Esperanto en nacilingvaj tekstoj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Benlupo (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
Alifono (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 1:
Mencioj de [[Esperanto]] aperas en diversaj nacilingvaj tekstoj - en libroj, artikoloj, intervjuoj, en radio, televido kaj aliloke. Tiu ĉi paĝo kolektas tiajn menciojn kaj atentigas pri kolektoj.
Aparte interesaj estas unuflanke subtenaj kaj laŭdaj mencioj de Esperanto kaj aliflanke malveraj asertoj pri Esperanto kaj misfamigoj. Malpli gravaj estas simplaj priskriboj de konataj faktoj. Ĉiuokaze, tiuj mencioj atestas pri ĝenerala kono (almenaŭ pro la ekzisto) de Esperanto, kaj kio ne mankas estas la plej bazaj ideoj: ke temas pri artefarita [[internacia lingvo]] kun elementoj de aliaj.[[Dosiero:Scouting_for_boys_1_1908.jpg|thumbnail|[dekstre]|Baden-Powell. Scouting for boys, 1908, kiu rekomendas Esperanton kiel sekretan lingvon por skoltoj]](Ordigo laŭ originalaj lingvoj kaj jaroj de eldonado)
*
▲=== Tekstoj en la angla ===
▲* [[Dosiero:Scouting_for_boys_1_1908.jpg|thumbnail|<300>px|[dekstre]|Baden-Powell. Scouting for boys, 1908, kiu rekomendas Esperanton kiel sekretan lingvon por skoltoj]] 1908. Robert S. S. Baden-Powell: ''Scouting for Boys'' (Skoltado por Knaboj); sur [https://books.google.com.br/books?id=R2lJgMD9MRAC&lpg=PP1&dq=scouting%20for%20boys&hl=pt-BR&pg=PA202#v=onepage&q=Esperanto&f=false paĝo 202 de la unua eldono], la fondinto de [[Skoltismo]] rekomendis la lernadon de la lingvo kiel "sekretan lingvon" por skolta patrolo. Baden-Powell agnoskis la rapidan populariĝon de la lingvo: "Also if you want to use a secret language in your patrol, you should all set to work to learn Esperanto. It is not difficult and is taught in a little book costing one penny. This language is being used in all countries so that you would be able to get on it abroad now” (Krome, se vi volas uzi sekretan lingvon en via patrolo, vi povus engaĝiĝi en la lernadon de Esperanto. Ĝi ne estas malfacila kaj ĝi estas instruata per libreto, kiu kostas unu pencon. Tiu lingvo estas uzata en ĉiuj landoj kaj vi do povus elturniĝi per ĝi eksterlande.) Li menciis Esperanton en aliaj tri paĝoj, kiel ekzemple aldone al la lernado de [[Morsa kodo|Morsa]] kaj [[Semaforo (alfabeto)|semafora]] kodoj ([https://books.google.com.br/books?id=R2lJgMD9MRAC&lpg=PP1&dq=scouting%20for%20boys&hl=pt-BR&pg=PA204#v=onepage&q=204&f=false p. 204]) kaj inter la rekomendoj por ĝenerala kleriĝo (pri elektro, mekaniko, kontorado, Esperanto) cele al profesia vivo ([https://books.google.com.br/books?id=R2lJgMD9MRAC&lpg=PP1&dq=scouting%20for%20boys&hl=pt-BR&pg=PA269#v=onepage&q=269&f=false p. 269]).
* 1935. [[Leonard Bloomfield]]. Language. Delhi (Motilal Banarsidass), 1996, p. 506-507. [https://books.google.de/books?id=iqg7hUcRzPIC&pg=PA506&dq=Esperanto+inauthor:Bloomfield+inauthor:Leonard&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwitoqGx24jmAhWS4XMBHXDuCioQ6AEILDAA#v=onepage&q=Esperanto&f=false Duonpaĝo pri Esperanto] en la ĉapitro "Applications and Outlook", subĉapitro 28.5. Bloomfield notas, ke lingvoj de la speco kiel Esperanto estas duon-artefaritaj ("semi-artificial"). Laŭ li la sintakso kaj la semantika skemo estas transprenitaj relative naive de la okcidenteŭropa tipo, kun nesufiĉa analizo por garantii uniformecon ("the syntax and the semantic pattern are taken quite naïvely fro the western European type, with not enough analysis to insure uniformity"). Li aldonas, ke specife en la semantika sfero oni apenaŭ povas esperi establi racian aŭ stabilan skemon ("In the semantic sphere, especially, we can scarcely hope to set up a rational or stable scheme"). Li opinias, ke ne estas denaskuloj al kiuj ni povus iri por decidoj ("''there are no natives to whom we could go for decisions''"). Tio malveras pri la ekzisto de denaskuloj. Oni jes povus demandi al denaskuloj rilate al decidoj - sed tio ne necesas en Esperanto, kie laŭ la Fundamento la bazaj reguloj estas decidaj; ĉi-lingve plej gravas la multjara sperto de eblaj konsilantoj). Bloomfield supozas, ke la politika malfacilaĵo igi konsiderindan nombron de homoj studi Esperanton verŝajne montriĝos tiel granda, ke iu natura lingvo venkos, verŝajne la angla (li do ne konsideras la naturan kreskon de la Esperanto-lingvokomunumo). Mankas ĉia mencio de la praktika uzo de Esperanto.
