Vikipedio

Samseksemo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
eNeniu resumo de redakto
esperantigita ŝablono (Dosiero), esperantigita parametro, formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, multaj kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
{{PEA}}
[[Dosiero:World_laws_pertaining_to_homosexual_relationships_and_expression.svg|thumbeta|Samseksaj partnerecoj tutmonde<br />
<p style="margin:0px;font-size:90%">'''Permesataj:'''</p>
<p style="margin:0px;font-size:90%"><span style="border:none;color:#025;background-color:#025">██</span>&nbsp;Enlanda [[samseksa edzeco]]</p>
Linio 9:
<p style="margin:0px;font-size:90%"><span style="border:none;color:#CCC;background-color:#CCC">██</span>&nbsp;Neniu registrado</p>
<p style="margin:0px;font-size:90%"><span style="border:none;color:#decd87;background-color:#decd87">██</span>&nbsp;Leĝoj kontraŭ libera esprimo</p>
<br />
<p style="margin:0px;font-size:90%">'''Malpermesataj:'''</p>
<p style="margin:0px;font-size:90%"><span style="border:none;color:#f9dc36;background-color:#f9dc36">██</span>&nbsp;Sen malliberiga puno dum almenaŭ tri jaroj</p>
Linio 22:
Homoj kies seksumaj deziroj kaj aktivaĵoj forte direktiĝas al samseksuloj estas minoritato de la popolo, diverse taksata inter 1 kaj 10 [[elcento]]j. La [[Kinsey-raporto]] konstatis ke 37 procentoj de usonaj viroj almenaŭ unufoje atingis ian [[orgasmo]]n per kontakto kun alia viro, kvankam oni jam disputis ĉi tiun nombron kiel tre troigitan.<ref name="Human Male p. 656">Sexual Behavior in the Human Male, p. 656</ref>
 
Kelkaj homoj kiuj estas ĝenerale [[aliseksemo|aliseksemaj]] povas havi mildan aŭ fojan intereson pri anoj de la sama sekso. Inverse, multaj homoj kiuj identigas sin kiel samseksemuloj, aŭ kiuj preferas samseksemajn aktivaĵojn aŭ rilatojn, implikis sin en aliseksaj aktivaĵoj aŭ eĉ longdaŭrajn aliseksajn rilatojn. Tia "aliseksema" sinteno de homoj kiuj alie vivus samsekseme ofte estas parto de la stato "(r)esti en la [[Elŝrankiĝo|ŝranko]]", tio estas kaŝi sian samseksemon, kaj verŝajne malplioftiĝas dum akceptado de samseksemo pliiĝas.<ref name="apahelp">{{cite web |title=Sexual orientation, homosexuality and bisexuality|publisher=[[Usona Asocio pri Psikologio]]|accessdate=10an de aŭgusto 2013|url=http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx|archivedate=8an de aŭgusto 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130808032050/http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx}}</ref><ref>{{citeCite web|url=http://www.courts.ca.gov/documents/Amer_Psychological_Assn_Amicus_Curiae_Brief.pdf |page=30|title=Case No. S147999 in the Supreme Court of the State of California, In re Marriage Cases Judicial Council Coordination Proceeding No. 4365[...] – APA California Amicus Brief&nbsp;— As Filed |format=PDF|accessdate=21an de Decembro 2010}}</ref>
 
Seksuma ago kun homo de la sama sekso, en si mem, ne nepre estas konsiderata kiel samseksemo<ref name="apahelp"/>, kvankam tio estas samseksema aktivaĵo.<ref>{{cite book |doi=10.1542/peds.113.6.1827 |author=Frankowski BL|author2=American Academy of Pediatrics Committee on Adolescence |title=Sexual orientation and adolescents|journal=[[Pediatrics (journal)|Pediatrics]]|volume=113 |issue=6|pages=1827–32 |date=Junio 2004|pmid=15173519|url=http://pediatrics.aappublications.org/content/113/6/1827.long}}</ref> Ne ĉiuj kiuj estas allogataj aŭ seksume rilatas al homoj de la sama sekso identigas sin kiel samseksemulojn aŭ [[ambaŭseksemo|ambaŭseksemulojn]]. Kelkaj ofte seksumas kun samseksuloj sed tamen vidas sin kiel aliseksemajn.<ref name="Lamanna">{{citeCite book|author1=Mary Ann Lamanna|author2= Agnes Riedmann|author3= Susan D Stewart|title=Marriages, Families, and Relationships: Making Choices in a Diverse Society|publisher=[[Cengage Learning]]|isbn=1305176898|year=2014|page=82|accessdate=11an de februaro 2016|url=https://books.google.com/books?id=fofaAgAAQBAJ&pg=PA82|.}}</ref> Gravas do distingi inter samseksemaj agoj, samseksema allogado, kaj samseksema identeco, kiuj ne ĉiam kunokazas.<ref name="Stuart">{{citeCite book|author=Gail Wiscarz Stuart|title=Principles and Practice of Psychiatric Nursing|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|isbn=032329412X|year=2014|page=502|accessdate=11an de februaro 2016|url=https://books.google.com/books?id=ivALBAAAQBAJ&pg=PA502|quote=No conclusive evidence supports any one specific cause of homosexuality; however, most researchers agree that biological and social factors influence the development of sexual orientation.}}</ref>
 
Estas pluraj klasoj de homoj kiuj samsekseme agas pro kialoj aliaj ol deziro. Unu ekzemplo estas [[Prostituo|virprostituistoj]], kiuj ofte estas junaj aliseksamaj viroj kiuj gajnas monon per prostituado kun viroj. Pluraj virprostituitoj verŝajne estas samseksemuloj mem, sed grava kvanto ne estas.<ref name="Lamanna"/><ref name="Kersey-Matusiak">{{citeCite book|author=Gloria Kersey-Matusiak|title=Delivering Culturally Competent Nursing Care|publisher=[[Springer Publishing Company]]|isbn=0826193811|year=2012|page=169|accessdate=10an de februaro 2016|url=https://books.google.com/books?id=X8O_wGedAYoC&pg=PA169|quote=Most health and mental health organizations do not view sexual orientation as a 'choice.'}}</ref>
 
Kelkaj studoj, rimarkinde ''[[kinsey-raporto|Sexual Behavior in the Human Male]]''<ref>''Sexual Behavior in the Human Male'', ISBN 978-0-253-33412-1. {{en}}</ref> (1948) kaj ''[[Kinsey-raporto|Sexual Behavior in the Human Female]]'' (1953)<ref>[[Alfred Kinsey|Kinsey, A.]]; [[Wardell Pomeroy|Pomeroy, W.]]; [[Clyde Martin|Martin, C.]], & [[Paul Gebhard|Gebhard, P.]] ''Sexual Behavior in the Human Female'', Philadelphia: Saunders (1953), ISBN 978-0-253-33411-4 {{en}}.</ref> (kiuj kune konsistigas la tiel nomatajn [[Kinsey-raporto]]jn), konstatas ke kiam oni petas ke homoj metu sin en kontinuo inter komplete aliseksema ĝis komplete samseksema, kaj kiam la agoj kune kun la respondoj estas analizitaj, plejparto de homoj ŝajnas esti almenaŭ iom ambaŭseksama. Plejparto de homoj havas ian allogiĝon al ambaŭ seksoj, kvankam kutime unu sekso estas preferata. Kinsey kaj liaj studentoj do konsideras nur malplimulton (5-10%) plene aliseksemaj aŭ samseksemaj. Konverse, nur eĉ pli malgranda malplimulto konsideras sin kiel "plene" ambaŭseksemajn. Postaj studoj sugestis ke la studoj de Kinsey troigas okazadon de ambaŭseksemo en vasta popolo,<ref name="rcp2007">{{citeCite web|url=http://www.rcpsych.ac.uk/workinpsychiatry/specialinterestgroups/gaylesbian/submissiontothecofe.aspx|title=Submission to the Church of England's Listening Exercise on Human Sexuality|publisher=The Royal College of Psychiatrists|accessdate=13an de junio 2013}}</ref><ref name="Långström2010">{{Cite book| last1 = Långström | first1 = N. | last2 = Rahman | first2 = Q. | last3 = Carlström | first3 = E. | last4 = Lichtenstein | first4 = P. | title = Genetic and Environmental Effects on Same-sex Sexual Behavior: A Population Study of Twins in Sweden | doi = 10.1007/s10508-008-9386-1| journal = Archives of Sexual Behavior | volume = 39 | issue = 1| pages = 75–80 | year = 2008 | pmid = 18536986| pmc = }}</ref> sed lia ideo de kontinuo de seksa orientiĝo ankoraŭ estas vaste akceptata.<ref name="rcp2007"/><ref name="Bailey">{{citeCite journal|vauthors=Bailey JM, Vasey PL, Diamond LM, Breedlove SM, Vilain E, Epprecht M|title=Sexual Orientation, Controversy, and Science |journal=[[Psychological Science in the Public Interest]]|volume=17|issue=21|date=2016|doi=10.1177/1529100616637616|PMID=27113562|pages=45–101}}</ref>
 
