŭ greka (akuzativo) ''póda'' , proto-hindeŭropaprahindeŭropa ''* tréyes'' "tri"> armena ''erekʿ'' kontraŭ la greka ''treis'' .<blockquote>La [[armenoj ]] laŭ Diakonoff, tiam estas amalgamo de la hurianoj[[Huritoj|huridoj]] (kaj [[Urarto|urartanoj ]]), luvianoj[[luvidoj]] kaj muŝki [[muŝkidoj]]. Post alveno en ĝian historian teritorion, praarmenola praarmena ŝajnus esti spertinta amasan influon parte de la lingvoj, kiujn ĝi fine anstataŭigis. Armena fonologio , ekzemple, ŝajnas esti tre trafita de urartiano,la kiu[[urarta eblelingvo]], kio sugestas verŝajnan longan dulingvismon. </blockquote>
{| class="wikitable"{| class="wikitable"
|a-, Ø
|}
Diakonoff (1985) kaj Greppin (1991) etimologias plurajn malnovajn armenajn vortojn kiel havantajn eblan urrohurid-urartianurartan originon:
* ''agarak'' "kampo" de Hurrianla [[Hurida lingvo|hurida]] ''awari'' "kampo";
* ''ałaxin'' "sklavino" de Hurrianla hurida ''al (l) a (e) ḫḫenne'' ;
* ''arciw'' "aglo" de Urartianla [[Urarta lingvo|urarta]] ''Arṣiba'' , propra nomo kun supozata signifo de "aglo";
* ''arta'' "kampo" de Hurianahurida ''arde'' "urbo" (malakceptita de Diakonoff kaj Fournet);
* ''astem'' "riveli onian devenon" de Hurrianhurida ''ašti'' "virino, edzino";
* ''caṙ'' "arbo" de urarta ''ṣârə'' "ĝardeno";
* ''cov'' "maro" de urarta ''ṣûǝ'' "(enlanda) maro";
* ''kut'' "greno" de Hurianahurida ''kade'' "hordeo" (malakceptita de Diakonoff; pli proksime al greka ''kodomeýs'' "hordeo-rostilo");
* ''maxr'' ~ ''marx'' "pino" de ''Hurianahurida māḫri'' "abio, junipero";
* ''pełem'' "elfosi, elfosi" el urarta ''stako'' "kanalo", hurianahurida ''pilli'' (malakceptita de Diakonoff);
* ''salor'' ~ ''šlor'' "pruno" de Hurrianhurida * ''s̄all-orə'' aŭ Urartianurarta * ''šaluri'' (kp. akada ''šallūru'' "pruno");
* ''san'' "kaldrono" de urarta ''sana'' "kaldrono, poto";
* ''sur'' "glavo", de Urartaurarta ''šure'' "glavo", ''Hurianaŭurida šawri'' "armilo, lanco" (konsiderata dubadubinda de Diakonoff);
* ''tarma-ǰur'' "fonta akvo" de ''Hurianahurida tarman (l) i'' "fonto";
* ''ułt'' "kamelo" de ''Hurianahurida uḷtu'' "kamelo";
* ''xarxarel'' "detrui" de urarta ''harhar-š-'' "detrui";
* ''xnjor'' "pomo" de Hurrianhurida ''ḫinzuri'' "pomo" (mem el akada ''hašhūru'' , ''šahšūru'' ).
Arnaud Fournet proponas pliajn pruntitajn vortojn.
| 