Linio 19 ⟶ 17:
* 2019. Toby Widdicombe. J.R.R. Tolkien: ''A Guide for the Perplexed''; sur pluraj paĝoj, ekzemple: "[https://books.google.de/books?id=aEKwDwAAQBAJ&pg=PT79&dq=Esperanto&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwia7-Wy2OrlAhVLxKYKHdccCD8Q6AEIazAH#v=onepage&q=Esperanto&f=false Tolkien's understanding of Esperanto, however, matters most in any study of his own invented languages] because he himself in 1909 (at the age of seventeen) used a combination of English and Esperanto in a notebook called 'Book of the Foxrook.'" (La Tolkien-a kompreno de Esperanto tamen plej gravas en ĉiu studo de liaj propraj inventitaj lingvoj, ĉar li mem en 1909 (en la aĝo de dek sep) uzis kombinon de la angla kaj Esperanto en notlibro nomita 'Libro de la vulpo-korvo'.)
===
[[Esperanto]] estas menciita en libro de Xiao Hong: 马伯 乐 (Ma Bole, en angla traduko ''Ma Bole’s Second Life'') el la jaro [[1940]]
[[2006]], [[Liu Cixin|Liu Cixin,]] la libro 劉慈欣 / 刘慈欣 - [[:zh:三体_(小说)|三體]] (ĉina vikipedio), angla versio: "[[:en:The_Three-Body_Problem_(novel)|Three Body Problem]]" (angla vikipedio), germana versio: "[[:de:Die_drei_Sonnen|Die drei Sonnen]]" (germana vikipedio), hispana versio: "''[[:es:El_problema_de_los_tres_cuerpos|El problema de los tres cuerpos]]''" (hispana vikipedio). En tiu libro protagonisto sendas mesaĝon en la kosmon. Tiu mesaĝo estis en la ĉina kaj Esperanto. En [[2006]], la romano gajnis la Galaksian Premion (ĉine: 银河 奖, pinyin: yin hé jiǎng), la plej prestiĝan [[Sciencfikcio|SF]]-premion en Ĉinio, kreita en [[1986]]. En preparo estis filma adapto<ref><abbr>(en)</abbr> «''[http://english.entgroup.cn/news_detail.aspx?id=5822 Premiere of Film based on Acclaimed Sci-fi Novel 'The Three-Body Problem' Pushed Back until 2017]''», Beijing Times, la 23-an de junio 2016, alirite la 21-an de novembro 2019.</ref> kaj televida serio, sed la surmerkatigo ne estas konata (2019).
Linio 44:
* 2019 - japana: [[:ja:三体#cite_note-omori-2|『三体』]]
===
* 1905. [[Emile Javal]]. Physiologie de la Lecture et de l'Ecriture. Cambridge k.a. (Cambridge University Press), 2009. Javal skribas ĉefe pri la aparta graveco de Esperanto por blinduloj (p. 296). Li mencias la lingvon kiel "l'admirable langue auxiliaire internationale (...)" (la admirinda internacia helplingvo); li skribas ke infanaro de pluraj naciecoj, se oni instruas al ili Esperanton, post nelonge sukcesos sekvi lecionojn en Esperanto.
Linio 60:
* 2016: vidu sub [[Esperanto en nacilingvaj tekstoj#Tekstoj en la ĉina|Tekstoj en la ĉina.]]