Kelkaj spertuloj en [[kvira teorio]], kaj plej fame la franca filozofo [[Michel Foucault]] (kvankam kelkaj argumentis ke postaj spertuloj distordigis liajn opiniojn tiutemajn) atakis la ideon ke seksidentiĝoj kiel "samseksemo," "aliseksemo" aŭ "ambaŭseksemo" iel ajn ekzistas objektive, vidante ilin anstataŭe kiel sociaj konstruojn.<ref name="PAHO"/> Ofta argumento estas ke samseksemo antaŭ la moderna periodo malsamis al moderna samseksemo (aĝ-, seks- aŭ klas-strukturita anstataŭ egaleca).<ref name="apa2009">[[Usona Asocio pri Psikologio]] : [http://www.apa.org/about/governance/council/policy/sexual-orientation.aspx Resolution on Appropriate Affirmative Responses to Sexual Orientation Distress and Change Efforts]</ref> Kritikantoj argumentas ke, kvankam samseksemo en diversaj periodoj malsame estis esprimata, la baza [[fenomeno]] ĉiam ekzistis kaj ne estas lastatempa invento de nia socio.<ref name="religioustolerance">{{citeCite web|last = Robinson|first = B. A.|title = Divergent beliefs about the nature of homosexuality | publisher = Religious Tolerance.org | year = 2010| url =http://www.religioustolerance.org/hom_fixe.htm | accessdate = 12an de septembro 2011}}</ref>.<ref name="levay">[[Simon LeVay|LeVay, Simon]] (1996). ''[https://www.washingtonpost.com/wp-srv/style/longterm/books/chap1/queerscience.htm Queer Science: The Use and Abuse of Research into Homosexuality].'' Cambridge: The MIT Press {{ISBN|0-262-12199-9}}</ref>
 
Samseksemo ankaŭ estas vaste rigardata ĉe multaj bestaj ne-homaj specioj, kvankam tre malmulte profunde dokumentita ĉe sovaĝaj bestoj.<ref>{{citeCite web|url=https://www.sciencedaily.com/releases/2009/06/090616122106.htm|title=Same-sex Behavior Seen In Nearly All Animals, Review Finds|work=ScienceDaily}}</ref><ref>[http://www.news-medical.net/news/2006/10/23/20718.aspx ''1,500 animal species practice homosexuality''. ''The Medical News'', 23an de oktobro 2006]</ref><ref>Sommer, Volker & Paul L. Vasey (2006), Homosexual Behaviour in Animals, An Evolutionary Perspective. [[Cambridge University Press]], Cambridge. {{ISBN|0-521-86446-1}}</ref><ref name=Bagemihl>{{harv|Bagemihl|1999}}</ref>
 
== Etimologio ==
[[FileDosiero:Hyakinthos.jpg|thumbeta|upright|''[[anemoj|Zefiro]] kaj [[Hiakinto]]''<br /> [[Atiko|Atika]] [[ruĝfigura ceramiko]] el [[Tarquinia]], 480 a.K. ([[Bostona Belarta Muzeo]])]]
La vorto ''samseksema'' estas la ekvivalento de ''homoseksuala'', uzata tiel aŭ kun kelkaj variantoj en multaj lingvoj. Ĝi estas greka kaj latina hibrida kunmetita vorto, kun la unua elemento derivita de la greka ὁμός homos, "sama" (ne rilata al la latina ''homo'', "viro", kiel en [[Homo|Homo sapiens]]), tiel konotaciante seksajn aktivaĵojn kaj amikojn inter membroj de la sama sekso, inkluzive [[Samseksemulino|lesbanismon]]<ref>{{cite book |title= A Dictionary of True Etymologies|last=Room |first=Adrian |year=1986 |publisher= |location= |isbn=978-0710203403 |page=84 |pages= |url=}}</ref><ref>{{cite book |title= A Student's Dictionary of Psychology|last=Statt |first=David A. |year=2004 |publisher=Psychology Press |location= |isbn=978-1841693422 |page=93 |pages= |url=}}</ref>. La unua konata apero de geja presaĵo troviĝas en germana broŝuro de 1869 de la aŭstra romanverkisto [[Karl-Maria Kertbeny]],<ref name=glbtq>{{citation|url=http://www.glbtq.com/social-sciences/kertbeny_km.html |title=Karl-Maria Kertbeny: The Coinage and Dissemination of the Term |accessdate=12an de junio 2012 |periodical=[[glbtq.com]] |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120927020758/http://www.glbtq.com/social-sciences/kertbeny_km.html |archivedate=27a de septembro 2012 |df= }}</ref> publikigita anonime, argumentante kontraŭ prusa ''[[kontraŭ-sodomia leĝo]]''.<ref name=glbtq /><ref>{{cite journal |author1=Feray Jean-Claude |author2=Herzer Manfred | year = 1990 | title = Homosexual Studies and Politics in the 19th Century: Karl Maria Kertbeny | url =| journal = Journal of Homosexuality | volume = 19 | issue = | page = 1 | doi=10.1300/j082v19n01_02}}</ref> En 1886, la psikiatro [[Richard von Krafft-Ebing]] uzis la terminojn ''homosexual'' ([[Gejo|samseksemulo]]) kaj ''heterosexual'' ([[Aliseksemo|aliseksemulo]]) en sia libro [[Psychopathia Sexualis]]. La libro de Krafft-Ebing estis tiel populara inter kaj laikaj kaj kuracistoj, ke la terminoj "malgeja" kaj "samseksema" iĝis la plej vaste akceptitaj esprimoj por [[seksa orientiĝo]]. Kiel tio, la nuna uzo de la termino havas siajn radikojn en la pli ampleksa tradicio de personeca taksonomio de la [[19-a jarcento]].<ref>[http://www.glbtq.com/social-sciences/krafft_ebing_r.html Krafft-Ebing, Richard von (1840–1902)] . ''[[glbtq.com]]''.</ref><ref name=psexualis>{{citation|url=http://www.kino.com/psychopathia/history.html |title=Psychopathia Sexualis |accessdate=7an de septembro 2007 |periodical=Kino.com |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071004223140/http://www.kino.com/psychopathia/history.html |archivedate=4an de oktobro 2007 |df= }}</ref>
 
Multaj modernaj gvidiloj en Usono pensas kontraŭ uzo de ''samseksemulo'' (angle homosexual) kiel substantivo, anstataŭ uzi gejon aŭ lesbon. Simile, iuj rekomendas tute eviti uzadon de ''homosexual'' ĉar ĝi havas negativan, klinikan historion kaj ĉar la vorto nur rilatas al onia [[Sekseco|seksa konduto]] (kontraste al romantikaj sentoj) kaj tiel ĝi havas negativan implicon.<ref name=glaad>[http://www.glaad.org/referenceguide Media Reference Guide] (citaĵo AP, NY Times, [[The Washington Post|Washington Post]] style guides), [[GLAAD]]. Retrieved 10-an de majo 2007.</ref> Geja kaj lesba estas la plej oftaj alternativoj. La unuaj literoj ofte estas kombinitaj por krei la inicialon LGBT (foje skribite kiel GLBT), en kiu B kaj T rilatas al ambaŭseksemaj kaj transgenruloj.<ref name=glaad/> En esperanto tiuj sigloj fakte estas [[GLAT]].
 
[[Gejo]] precipe rilatas al vira samseksemulo,<ref>{{citeCite web|url=http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/gay|title=gay|website=Oxford Dictionaries|access-date=7an de aŭgusto 2015|quote=(de homo, speciale geja).}}</ref> sed povas esti uzata en pli larĝa senco por rilati al ĉiuj GLATaj homoj. En la kunteksto de [[sekseco]], lesbanino rilatas nur al ina gejeco. La vorto lesba estas derivita de la nomo de la greka insulo [[Lesbo]], kie la poeto [[Sapfo]] verkis plejparte pri siaj emociaj rilatoj kun junaj virinoj.<ref>Marguerite Johnson, Terry Ryan: ''Sexuality in Greek and Roman society and literature: a sourcebook'' p.4</ref><ref>{{citeCite web|url=http://dictionary.reference.com/browse/lesbian |title=Lesbian &#124; Define Lesbian at Dictionary.com |publisher=Dictionary.reference.com |accessdate=24an de aŭgusto 2010}}</ref>
 
Kvankam fruaj verkistoj ankaŭ uzis la adjektivon ''homosexual'' por ajna samseksa kunteksto (kiel porknabina lernejo)<ref name=bbcgay>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/magazine/7289390.stm|title=How 'gay' became children's insult of choice|accessdate=4an de oktobro 2012|publisher=BBC News|author=Denise Winterman|date=18an de marto 2008}}</ref>, hodiaŭ la termino estas uzata ekskluzive rilate al seksa amo, agado kaj orientiĝo. La termino ''homosocia'' estas nun uzata por priskribi ununuran seksan kuntekston, kiu ne estas specife seksa. Ekzistas ankaŭ vorto, kiu rilatas al samseksa amo, samseksamo.<ref>{{citeCite book|last=Murray|first=Stephen O.|title=Homosexualities|year=2000|publisher=[[University of Chicago Press]]|location=Chicago [u.a.]|isbn=9780226551944|page=394|url=https://books.google.com/books?id=HCikDlcEHw8C&pg=PA394&lpg=PA394#v=onepage&q=word%20%27gay%27%20was%20preferred%20to%20previous%20designations%20such%20as%20homosexual%20or%20homophile}}</ref>
 
