Gvatemala Enlanda Milito: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 12:
Dum la [[1980-aj jaroj]], la gvatemala militistaro pluigis sian preskaŭ absolutan regadon de la povo dum kvin jaroj; ili sukcese enfiltriĝis kaj eliminis malamikojn en ĉiu soci-politika institucio de la lando, kiel en la politikaj, sociaj kaj intelektaj klasoj.<ref name=ceur09>{{cite web|year=2009|author=CEUR|website=Centro de Estudios Urbanos y Regionales, Universidad de San Carlos|title=En pie de lucha: Organización y represión en la Universidad de San Carlos, Guatemala 1944 a 1996|url=http://ceur.usac.edu.gt/biografias/Meme_Colom.htm|accessdate=31a de januaro 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090311080459/http://ceur.usac.edu.gt/biografias/Meme_Colom.htm|location=Guatemala|archivedate=11a de marto 2009|ref=harv}}</ref> En la fina etapo de la enlanda milito, la militistaro disvolvis paralelan, duon-videblan, malaltan profilon sed altefikan, kontrolon de la Gvatemala nacia vivo.{{sfn|Comisión para el Esclarecimiento Histórico: Conclusions|1999|p=}}
Oni
En ruraj areoj, kie la insurekciantoj retenis siajn sekurejojn, la subpremado kvantis la tutan mortigadon de la kamparanoj kaj la registarajn masakrojn de tutaj vilaĝoj. Tio okazis unue en la departementoj Izabal kaj Zacapa (1966–68), kaj en la majoritate majaj okcidentaj altaj teroj el 1978 antaŭen. Komence de la [[1980-aj jaroj]], la ampleksa mortigado de majajoj estis konsiderata kiel je skalo de [[genocido]]. Plej da rompoj de homaj rajtoj estis faritaj de militistoj, policanoj kaj spionservanoj. Viktimoj de la subpremado estis [[indiĝenoj|indiĝenaj]] aktivuloj, supozitaj opoziciantoj de la registaro, revenintaj rifuĝintoj, kritikemaj akademiuloj, studentoj, maldekstruloj, sindikatistoj, religiaj laboristoj, ĵurnalistoj kaj [[stratobubo]]j.{{sfn|Uppsala Conflict Data Program|n.d.|p=}} La "Comisión para el Esclarecimiento Histórico" ĉirkaŭkalkulis, ke la registaraj fortoj fifaris 93% el la perfortoj kontraŭ la homaj rajtoj en la konflikto, kaj 3% faritaj de la [[gerilo]]j.<ref>{{cite news|date=
[[Dosiero:ElQuicheGUAT.PNG|eta|En la [[Departemento Kiĉeo]] okazis multnombraj murdoj fare de la registaraj partianoj.]]
En 2009, tribunaloj de Gvatemalo kondamnis Felipe Cusanero, nome unua persono punita pro la krimo ordoni perfortajn malaperojn.
|