===
* 1888. [[Leopold Einstein]]. [[Leopold_Einstein#Verkoj|La lingvo internacia als beste Lösung des internationalen Weltspracheproblems]] [La internacia lingvo kiel plej bona solvo de la internacia mondlingva problemo]. Nürnberg (Stein), 1888. Plej verŝajne tiu titolo estas la bazo de la supozeble erara atribuo de citaĵo pri Esperanto al [[Albert Einstein]] (ekzemple "Esperanto is the best solution of the idea of an international language" (Esperanto estas la plej bona solvo por la ideo de internacia lingvo<ref> Alice Calaprice (ed.). The Ultimate Quotable Einstein. Princeton kaj Oxford (Princeton University Press), 2011, [https://books.google.de/books?id=9GmYDwAAQBAJ&pg=PA476&dq=Esperanto+inauthor:Einstein&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwjHuputl4rmAhWGpFkKHfptArgQ6AEIKTAA#v=onepage&q=Esperanto&f=false p. 476 en la ĉapitro "Attributed to Einstein"]. Citaĵoj de Albert Einstein kun komentoj.</ref>)
Linio 93:
* 2019. [[Hans Magnus Enzensberger]]. ''Eine Experten-Revue in 89 Nummern.'' Berlin (Suhrkamp). p. 134-137. Enzensberger rakontas pri sia avo, kiu parolis Esperanton kaj kiu laŭ li fariĝis prezidanto de la germana sekcio de UEA en 1923, jaro de la UK en Nurenbergo. La tri paĝoj finiĝas per la mencio, ke la taksado de la nombro de Esperanto-parolantoj estas malfacila. "Von bis zu zwei Millionen ist die Rede. Meinem Großvater, der wie Dr. Zamenhof ein knallharter, unverbesserlicher Träumer war, wäre es auf eine Million mehr oder weniger nicht angekommen." (Oni parolas pri ĝis du milionoj. Por mia avo, kiu same kiel d-ro Zamenhof estis ĝisosta, neplibonigebla revanto, ne gravus unu miliono pli aŭ malpli.)
===
* Pli-malpli kompleta [http://www.esperanto.es/hef/index.php/que-es/literatura/menciones-literarias kolekto de mencioj pri Esperanto en hispanlingvaj beletraj verkoj]. La kompilaĵon faris Hispana Esperanto-Federacio (HEF)<ref>[http://www.esperanto.es/hef/index.php/komenco/33-literatura/articulo/126-el-esperanto-en-la-literatura-en-espanol Plia adreso] de la sama paĝo</ref>. En tiu listo rimarkindas la uzado de la koncepto "esperanto" en la verko de gravaj literaturistoj, kiel [[Isabel Allende]], [[Max Aub]], [[Mario Benedetti]], [[Vicente Blasco Ibáñez]], [[Jorge Luis Borges]], [[Guillermo Cabrera Infante]], [[Gabriel Celaya]], [[Julio Cortázar]], [[Miguel Delibes]], [[Antonio Gala]], [[Eduardo Galeano]], [[Oliverio Girondo]], [[Almudena Grandes]], [[Juan Goytisolo]], [[Enrique Jardiel Poncela]], [[Antonio Machado]], [[Antonio Muñoz Molina]], [[Ernesto Sábato]], [[Miguel de Unamuno]], [[Mario Vargas Llosa]] kaj tiel plu.
*2016: vidu sub [[Esperanto en nacilingvaj tekstoj#Tekstoj en la ĉina|Tekstoj en la ĉina]].
===
* 1992. Hugo Claus. ''Het verdriet van België''. Roman, p. 237: [https://books.google.de/books?id=iifiAAAAMAAJ&q=Esperanto+intitle:verdriet+intitle:Belgi%C3%AB&dq=Esperanto+intitle:verdriet+intitle:Belgi%C3%AB&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwix9oH7y-rlAhWd7aYKHXl_DFsQ6AEIKTAA "D'r komt meer vreemd volk bij Jules. Zogezegd om samen Esperanto te leren.]'" (Kunvenas pli da fremdaj homoj ĉe Jules. Laŭdire por kune lerni Esperanton.) Paĝo 660: 'En Esperanto,' zei Meerke. (Kaj Esperanto, diris Meerke.)