Kelkaj sinonimoj por samseksa allogo aŭ seksa agado inkluzivas [[Viroj kiuj seksumas kun viroj|virojn, kiuj seksumas kun viroj]] aŭ VSV (uzataj en la [[Medicino|medicina komunumo]] kiam ili specife diskutas seksan agadon) kaj [[Gejerotiko|gejerotikaj]] (rilate al artaĵoj)<ref name=UNAIDS>{{citeCite web|title=UNAIDS: Men who have sex with men |publisher=UNAIDS |url=http://www.unaids.org/en/media/unaids/contentassets/dataimport/pub/briefingnote/2006/20060801_policy_brief_msm_en.pdf |accessdate=4an de oktobro 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120320001221/http://www.unaids.org/en/media/unaids/contentassets/dataimport/pub/briefingnote/2006/20060801_policy_brief_msm_en.pdf |archivedate=20 Marto 2012 }}</ref><ref>{{citeCite book|last=Younger|first=John G.|title=Seksumado en la klasika periodo de A ĝis Z|year=2005|publisher=Routledge|location=London [u.a.]|isbn=0-415-24252-5|page=38|edition=1st published.}}</ref>. Komence de la 1990-aj jaroj, multaj fivortoj kiuj aĉe priskribis aŭ rilatis al samseksemuloj estis readoptitaj aŭ akceptitaj kiel pozitivaj vortoj de gejaj viroj kaj lesbaninoj, bona ekzemplo de tio estas ilia uzado ĉe kulturaĵoj aŭ ĉe televida serio [[Queer Eye]].<ref>{{citeCite book|title=The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition|publisher=Houghton Mifflin|year=2000|isbn=0-618-70172-9}}</ref><ref>{{citeCite web| last = Spears | first = Richard A. | title = Fag | work = Dictionary of American Slang and Colloquial Expressions | year=2007 | url = http://dictionary.reference.com/browse/faggot | accessdate = 4an de oktobro 2012}}</ref><ref>{{harv|Dalzell|2008|p=1104}}</ref><ref name=terms>{{cite web |url=http://www.sex-lexis.com/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20041015054212/http://www.sex-lexis.com/ |dead-url=yes |archive-date=15an de oktobro 2004 |title=Dictionary of Sexual Terms |publisher=Sex-lexis.com |accessdate=4an de oktobro 2012 }}</ref> La vorto ''homo'' (t.e. mallongigo de homosexual) ekzistas en multaj lingvoj sen la malestimaj implicoj kiujn ĝi havas en la angla.<ref>{{citeCite book|last=eds|first=Marc Wolinsky|title=Gays and the military : Joseph Steffan versus the United States|year=1993|publisher=[[Princeton University Press]]|location=Princeton, NJ|isbn=0691033072|pages=49–55|url=https://books.google.com/books?id=kM8WgQQghwIC&pg=PA49&lpg=PA49#v=onepage&q=Gays%20military%20homo%20derogatory%20epithet|edition=[Online-Ausg.].}}</ref> Kiel ĉe etnaj insultoj kaj rasaj malhonoroj, la misuzo de ĉi tiuj esprimoj ankoraŭ povas esti tre ofendaj. La rango de akceptebla uzado por ĉi tiuj esprimoj dependas de la kunteksto kaj parolanto.<ref>{{citeCite book|last=eds|first=Marc Wolinsky ...|title=Gays and the military: Joseph Steffan versus the United States|year=1993|publisher=[[Princeton University Press]]|location=Princeton, NJ|isbn=0691033072|pages=40–48|url=https://books.google.com/books?id=kM8WgQQghwIC&pg=PA49&lpg=PA49#v=onepage&q=Gays%20military%20homo%20derogatory%20epithet|edition=[Online-Ausg.].}}</ref> Male, ''samseksemulo'', vorto origine akceptita de gejaj viroj kaj virinoj kiel pozitiva termino (kiel en geja liberiĝo kaj [[Samseksemo en la mondo|gejaj rajtoj]]), ĝeneraligis fian uzon inter junuloj.<ref>{{citeCite web|last=Taylor|first=Marvin J.|title=Queer Things from Old Closets: Libraries Gay and Lesbian Studies – Queer Theory|url=http://rbm.acrl.org/content/rbml/8/1/19.full.pdf|publisher=[[Association of College and Research Libraries]]|accessdate=4an de oktobro 2012}}</ref>
 
La usona organizaĵo pri [[Samseksemo en Eŭropo|GLATaj rajtoj]] GLAAD konsilas la amaskomunikilojn eviti uzi la terminon ''homosexual'' por priskribi gejajn homojn aŭ samseksajn rilatojn, ĉar la termino estas "ofte uzata de kontraŭ-samseksemaj ekstremistoj por denigrigi gejojn, parojn kaj rilatojn".
 
== Historio ==
[[dosieroDosiero:Silenus Eros CdM.jpg|thumbeta|eta | [[Eroso]] kaj [[Sileno]].]]
Sociaj sintenoj rilate al samseksaj rilatoj variis tra la tempo kaj lokoj, el atendado ke ĉiuj maskloj engaĝiĝu en samseksaj rilatoj, al hazarda integriĝo, per akcepto, al vidado de la praktiko kiel leĝera peko, aŭ subpremante ĝin per policaj fortoj kaj juĝaj mekanismoj kaj en plej malbonaj kazoj, malpermesante ĝin per [[mortpuno]].
 
Linio 56:
En kulturoj influitaj de [[Abrahama religio|Abrahamaj religioj]], la leĝo kaj la eklezio establis [[sodomio]]n kiel malobservon kontraŭ dia leĝo aŭ krimo kontraŭ naturo. La kondamno pro [[anusa seksumado]] inter viroj, tamen, antaŭas kristanan kredon. Ĝi estis ofta en [[antikva Grekio]]; "nenatura" povas esti spurita al [[Platono]].<ref>"... semu neleĝan kaj bastardan semon ĉe korteganoj, aŭ sterilan semon ĉe maskloj defiante naturon." Plato in THE LAWS (Book VIII p.841 edition of Stephanus) or p.340, edition of Penguin Books, 1972.</ref>
 
Multaj historiaj figuroj, inkluzive de [[Sokrato]], [[George Byron|Lord Byron]], [[Eduardo la 2-a (Anglio)|Eduardo la 2-a]] kaj [[Hadriano]]<ref>''Romia samseksemo'' de Craig Arthur Williams, p.60</ref>, uzis terminojn kiel gejaj aŭ ambaŭseksemaj; kelkaj akademianoj, kiel [[Michel Foucault]], konsideris tion kiel riskanta la anakronan enkondukon de nuntempa konstruado de sekseco fremda al iliaj tempoj, kvankam aliaj defias ĉi tion..<ref>{{citeCite book| author = Hubbard Thomas K | title = Review of David M. Halperin, ''How to Do the History of Homosexuality.'' | url = | journal = [[Bryn Mawr Classical Review]] | date=22an de septembro 2003 }}</ref>
 
En [[socia scienco]], okazis disputo inter vidpunktoj "esencaj" kaj "konstruistaj" rilate al samseksemo. La debato dividas tiujn, kiuj kredas, ke terminoj kiel "gejo" rilatas al objektivaj, kulture nevariantaj trajtoj de personoj de tiuj, kiuj kredas, ke la spertoj, kiujn ili nomas, estas artefaktoj de unikaj kulturaj kaj sociaj procezoj. "Esencistoj" tipe kredas, ke seksaj preferoj estas determinitaj de biologiaj fortoj, dum "konstruistoj" supozas, ke seksaj deziroj estas lernitaj kaj poste akiritaj<ref>{{cite book |author=Halperin, David M. |title=One Hundred Years of Homosexuality: And Other Essays on Greek Love |publisher=Routledge |location=New York |year=1990 |pages=41–42 |isbn=0-415-90097-2 |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref>. La filozofo pri scienco [[Michael Ruse]] deklaris, ke la socia konstruista alproksimiĝo, influita de Foucault, baziĝas sur legado de la historia registro, kiu konfuzas la ekziston de samseksemuloj kun la maniero kiel ili estas etikeditaj aŭ traktataj.<ref>{{cite book |author=Ruse, Michael |editor=Honderich, Ted |title=The Oxford Companion to Philosophy |publisher=Oxford University Press |location=Oxford |year=2005 |page=399 |isbn=0-19-926479-1 | url = https://books.google.com/books?id=bJFCAwAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PT971}}</ref>
 
=== Afriko ===
{{ĉefartikoloĈefartikolo|Samseksemo en Afriko}}
[[FileDosiero:Mastaba of Niankhkhum and Khnumhotep embrace.jpg|thumbeta|left | [[Khnumhotep kaj Niankhkhnum]] kisante sin.]]
La unua registro de ebla samseksema paro en la historio estas ofte konsiderata kiel tiu de [[Khnumhotep kaj Niankhkhnum]], antikva egipta vira paro, kiu vivis ĉirkaŭ la jaro 2400 a.K. La paro estas portretita en nazo-kisanta pozicio, la plej intima pozicio en [[Arto de Antikva Egiptio|egipta arto]], ĉirkaŭita de tio kio ŝajnas esti iliaj heredantoj. La antropologoj [[Stephen Murray]] kaj [[Will Roscoe]] raportis, ke virinoj en [[Lesoto]] okupis socie sankciitajn "longperspektivajn, erotikajn rilatojn" nomitaj ''[[motsoalle]]'''<ref name=murrayroscoe>{{Cite book|title=Boy Wives and Female Husbands: Studies of African Homosexualities |last=Murray |first=Stephen |authorlink=Stephen O. Murray |author2=[[Will Roscoe|Roscoe, Will]] |year=1998 |publisher=[[St. Martin's Press]] |location=New York |isbn=0-312-23829-0}}</ref> . La antropologo [[E. E. Evans-Pritchard]] ankaŭ registris, ke viraj [[Azandeoj|azandeaj]] batalantoj en la norda [[Kongo]] kutime akceptis junajn virajn amantojn inter la aĝoj de dek du kaj dudek jaroj, kiuj helpis kun hejmaj taskoj kaj partoprenis [[Interkrura seksumado|interkruran seksumadon]] kun siaj pli aĝaj edzoj.
 
Bone konata historio, kiu devenas de la [[Meza Imperio de Egiptio|Meza Regno]], rakontas pri anonima civitano, kiu venas al la aŭdienca halo de reĝo [[Pepi la 2-a]] (ĉi tie nomata laŭ naskiĝnomo, Neferkarê). La civitano volas lamenti pri nemenciita cirkonstanco, sed la reĝo ne volas aŭskulti la lamentojn, do li ordonas al siaj reĝaj muzikistoj droni la paroladon de la fremdulo per bruo. Elreviĝinta, la fremdulo forlasas la palacon. Kiam ĉi tio okazas plurfoje, li ordonas al sia amiko, la alta oficialulo Tjeti, sekvi la reĝon. La reĝo siavice ofte forlasas la palacon dum la nokto. Tjeti malkovras, ke reĝo Pepi la 2-a vizitas sian lojalan generalon Sasenet dum pluraj horoj, tiam revenante hejmen<ref name=evanspritchard>{{cite journal | last1 = Evans-Pritchard | first1 = E. E. | authorlink = E. E. Evans-Pritchard | year = 1970 | title = Sexual Inversion among the Azande | url = | journal = American Anthropologist | volume = 72 | issue = 6| pages = 1428–1434 | doi=10.1525/aa.1970.72.6.02a00170}}</ref>.
Linio 70:
 
=== Ameriko ===
[[FileDosiero:Larco Museum Erotic Art V.jpg|thumbeta|left | Erotika ceramiko de [[Muzeo Larco]] en [[Limo]]]]
Inter indiĝenaj popoloj de [[Ameriko]] antaŭ [[Eŭropa koloniado de Ameriko|eŭropa koloniigo]], ofta formo de samseksa sekseco temis pri la figuro de la [[Duspiritulo|duspirita]] individuo. Tipe ĉi tiu individuo estis rekonita frue en la vivo, elektita de la gepatroj por sekvi la vojon kaj, se la infano akceptis la rolon, kreskis laŭ la konvena maniero, lernante la kutimojn de la vojo, kiun li elektis. Du-Spiritaj individuoj estis kutime [[ŝamano]]j kaj estis respektataj kiel havantaj potencojn preter tiuj ordinaraj ŝamanoj. Ilia seksa vivo estis kun la ordinaraj tribaj membroj de la sama sekso.
 
Gejaj kaj transgenraj individuoj ankaŭ estis oftaj inter aliaj antaŭ-konkeraj civilizoj en [[Latinameriko]], kiel ekzemple la [[aztekoj]], [[majaoj]], [[keĉuoj]], [[moĉe]]oj, [[zapotekoj]] kaj la [[Tupinamba (tribo)|tupinambaoj]] de Brazilo.<ref name=glbtqlatinamerica>{{citation|first=Ben |last=Pablo |year=2004 |url=http://www.glbtq.com/social-sciences/latin_america_colonial.html |title=Latin America: Colonial |periodical=[[glbtq.com]] |accessdate=1an de aŭgusto 2007 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071211012339/http://www.glbtq.com/social-sciences/latin_america_colonial.html |archivedate=11an de decemembro 2007 |df= }}</ref><ref name=glbtqmex>{{citeCite book|last=Murray |first=Stephen |authorlink=Stephen O. Murray |editor=Claude J. Summers |encyclopedia=glbtq: An Encyclopedia of Gay, Lesbian, Bisexual, Transgender, and Queer Culture |title=Mexico |url=http://www.glbtq.com/social-sciences/mexico.html |accessdate=1an de aŭgusto 2007 |year=2004 |publisher=[[glbtq.com|glbtq, Inc.]] |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071102132531/http://www.glbtq.com/social-sciences/mexico.html |archivedate=2an de novembro 2007 |df=dmy-all }}</ref>
 
Dum periodo de 800 jaroj, la antaŭkolumbaj centraj andaj kulturoj, precipe la [[moĉe]]oj, kreis almenaŭ dekojn da miloj da ceramikoj nomitaj ''[[huako]]j'', kiuj ofte montras skeletojn plenumante lesban anusan seksumadon kaj samseksemajn kuniĝojn.
Linio 79:
Multaj el la ceramikoj, kune kun la plej multaj indiĝenaj ikonoj, estis detruitaj. En la 1570-aj jaroj, vicreĝo Toledo kaj liaj klerikaj konsilistoj organizis sin por forigi sodomion, masturbon kaj komunan socian praktikon, la ''servinacuy'', kiu, ĝenerale, estas tradukita el indiĝena [[Keĉua lingvaro|keĉua]], kiu signifas "testan edzecon". Kiel priskribite de Terrazos, "Vi ne povis paroli pri ili ĉar ili estis konsiderataj [pornografiaj]." Ili estis malpermesitaj pro la "tabuo trudita de la kristana religio, ke homoj nur havas sekson por generi kaj ke virinoj ne spertas seksan plezuron."
 
Malgraŭ ĉi tiu klopodo por detrui ĉi tiujn artefaktojn, multaj restis ĝis nun. Dum jardekoj, erotika ceramiko estis tenita for de la publiko, kiu povis esti alirita nur de elita grupo de peruaj sociaj sciencistoj. Foje kaj malvolonte ili estis haveblaj al elektitaj eksterlandaj esploristoj de Usono kaj Eŭropo. La Muzeo Larco en Limo, Peruo, estas bone konata pro ĝia antaŭkolumba erotika galerio.<ref>{{citeCite book| title = Erotic Ceramics Reveal Dirty Little Secret | first = Rick | last = Vecchio | url = http://articles.latimes.com/2004/mar/07/news/adfg-pottery7 | agency = [[Associated Press]] | newspaper = [[LA Times]] | publisher = [[LA Times]] | location = [[Los Angeles]] | accessdate = 1an de decembro 2009 | date=7an de marto 2004}}</ref>
 
La hispanaj konkerantoj teruriĝis pro malkovro de [[sodomio]] malkaŝe praktikita inter indiĝenaj popoloj,<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-25927595 |title=Where is it illegal to be gay? |accessdate=23an de februaro 2014 |work=BBC News}}</ref> kaj provis subpremi ĝin submetante ilin sub ilia regado al severaj punoj, inkluzive de publika ekzekuto, brulvundo kaj disŝiro per hundoj.<ref>Mártir de Anglería, Pedro. (1530). ''[http://www.udel.edu/LAS/Vol3-2Coello.html#Introduction Décadas del Mundo Nuevo]''. Quoted by Coello de la Rosa, Alexandre. "Good Indians", "Bad Indians", "What Christians?": The Dark Side of the New World in Gonzalo Fernández de Oviedo y Valdés (1478–1557), ''[[Delaware]] Review of Latin American Studies'', Vol. 3, No. 2, 2002.</ref>
Linio 88:
==== Usono ====
[[Dosiero:Celebrating a new America -lovewins 58242 (18588276403) (cropped).jpg|eta|La [[Blanka Domo (Vaŝingtono)|Blanka Domo]] de Usono kun ĉielarkaj koloroj en majo 2015.]]
En 1986, la [[Supera Kortumo de Usono]] regis en [[Bowers v. Hardwick]], ke ŝtato povus krimigi sodomion, sed en 2003 ĝin renversis per [[Lawrence v. Texas]] kaj tiel laŭleĝigis samsekseman agadon tra Usono.<ref>{{Cite web|url=https://corrientemartianacuba.org/2015/12/07/nosotros-tambien-amamos/|title=Nosotros también amamos: Campaña a favor del matrimonio igualitario en Cuba|last=Cuba|first=Corriente Martiana|date=2015-12-07|website=Corriente Martiana|access-date=2016-08-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://corrientemartianacuba.org/|title=Corriente Martiana|website=Corriente Martiana|language=es-ES|access-date=2016-08-10}}</ref>
 
Samseksa edzeco en Usono pligrandiĝis de unu ŝtato en 2004 al ĉiuj kvindek ŝtatoj en 2015, tra diversaj ŝtataj kortumaj verdiktoj, ŝtatleĝaro, rektaj popularaj voĉdonoj (referendumoj kaj iniciatoj), kaj federaciaj kortumaj verdiktoj.<ref>[http://www.washingtonblade.com/2018/05/26/cuban-authorities-not-directly-targeting-lgbti-asylum-seekers-partner/ Cuban authorities not ‘directly’ targeting LGBTI asylum seeker’s partner], ''The Washington Blade'', 26-an de majo 2018</ref>
Linio 97:
En [[Orienta Azio]], [[Samseksemo kaj budhismo|samseksa amo]] estis menciita ekde la plej frua registrita historio.
 
Gejeco en Ĉinio, konata kiel la'' pasioj de la tranĉita persiko'' kaj diversaj aliaj eŭfemismoj, estis registrita ekde proksimume 600 a.K. Gejeco estis menciita en multaj famaj verkoj de [[Ĉinlingva literaturo|ĉina literaturo]]. La kazoj de samseksaj korinklinoj kaj seksaj interagoj priskribitaj en la klasika romano ''[[Ruĝdoma sonĝo]]'' ŝajnas tiel konataj al observantoj nuntempe, kiel samvaloraj rakontoj de am-aferoj inter aliseksemaj homoj dum la sama periodo. [[Konfuceismo|Konfucianismo]], estanta ĉefe socia kaj politika filozofio, enfokusigis malmulte pri [[sekseco]], ĉu samseksema aŭ aliseksema. Literaturo de [[Dinastio Ming|Ming-dinastio]], kiel Bian Er Chai (弁 而 釵 / 弁 而 钗), portretas samseksemajn rilatojn inter viroj kiel pli plaĉaj kaj pli "harmoniaj" ol aliseksemaj rilatoj.<ref>Kang, Wenqing. ''Obsession: male same-sex relations in China, 1900–1950'', Hong Kong University Press. Page 2</ref> Skriboj de [[dinastio Liu Song]] de Wang Shunu asertis, ke la samseksemo estis tiel komuna kiel la malgeja sekseco en la malfrua [[3-a jarcento]].<ref name="Geng">{{citeCite book|author=Song Geng|title=The fragile scholar: power and masculinity in Chinese culture|url=https://books.google.com/books?id=ei4PJ92qy6IC&pg=PA1443|year=2004|publisher=Hong Kong University Press|isbn=978-962-209-620-2|page=144}}</ref>
 