Linio 104:
* 2002. Kolet Janssen. ''Waarom?''. En respondo al la demando, kial la homoj en aliaj landoj ne parolas la nederlandan, la aŭtoro mencias ankaŭ Esperanton kaj skribas: "[https://books.google.de/books?id=szvPDVzk_w0C&pg=PP24&dq=Esperanto&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwiFmKTXl-3lAhWEJVAKHXsqByAQuwUI0QEwEg#v=onepage&q=Esperanto&f=false Er zijn nog mensen die ervan dromen dat alle mensen dezelfde taal zouden spreken.] (...) Toch is het Esperanto niet zo'n succes geworden als de oprichters hoopten, omdat het een kunstmatige taal blijft, die door iedereen als een vreemde taal moet worden geleerd." (Ekzistas ankoraŭ homoj, kiuj revas pri tio, ke ĉiuj homoj parolas la saman lingvon. ... Tamen Esperanto ne fariĝis tia sukceso, kiel la fondintoj esperis, ĉar ĝi restas artefarita lingvo, kiu de ĉiu ajn devas esti lernata kiel fremda lingvo.)
===
* 1894. [[Lev Tolstoj]]. Letero al la Esperanto-parolantoj en Voronež. "[http://tolstoy.ru/online/90/67/#Voronezhskimesperantistam_105 Легкость обучения его такова, что, получив лет шесть тому назад эсперантскую грамматику, словарь и статьи, написанные на этом языке, я после не более двух часов занятий был в состоянии, если не писать, то свободно читать на этом языке.] - Во всяком случае, жертвы, которые принесет каждый человек нашего европейского мира, посвятив несколько времени на изучение этого языка, так незначительны, а последствия, которые могут произойти от усвоения всеми, — хотя бы только европейцами и американцами — всеми христианами — этого языка так огромны, что нельзя не сделать этой попытки." (~La facileco de la lernado estas tia, ke mi, post kiam mi antaŭ ses jaroj ricevis gramatikon de Esperanto, vortaron kaj artikolon en tiu lingvo, post ne pli ol du horoj kapablis, kvankam ne skribi, tamen libere legi en tiu lingvo. - Ĉiukaze la peno, kiun ĉiu homo en nia eŭropa mondo devas fari por lerni tiun lingvon dum iom da tempo, estas tiel nesignifaj kaj la rezultoj, kiuj - almenaŭ ĉe eŭropanoj, amerikanoj kaj ĉiuj kristanoj - venas el tio, tiel grandegaj, ke oni ne lasu fari tiun provon.<ref>Kp. la germanan tradukon ĉe [http://www.plansprachen.ch/Tolstoj_und_Esperanto.pdf Andreas Künzli. L.N. Tolstoj als Fürsprecher des Esperanto in Russland], p. 5.</ref>)
Linio 110:
* 2016. «Задача трёх тел», Флибуста (Flibusta)<ref>(rusa) «[https://flibusta.is/b/441861 Задача трёх тел]», Флибуста (Flibusta), 2016</ref>. Mencias la lingvon [https://books.google.de/books?id=-u8-DwAAQBAJ&pg=PT242&dq=Esperanto+intitle:%D0%97%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%87%D0%B0+intitle:%D1%82%D1%80%D0%B5%D1%85+intitle:%D1%82%D0%B5%D0%BB&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwittY-gs4jmAhXholwKHZpfDN4Q6AEIKTAA#v=onepage&q=%D1%8D%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE&f=false эсперанто].
* 2017. [[Vladimir Putin]]: [https://www.facebook.com/watch/?v=1470519419694162 "Музыка — это такой язык… Вот, например, есть эсперанто — международный язык, который не требует перевода, он объединяет людей."] (Muziko - ĝi estas lingvo, jen ĝi estas Esperanto, internacia lingvo, kiun oni ne devas traduki, kiu unuigas homojn
=== Pliaj kolektoj ===
Linio 120:
== Vidu ankaŭ ==
▲* (angla) [[:en:Esperanto_in_popular_culture|Esperanto en populara kulturo]] (ankaŭ ligilo al versio en la belarusa, rusa kaj korea)
▲* [[Esperanto-kulturo]]
▲* [[Esperanto#Vidu ankaŭ|Esperanto (ligiloj)]]
==
Por trovi menciojn de Esperanto en libroj: ''Libroserĉo'' de Google, disponebla ekz. en la [https://books.google.com/advanced_book_search?lr=lang_en&q=Esperanto&hl=en angla], [https://books.google.com/advanced_book_search?lr=lang_fr&q=Esperanto&hl=fr franca], [https://books.google.com/advanced_book_search?lr=lang_de&q=Esperanto&hl=de germana], [https://books.google.com/advanced_book_search?lr=lang_es&q=Esperanto&hl=es hispana], [https://books.google.com/advanced_book_search?lr=lang_it&q=Esperanto&hl=it itala], [https://books.google.com/advanced_book_search?lr=lang_ru&q=Esperanto&hl=ru rusa]
== Referencoj ==
| |||