Opozicio al samseksemo en Ĉinio originas de la mezepoka [[dinastio Tang]] (618-907), atribuita al la kreskanta influo de kristanaj kaj islamaj valoroj,,<ref name="Hinsch, Bret 1990 p. 77-78">Hinsch, Bret. (1990). ''Passions of the Cut Sleeve''. University of California Press. p. 77-78.</ref> sed ne fariĝis plene establita ĝis la okcidentiĝaj klopodoj de la forpasinta [[Dinastio Qing|Qing-dinastio]] kaj de la [[Respubliko Ĉinio (1912-1949)|Respubliko de Ĉinio]].<ref name="Kang1">Kang, Wenqing. ''Obsession: male same-sex relations in China, 1900–1950'', Hong Kong University Press. Page 3</ref>
 
Kvankam [[Konfuceismo]] apenaŭ menciis seksemon ĝenerale, tamen, ĝia ideologio emfazis virajn amikecojn,<ref>Kang, Wenqing. ''Obsession: male same-sex relations in China, 1900-1950'', Hong Kong University Press. Page 2</ref> kaj [[Louis Crompton]] argumentis, ke la "proksimeco de la ligo majstro-disĉiplo kiun ĝi kreskigis eble subtile faciligis samseksemon". Kvankam [[Taoismo|taoisma]] [[alkemio]] rigardis al la aliseksema seksumado, sen ejakulado, kiel maniero subteni viran "vivosencon", geja koito estis vidita kiel "neŭtrala", ĉar la ago havas neniun damaĝan aŭ utilan efikon al la vivo-esenco de persono.<ref>Hinsch, Bret. (1990). ''Passions of the Cut Sleeve''. University of California Press. p. 56</ref>
 
Simile al [[budhismo]], taoistaj lernejoj serĉis tra la historio difini kio estus seksa miskonduto. La precepto kontraŭ seksa miskonduto estas sekso ekster [[edzeco]]. La edziĝintoj (夫婦) kutime en la ĉina sugestas viro kun ino, kvankam la skribo mem ne eksplicite diras ion ajn kontraŭ samseksaj rilatoj. Multaj specoj de ordonoj menciitaj en la [[Yunji Qiqian|Sep Glitigoj de Nuba Ŝtofo]] (雲 笈 七 籤), La eta [[Taoismo|taoisma regularo]], diras nenion kontraŭ samseksaj rilatoj <ref>Robert Hans Van Gulik 1961. Sexual life in Ancient China: a preliminary survey of Chinese sex and society from ca. 1500 B.C. till 1644 A.D. Leiden: Brill.</ref><ref>Needham, J: Science and Civilization in China: Sexual Techniques. Cambridge, England: Cambridge University Press, Vol. 2, 1954.</ref>, konservante neŭtralecon.<ref>Penrose, Walter (2001). Hidden in History: Female Homoeroticism and Women of a "Third Nature" in the South Asian Past, Journal of the History of Sexuality 10.1 (2001), p.4</ref><ref>{{cite book | last = Hurvitz | first = Leon | title = Scripture of the Lotus Blossom of the Fine Dharma(The Lotus Sutra) | publisher = Columbia University Press | year = 1976 | isbn = 978-0231148955 | pages=209}}</ref><ref>{{citeCite book| last = harvey | first = peter | title = An Introduction to Buddhist Ethics | publisher = Cambridge University Press | year = 2000 | isbn = 9780511800801 | pages=421-}}</ref><ref>Cutler/Newland ''The Great Treatise On The Stages Of The Path To Enlightnment'' p.220</ref>
 
La plej frua leĝo kontraŭ geja ago devenas de la Song-dinastio, punante "junajn virojn, kiuj agas kiel prostituitinoj." La unua statuto ekskluzive malpermesanta samsekseman seksrilaton estis realigita en la [[Ĝiaĝing|erao Ĵiaĵing]] de la [[Dinastio Ming|Ming-dinastio]].<ref>China Decides Homosexuality No Longer Mental Ilness. Associated Press, South China Morning Post, Marto 08 2001. See http://www.hartford-hwp.com/archives/55/325.html</ref>
 
[[Dosiero:Bartholomew Roberts.png|eta|left | [[Bartholomew Roberts]]]]
Linio 118:
=== Eŭropo ===
==== Klasika periodo ====
[[FileDosiero:Lafond Sappho and Homer.jpg|rightdekstra|thumbeta|Junulinoj ĉirkaŭ Sapfo en pentraĵo de Lafond, 1824.]]
La plej fruaj okcidentaj dokumentoj (en la formo de literaturaj verkoj, artaj objektoj kaj mitografiaj materialoj) pri samseksaj rilatoj devenas de [[antikva Grekio]].
 
Koncerne [[Gejo|viran samseksemon]], tiaj dokumentoj priskribas kelkajn kompleksajn komprenojn, en kiuj rilatoj kun virinoj kaj rilatoj kun adoleskantoj povus esti parto de amema vivo de normala viro. Samseksaj interrilatoj estis socia institucio diverse konstruita dum tempo kaj de unu urbo al alia. La formala praktiko, [[Gejerotiko|erotika]], tamen ofte retenita rilato inter libera plenkreska viro kaj libera adoleskanto, estis taksita pro ĝiaj pedagogiaj avantaĝoj kaj kiel rimedo de loĝantara rego, kvankam foje kulpis pro kaŭzado de malordo.<ref>Plato, Laws, 636D & 835E</ref>
[[FileDosiero:NAMA Sappho lisant.jpg|thumbeta|left |Sapfo legas al ŝiaj kunulinoj en [[Atiko|atika]] ujo ĉ. 435 a.K.]]
[[Platono]] laŭdis ĝiajn avantaĝojn en liaj fruaj skribaĵoj sed en liaj malfruaj verkoj proponis ĝian malpermeson. [[Aristotelo]], en ''Politikoj'', malakceptis la ideojn de Platono pri abolicio de gejeco; li klarigas, ke [[barbaroj]] kiel la [[keltoj]] donis al ĝi specialan honoron , dum la [[Kreto (insulo)|kretanoj]] uzis ĝin por reguligi la loĝantaron.<ref>{{citeCite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=lesbian|title=Lesbian|accessdate=7an de februaro 2009|publisher=Online Etymology Dictionary|year=2001|author=Douglas Harper}}</ref>
 
Malmulto estas konata pri ina samseksemo en la antikvaj epokoj. [[Sapfo]], naskita sur la insulo [[Lesbo]], estis inkludita de postaj grekoj en la kanona listo de naŭ lirikaj poetoj. La adjektivoj derivitaj de ŝia nomo kaj naskiĝo estis aplikataj al ina gejeco ekde la 19-a jarcento. La poezio de Sapfo centriĝas sur pasio kaj amo por diversaj gravuloj kaj ambaŭ seksoj. La rakontantoj de multaj el ŝiaj poemoj parolas pri enamiĝoj kaj amo (foje rekuperitaj, foje ne) por diversaj inoj, sed priskriboj de fizikaj agoj inter virinoj estas malmultaj kaj estas submetataj al debato.<ref name=sapphic>{{citeCite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=Sapphic|title=Sapphic|accessdate=7 Februaro 2009|publisher=Online Etymology Dictionary|year=2001|author=Douglas Harper}}</ref>
 
En [[Romio|Antikva Romo]] la juna vira korpo restis fokuso de vira seksa atento, sed rilatoj estis inter pli malnovaj liberaj viroj kaj sklavoj aŭ liberigitaj junuloj, kiuj akceptis la pasivan rolon en seksumado. La helenema imperiestro [[Hadriano]] estas fama pro rilato kun [[Antinoo]], sed la kristana imperiestro [[Teodozo la 1-a]] dekretis leĝon la [[6-a de aŭgusto|6-an de aŭgusto]] 390, kondamnante pasivajn virojn bruli sur la ŝtipo. Malgraŭ ĉi tiuj reguloj, impostoj sur bordeloj kun knaboj disponeblaj por geja seksumado daŭre estis kolektitaj ĝis la fino de la regado de [[Anastazio la 1-a]] en 518. [[Justiniano la 1-a|Justiniano]], ĉe la fino de sia regado, vastigis la proskribon al la aktiva partnero ankaŭ (en 558) avertante, ke tia konduto povas konduki al detruo de urboj pro la "kolero de Dio".<ref>Denys Page, ''Sappho and Alcaeus'', Oxford UP, 1959, pp. 142–146.</ref>
 
==== Sankta Inkvizicio ====
[[FileDosiero:Burning of Sodomites.jpg|rightdekstra|thumbeta|upright=0.7|Brulado de du samseksemuloj ( [[Kavaliro]] kaj ties [[varleto]]) ĉe la ŝtiparo en [[Zuriko]], 1482 ([[Spiezer Schilling]])]]
La persekutado de samseksemo fare de la [[Katolika Eklezio]] estis konstanta tra la [[Mezepoko]], kvankam [[sodomio]] estis utila akuzo, kiu foje kuniĝis kaj ne ĉiam distingiĝis de tiu pri [[herezo]], kio malfaciligas pli detalajn analizojn pri la tiamaj procesoj. La plej konataj procesoj, kiel la atako kontraŭ la [[templanoj]], akuzitaj pro praktiko de samseksemaj kaj herezaj praktikoj, estas ĉiuj suspektataj kaj antaŭenigitaj pro politikaj kialoj. En normalaj cirkonstancoj la nobeluloj kaj privilegiitoj malofte estis akuzitaj pri tia speco de krimo, kiu preskaŭ tute falis sur negravajn homojn kaj pri kiuj estas malmultaj datumoj.
 
Linio 142:
 
==== Renesanco ====
[[dosieroDosiero:De Constitutio criminalis Carolina (1577) 01.jpg|thumbeta|leftmaldekstra|Kovrilpaĝo de la [[Constitutio Criminalis Carolina]].]]
Dum la [[Renesanco]], riĉaj urboj en [[norda Italio]], aparte [[Florenco]] kaj [[Venecio]], estis famaj pro la vasta praktiko de samseksa amo, farita de konsiderinda parto de la vira loĝantaro kaj konstruita laŭ la klasika modelo de [[Grekio]] kaj [[Romio]].<ref>Rocke, Michael, (1996), ''Forbidden Friendships: Homosexuality and male Culture in Renaissance Florence'', {{ISBN|0-19-512292-5}}</ref><ref>Ruggiero, Guido, (1985), ''The Boundaries of Eros'', {{ISBN|0-19-503465-1}}</ref> Sed eĉ kiam multaj el la viraj loĝantoj okupiĝis pri samseksaj rilatoj, la aŭtoritatoj, sub la premo de la oficiroj de la Nokta kortumo, procesadis, monpunis kaj malliberigis bonan parton de tiu loĝantaro.
 
Linio 160:
 
==== Moderna periodo ====
[[Dosiero:Day, Fred Holland (1864–1933) - Edward Carpenter.jpg|eta |thumb |[[Edward Carpenter]], frua aktivulo por gejaj rajtoj ]]
''Love Letters Between a Certain Late Nobleman and the Famous Mr. Wilson'' estis eldonita en 1723 en [[Anglio]] kaj laŭ kelkaj modernaj kleruloj ĝi estas romano. La eldono de 1749 de la populara romano de [[John Cleland]] ''[[Fanny Hill]]'' inkluzivas samsekseman scenon, sed ĉi tio estis forigita en la eldono de 1750. Ankaŭ en 1749, la plej frua etendita kaj serioza defendo de samseksemo en la angla, antikva kaj moderna [[pederastio]] esplorita kaj ekzempligita, verkita de [[Thomas Cannon]], estis publikigita, sed estis subpremita preskaŭ tuj. Ĝi inkluzivas la tekston "Sennatura Deziro estas Kontraŭdiro laŭ Terminoj; sincere sensencaĵo. Deziro estas amema Impeto de la plej intimaj hompartoj."<ref>Gladfelder, Hal (Majo 2006) ''In Search of Lost Texts: Thomas Cannon's 'Ancient and Modern Pederasty Investigated and Exemplified"'', Institute of Historical Research</ref> [[Jeremy Bentham]] skribis ĉirkaŭ 1785 alian defendon, sed tio ne estis publikigita ĝis 1978. Ekzekutoj pro sodomio daŭris en [[Nederlando]] ĝis 1803, kaj en [[Anglio]] ĝis 1835.<ref>Journal of Homosexuality ({{ISSN|0091-8369}}) Volume: 3 Issue: 4, Volume: 4 Issue: 1</ref>
 
Inter 1864 kaj 1880 [[Karl Heinrich Ulrichs|Karl Heinrich Ulrich]] eldonis serion de dek du traktatojn, kiujn li kolektive titolis Esplorado pri la Enigmo de Vir-Vireca Amo. En 1867, li fariĝis la unua memproklamita samseksema persono, kiu publike parolis defende de samseksemo kiam li petis ĉe la Kongreso de Germanaj Juristoj en [[Munkeno]] rezolucion instigante la nuligon de kontraŭgejaj leĝoj. ''Sexual Inversion'' de [[Havelock Ellis]], publikigita en 1896,<ref name="levay" /> defiis teoriojn ke samseksemo estis nenormala, same kiel stereotipoj, kaj insistis pri ĉieeco de samseksemo kaj ĝia asocio kun intelektaj kaj artaj atingoj.<ref name="sexualinversion">{{citation |title=Sexual Inversion |first=Havelock |last=Ellis |first2=John Addington |last2=Symonds |year=1975 |publisher=Arno Press |isbn=0-405-07363-1}} (reprint)</ref>
 
Kvankam medicinaj tekstoj kiel tiuj skribitaj parte en [[Latina lingvo|latino]] por kaŝi la seksajn detalojn ne estis vaste legitaj de la ĝenerala publiko, ili kondukis al la kreskado de la [[Scienc-Humanitara Komitato]] de [[Magnus Hirschfeld]], kiu kampanjis de 1897 ĝis 1933 kontraŭ la [[Artikolo 175]] en kontraŭsodomia leĝo de [[Germanio]], kaj multe pli neformale, ne publikigita movado inter britaj intelektuloj kaj verkistoj, gviditaj de tiaj reprezentantoj kiel [[Edward Carpenter]] kaj [[John Addington Symonds]]. Komence de 1894 kun ''Homogenic Love'', socialisma aktivulo kaj poeto [[Edward Carpenter]] verkis aron da prisamseksemaj artikoloj kaj pamfletoj, kaj ''[[Elŝrankiĝo|elŝrankiĝis]]'' en 1916 en sia libro Miaj Tagoj kaj Sonĝoj. En 1900, [[Elisar von Kupffer]] publikigis antologion pri geja literaturo de antikva tempo ĝis nuno, ''Lieblingminne und Freundesliebe in der Weltliteratur''.
 
=== Persekutado sub Naziismo ===
[[Dosiero:Pink triangle.svg|eta|leftmaldekstra|[[Rozkolora triangulo]], simbolo per kiu la [[naziismo|nazioj]] markis samseksemulojn en la [[koncentrejo]]j dum la [[Dua Mondmilito]]]]
Post la apero de [[Adolf Hitler]] kaj la [[Nacisocialisma Germana Laborista Partio]] (la [[Nazia Partio]]) en [[Germanio]], gejoj kaj, en plej malgranda kvanto, lesboj, estis du el la multnombraj grupoj celitaj de la nazioj kaj fine estis inter la [[Holokaŭsto|holokaŭstaj]] viktimoj. Komence de 1933, gejaj organizoj estis malpermesitaj, sciencaj libroj pri samseksemo, kaj [[sekseco]] ĝenerale (kiel tiuj de la [[Institut für Sexualwissenschaft]], prizorgita de juda geja rajt-kampanjo Magnus Hirschfeld), estis bruligitaj, kaj samseksemuloj ene de la Nazia Partio mem estis murditaj. La [[Gestapo]] kompilis listojn de gejoj, kiuj estis sekse konformaj al la "germana normo".
 
Linio 178:
{{Ĉefartikolo|Islamo kaj samseksemo}}
[[Dosiero:An ottoman miniature from the book Sawaqub al-Manaquib depicting Homosexuality.jpg|eta|Otomana miniaturo el la libro <nowiki>''</nowiki>Sawaqub al-Manaquib<nowiki>''</nowiki> pri samseksa rilato.]]
Estas pluraj rakontoj de araboj kiuj vojaĝis al Eŭropo en la mezo de la 1800-aj jaroj. Du el ĉi tiuj vojaĝantoj, Rifa'ah al-Tahtawi kaj Muhammad as-Saffar, montras sian surprizon, ke la francoj kelkfoje intence tradukis aman poezion pri juna knabo, anstataŭ de juna virino, por konservi siajn sociajn normojn kaj moralon.<ref>{{citeCite book|last=El-Rouayheb|first=Khaled|title=Before Homosexuality in the Arab-Islamic World, 1500–1800|year=2005|publisher=The University of Chicago Press|isbn=0-226-72988-5|page=2}}</ref>
 
[[Israelo]] estas konsiderita la plej tolerema lando en [[Mezoriento]] kaj [[Azio]] al samseksemuloj kun [[Tel-Avivo]] konata kiel "la geja ĉefurbo de la [[Proksima Oriento]]",<ref>{{cite news|title=Was Arafat Gay?|author=James Kirchick|publisher=''[[Out (magazine)|Out]]''}}</ref> kaj estas konsiderita unu el la plej gejemaj urboj en la mondo.<ref>{{cite news|url=http://tmagazine.blogs.nytimes.com/2010/07/02/dispatch-gay-tel-aviv/|title=Gay Tel Aviv|first=Anthony|last=Grant|date=2an de julio 2010|work=The New York Times}}</ref> La [[Tel-Aviva Parado|ĉiujara parado]] por subteni samseksemon okazas en [[Tel-Avivo]].<ref>{{cite news|title=The world's most gay-friendly places|work=[[Calgary Herald]]|date=29an de junio 2011}}</ref>
 
Aliflanke, multaj registaroj en [[Mezoriento]] ofte ignoras, neas la ekziston de, aŭ krimigas samseksemon.<ref>{{Cite news|title=Iran 'must stop youth executions' |author=Steven Eke |date=28an de julio 2005 |newspaper=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/4725959.stm}}</ref> Samseksemo estas kontraŭleĝa en preskaŭ ĉiuj [[Islamo|islamaj landoj]]. Samseksaj interrilatoj oficiale okazigas mortpunon en pluraj islamaj nacioj: [[Sauda Arabio|Saŭda Arabio]], [[Irano]], [[Maŭritanio]], norda [[Niĝerio]], [[Sudano]], [[Somalio]] kaj [[Jemeno]].<ref>{{citeCite web|url=http://www.ilga.org/news_results.asp?LanguageID=1&FileID=1111&ZoneID=7&FileCategory=50 |title=7 countries still put people to death for same-sex acts |publisher=ILGA |accessdate=24an de aŭgusto 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091029185853/http://www.ilga.org/news_results.asp?LanguageID=1&FileID=1111&ZoneID=7&FileCategory=50 |archivedate=29an de oktobro 2009 |df= }}</ref> Irana eksa prezidanto [[Mahmud Ahmadineĵad|Mahmoud Ahmadineĵad]], dum lia parolado en 2007 en [[Universitato Kolumbio]], asertis, ke en Irano ne estas gejaj homoj. Tamen, la verŝajna kialo estas, ke ili kaŝas sin pro timo de registara sankcio aŭ malakcepto de iliaj familianoj.<ref>{{Cite news|first=Nazila|last=Fathi|title=Despite Denials, Gays Insist They Exist, if Quietly, in Iran|url=https://www.nytimes.com/2007/09/30/world/middleeast/30gays.html|publisher=New York Times|date=30an de septembro 2007|accessdate=1an de oktobro 2007}}</ref><ref>Nahavandi and Bomati, illustration opposite p.162</ref>
 
==== Antaŭ-islama periodo ====
[[Dosiero:Shah Abbas and Wine Boy.jpg|eta|left | [[Ŝaho]] [[Abaso la Granda|Abaso]] de [[Persa Imperio|Persio]] kun knabo.]]
En antikva [[Sumero]], aro de pastroj konataj kiel [[galao]]j, laboris en la temploj de la diino [[Inano|Inanna]], kie ili plenumis elegiojn kaj lamentojn.<ref name="Leick">{{citeCite book|last=Leick|first=Gwendolyn|title=Sex and Eroticism in Mesopotamian Literature|publisher=Routledge|year=2013|isbn=978-1-134-92074-7|location=New York City, New York|pages=|quote=|via=|origyear=1994|url=https://books.google.com/books?id=WKoWblE4pd0C&pg=PA64#v=onepage|ref=harv}}</ref> 285 [[galao]]j alprenis inajn nomojn, parolis en la [[Sumera lingvo|eme-sal]] dialekto, kiu tradicie rezerviĝis por virinoj, kaj ŝajne okupiĝis pri samseksemaj seksrilatoj.<ref name="Roscoe">{{citeCite book|last1=Roscoe|first1=Will|last2=Murray|first2=Stephen O.|date=1997|title=Islamic Homosexualities: Culture, History, and Literature|location=New York City, New York|publisher=New York University Press|isbn=0-8147-7467-9|url=https://books.google.com/books?id=6Zw-AAAAQBAJ&pg=PA65&lpg=PA65#v=onepage&q=Gordon%201959%20gala|pages=65–66|ref=harv}}</ref> La sumeria signo por galao estis ligilo de la signoj por "peniso" kaj "anuso".<ref name="Roscoe"/> Sumeria proverbo diras: "Kiam la galavesto forviŝis sian azenon [li diris]," Mi ne devas veki tion, kio apartenas al mia amatino [t.e. Inanna]<ref name="Roscoe"/> de la diino [[Iŝtar]] (ekvivalenta al la [[Semida lingvaro|semida]] orienta [[Inano|Inana]]), kiu vestis sin per ina vestaĵo kaj faris armilajn dancojn en la temploj de [[Iŝtar]]. Pluraj akadaj proverboj ŝajnas sugesti, ke ili eble ankaŭ partoprenis samsekseman interrilaton.<ref name="Roscoe"/>
 
En antikva [[Asirio]], samseksemo ĉeestis kaj oftis kiel komunaĵo; ĝi ankaŭ ne estis malpermesita, kondamnita, nek rigardata kiel malmorala aŭ malorda. Kelkaj religiaj tekstoj enhavas preĝojn por diaj benoj pri samseksemaj rilatoj.<ref>Gay Rights Or Wrongs: A Christian's Guide to Homosexual Issues and Ministry, by Mike Mazzalonga, 1996, p.11</ref><ref>The Nature Of Homosexuality, Erik Holland, paĝo 334, 2004</ref> La Almanako de Sorĉoj enhavis preĝojn, kiuj favoris egale la amon de viro por virino, de virino por viro, kaj de viro por viro.<ref>Pritchard, p. 181.</ref>
Linio 192:
En la [[Granda Irano]], samseksemo kaj gejerotikaj esprimoj estis tolerataj en multaj publikaj lokoj, de monaĥejoj kaj seminarioj ĝis tavernoj, militaj tendaroj, banĉambroj kaj kafejoj. En la frua [[Safavidoj|Safavida dinastio]] (1501-1723), viraj domoj de prostituado estis laŭleĝe agnoskitaj kaj pagis impostojn.
 
Kelkaj kleruloj argumentas, ke ekzistas ekzemploj de samseksema amo en antikva literaturo, kiel en la [[Mezopotamia mitologio|mezopotamia]] Epopeo de [[Gilgameŝ]], same kiel en la [[Biblio|biblia rakonto]] pri [[Davido kaj Jonatano]]. En la [[Epopeo pri Gilgameŝ]], kelkaj rilatoj inter la ĉefrolulo Gilgameŝ kaj la [[Enkidu]] estis viditaj de iuj kiel samseksemaj. Simile, la amo de Davido al Jonatano estas "pli granda ol la amo de virinoj.<ref>{{citeCite book|last=Dynes|first=Wayne|title=Homosexuality in the Ancient World|year=1992|publisher=Garland Publishing|isbn=978-0-8153-0546-0|pages=vii–xv|url=https://books.google.com/books?id=JrpU6O3VnawC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage|chapter=Introduction}}</ref><ref>{{citeCite book|last=Held|first=George F.|title=Parallels between The Gilgamesh Epic and Plato's Symposium|year=183|pages=199–207|editor=Wayne R. Dynes & Stephen Donaldson}}</ref><ref>{{citeCite book|last=Kilmer|first=Anne Draffkorn|title=A Note on an Overlooked Word-Play in the Akkadian Gilgamesh|year=1992|publisher=Garland Publishing, Inc.|page=264|editor=Wayne R. Dynes and Stephen Donaldson}}</ref><ref>{{citeCite book|last=Thorbjørnsrud|first=Berit|title=What Can the Gilgamesh Myth Tell Us about Religion and the View of Humanity in Mesopotamia?|year=1992|publisher=Garland Publishing, Inc.|page=452}}</ref>
 
=== Suda Pacifiko ===
Linio 198:
 
== Sekseco kaj identeco ==
[[Dosiero:Men kissing1.jpg|dekstra|250px|thumbeta|Du viroj kisas unu la alian en [[Londono]] (2011)]]
 
=== Konduto kaj deziro ===
La [[Usona Asocio pri Psikologio|Usona Psikologia Asocio]], la [[Usona Asocio pri Psikiatrio|Usona Psikiatria Asocio]], kaj la [[Nacia Asocio de Socialaj Laboristoj]] identigas [[Seksa orientiĝo|seksan orientiĝon]] kiel "ne nur personan trajton, kiu povas esti difinita izolite. Pli bone dirite, la seksa orientiĝo de iu persono difinas la universon de personoj kun kiuj plej probable trovos la kontentigajn kaj plaĉigajn rilatojn":
 
{{quoteQuote|Seksa orientiĝo estas kutime diskutita kiel karaktero de la individuo, kiel biologia sekso, [[Genra identeco|seksa identeco]] aŭ aĝo. Ĉi tiu perspektivo estas nekompleta ĉar seksa orientiĝo estas ĉiam difinita rilate terminojn kaj nepre rilatas al aliaj individuoj. Seksa agoj kaj romantikaj altiroj estas konsiderataj samseksemaj aŭ aliseksemaj laŭ la biologia sekso de la individuoj implikitaj en ili, rilate al ĝi. Efektive, estas per agado, aŭ dezirado agi, kun alia persono, ke individuoj esprimas sian malgejan seksecon, samseksemon aŭ bisekson. Ĉi tio inkludas agojn tiel simplaj kiel teni manojn kun aŭ kisi al alia persono. Tiel, [[seksa orientiĝo]] estas integre ligita al la intimaj personaj rilatoj, kiujn homoj formas kun aliaj, por renkonti siajn profundajn sentojn de amo, korinklino kaj intimeco. Krom [[Sekseco|seksa konduto]], ĉi tiuj interligoj inkluzivas neesperan fizikan amon inter partneroj, komunaj celoj kaj valoroj, reciproka subteno kaj daŭra sindevontigo."}}
 
La [[Kinsey-skalo ]], ankaŭ nomata ''skalo de geja-aliseksema taksado'', ĝi provas priskribi seksan historion aŭ epizodojn de homoj laŭ difinita tempo.<ref name="kinsey">{{citeCite web|url=http://www.kinseyinstitute.org/research/ak-hhscale.html|title=Kinsey's Heterosexual-Homosexual Rating Scale|publisher=The [[Kinsey Institute]]|accessdate=8an de septembro 2011}}</ref> Ĝi uzas skalon de 0, kiu signifas ekskluzive aliseksema, al 6, signifante ekskluzive samseksema. Kaj en la Viraj kaj Virinaj volumenoj de la [[Kinsey-raporto]]j, aldona grado, listigita kiel "X", estis interpretita de akademianoj por indiki seksecon.<ref name="Stange">{{citeCite book|author1=Mary Zeiss Stange|author2= Carol K. Oyster|author3= Jane E. Sloan |title = Encyclopedia of Women in Today's World|ISBN = 1-4129-7685-5 |publisher=Sage Pubns|year=2011|page=2016|accessdate=17an de decembro 2011|url=https://books.google.com/books?id=bOkPjFQoBj8C&pg=PA158&sqi=2#v=onepage}}</ref>
 
=== Seksorientita identeco kaj seksa flueco ===
Ofte, [[seksa orientiĝo]] kaj seksa orientiĝo-identeco ne distingiĝas, kio povas efiki precize taksi seksan identecon kaj ĉu aŭ ne [[seksa orientiĝo]] povas ŝanĝiĝi; seksa orientiĝo-identeco povas ŝanĝiĝi dum la vivo de individuo, kaj eble ne konformiĝas kun la [[Sekso|biologia sekso]], [[seksa konduto]] aŭ reala [[seksa orientiĝo]].<ref name="Sinclair">Sinclair, Karen, About Whoever: The Social Imprint on Identity and Orientation, NY, 2013 {{ISBN|9780981450513}}</ref><ref>{{citeCite book| last1 = Rosario | first1 = M. | last2 = Schrimshaw | first2 = E. | last3 = Hunter | first3 = J. |last4 = Braun | first4 = L. | year = 2006 | title = Sexual identity development among lesbian, gay, and bisexual youths: Consistency and change over time | url = | journal = Journal of Sex Research | volume = 43 | issue = 1| pages = 46–58 | doi=10.1080/00224490609552298| pmc = 3215279 }}</ref><ref name="Concordance/discordance in SO">{{citeCite book|first=Michael W.|last=Ross|author2=Essien, E. James |author3=Williams, Mark L. |author4= Fernandez-Esquer, Maria Eugenia. |title=Concordance Between Sexual Behavior and Sexual Identity in Street Outreach Samples of Four Racial/Ethnic Groups|publisher=American Sexually Transmitted Diseases Association|year=2003|pmid=12567166|journal=Sexually Transmitted Diseases|volume=30|issue=2|pages=110–113|doi=10.1097/00007435-200302000-00003}}</ref> Dum la Centro por Dependeco kaj Mensa Sano kaj [[Usona Asocio pri Psikiatrio|Usona Psikiatria Asocio]] deklaras, ke seksa orientiĝo estas denaska, kontinua aŭ fiksita dum iliaj vivoj por iuj homoj, sed estas flua aŭ ŝanĝiĝas dum la tempo por aliaj,<ref>{{citeCite web|title=Question A2: Sexual orientation |url=http://knowledgex.camh.net/amhspecialists/Screening_Assessment/assessment/ARQ2/Pages/arq2_question_a2.aspx |publisher=Centre for Addiction and Mental Health |accessdate=3an de februaro 2015 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141228033920/http://knowledgex.camh.net/amhspecialists/Screening_Assessment/assessment/ARQ2/Pages/arq2_question_a2.aspx |archivedate=28an de decembro 2014 |df=dmy-all }}</ref><ref name="What is">[http://www.psychiatry.org/lgbt-sexual-orientation "LGBT-Sexual Orientation: What is Sexual Orientation?"] Alirita la 9an de aprilo 2015</ref> la [[Usona Asocio pri Psikologio|Usona Psikologia Asocio]] distingas inter [[seksa orientiĝo]] (denaska emo) kaj [[identeco]] de seksa orientiĝo (kiu eble ŝanĝiĝos je iu ajn punkto en la vivo de persono).<ref>{{citeCite book|title=Appropriate Therapeutic Responses to Sexual Orientation|publisher=[[Usona Asocio pri Psikologio]] |pages=63, 86|date=2009|accessdate=3an de februaro 2015|url=http://www.apa.org/pi/lgbc/publications/therapeutic-response.pdf}}</ref>
 
=== Samseksaj rilatoj ===
[[FileDosiero:Love play in China.jpg|thumbeta|left | ''Junuloj trinkas teon, legas poezion kaj seksumas''<br /> [[dinastio Qing]] (ĉ. 18–19 jc.); Kinsey-Instituto, Bloomington, Indiana]]
Homoj kun [[Gejo|samseksa orientiĝo]] povas esprimi sian [[sekseco]]n en diversaj manieroj, kaj povas, aŭ ne, esprimi ĝin per siaj kondutoj.<ref name=apahelp /> Multaj havas seksajn rilatojn ĉefe kun homoj de sia propra seksa identeco, kvankam iuj havas seksajn rilatojn kun tiuj de la kontraŭa sekso, ambaŭseksemaj rilatoj aŭ neniaj rilatoj ([[fraŭleco]]).<ref name=apahelp/> La datumoj prenitaj el la enketoj indikas, ke inter 40% kaj 60% el gejaj viroj kaj inter 45% kaj 80% el lesboj estas nuntempe engaĝitaj en [[Romantika amo|romantika rilato]]<ref name=aparesolution>{{citeCite web|title=Resolution on Sexual Orientation and Marriage – Research Summary |url=http://www.apa.org/about/policy/gay-marriage.pdf |publisher=[[Usona Asocio pri Psikologio]] |accessdate=4an de oktobro 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130603131046/http://www.apa.org/about/policy/gay-marriage.pdf |archivedate=3an de junio 2013 }}</ref>. La enketo-datenoj ankaŭ indikas, ke inter 18% kaj 28% el gejaj paroj kaj inter 8% kaj 21% el lesbaj paroj en Usono estis kune dek aŭ pli da jaroj.<ref name=aparesolution/> Studoj trovis samseksajn kaj aliseksajn parojn ekvivalentaj unu al la alia en mezuroj de kontentigo kaj sindevigo en rilatoj,<ref>{{citeCite web|url=http://www.eurekalert.org/pub_releases/2008-01/apa-elo011708.php |title=Relationship Satisfaction and Commitment |publisher=Eurekalert.org |date=22an de januaro 2008 |accessdate=24an de aŭgusto 2010}}</ref><ref name=Duffy>{{Cite book|doi=10.1300/J082v12n02_01|title=Satisfaction and commitment in homosexual and heterosexual relationships|journal=Journal of Homosexuality|year=1985|first=S.M/|last=Duffy|author2=C.E. Rusbult|volume=12|issue=2|pages=1–23|url=http://www.labmeeting.com/paper/17688909/duffy-rusbult-1985-satisfaction-and-commitment-in-homosexual-and-heterosexual-relationships|accessdate=29an de julio 2009|pmid=3835198|ref=harv}}</ref><ref name=Baccman>{{Cite book|title=Expectations of romantic relationships: A comparison between homosexual and heterosexual men with regard to Baxter's criteria|journal=Social Behavior and Personality|year=1999|first=Baccman|last=Charlotte|author2=Per Folkesson|author3= Torsten Norlander|url=http://www.sbp-journal.com/index.php/sbp/article/view/976|accessdate=4an de oktobro 2012|ref=harv}}</ref> ke aĝo kaj sekso estas pli fidindaj ol seksa orientiĝo kiel antaŭdirilo de kontento kaj devontigo al rilato, kaj ke homoj kiuj estas [[Aliseksemo|aliseksemaj]] aŭ samseksemaj kunhavas kompareblajn esperojn kaj idealojn rilate al romantikaj rilatoj.
 
Historie, [[anusa seksumado]] estis populare asociita kun viraj samseksemuloj. Multaj [[viroj kiuj seksumas kun viroj]], aliflanke, ne okupiĝas pri anusa seksumado, kaj eble okupiĝas pri [[buŝa seksumado]], [[seksfrotado]], aŭ [[reciproka masturbado]] anstataŭe.<ref>{{citeCite book|author1=Kaye Wellings|author2=Kirstin Mitchell|author3= Martine Collumbien|title=Sexual Health: A Public Health Perspective|isbn = 978-0335244812|publisher=[[McGraw-Hill Education|McGraw-Hill International]]|year=2012|page=91|accessdate=Aŭgusto 29, 2013|url=https://books.google.com/books?id=ZKveuj7dLd4C&pg=PA91}}</ref><ref>{{citeCite web|title=Not all gay men have anal sex |publisher=[[Go Ask Alice!]]|date=Junio 13, 2008|accessdate=Aŭgusto 19, 2015|url=http://goaskalice.columbia.edu/not-all-gay-men-have-anal-sex}}</ref><ref>{{cite book | last1 = Goldstone| first1 =Stephen E. | last2 = Welton| first2 = Mark L.| year = 2004 | title = Sexually Transmitted Diseases of the Colon, Rectum, and Anus| journal = Clin Colon Rectal Surg | volume = 17 | issue = 4 | pages = 235–239| doi = 10.1055/s-2004-836944| pmc=2780055 | pmid=20011265}}</ref><ref>{{citeCite book|title=Gay Perspective: Things Our Homosexuality Tells Us about the Nature of God & the Universe|isbn = 978-1-59021-015-4 |publisher=[[Lethe Press]]|year=2008|page=139|accessdate=Februaro 12, 2011|url=https://books.google.com/?id=LPyhsuVbUlAC&pg=PA139&dq=en#v=onepage&q&f=false|author =Edwin Clark Johnson, [[Toby Johnson]]}}</ref> Gejoj ankaŭ povas okupiĝi pri malsamaj formoj de buŝa seksumado, kiel ekzemple [[midzo]], [[skrotlekado]] kaj [[anuslekado]]. Dum enreta enketo de 18.000 viroj kiuj seksumas kun viroj en Eŭropo "montris ke buŝa seksumado estis plej ofte praktikita, sekvata de reciproka masturbado, kun anusa koito triavice. "Enketo de ''The Journal of Sexual Medicine'' (2011) trovis similajn rezultojn por usonaj gejaj kaj ambaŭseksemaj viroj. Buŝa kisado al paro (74,5%), buŝa seksumado (72,7%) kaj masturbado kun partnero (68,4%) estis la tri plej oftaj kondutoj, kun 63.2% de la speco mem-raportante kvin al naŭ seksajn kondutojn.
 
Inter viroj, kiuj seksumas kun aliaj viroj, la penetranta partnero povas esti aludata kiel ''aktiva'', kaj la penetrata, povas esti nomata ''pasiva'', kaj tiuj, kiuj ĝuas ĉiujn rolojn, povas esti nomataj kiel ''multflankaj''. Plezuro, doloro, aŭ ambaŭ povas akompani anusan seksumadon. Dum la nervaj finaĵoj en la anuso povas provizi plezurajn sentojn, [[orgasmo]] povas esti atingita per akceptema anusa penetrado per nerekta stimulo de la prostato.<ref>{{citeCite web|title= The male hot spot — Massaging the prostate|publisher=[[Go Ask Alice!]]|date=Aprilo 1, 2011|accessdate=Aprilo 21, 2010|url=http://goaskalice.columbia.edu/male-hot-spot-massaging-prostate}}</ref><ref>{{cite book |first=Martha |last= Rosenthal| title = Human Sexuality: From Cells to Society | publisher =[[Cengage Learning]]|year = 2012|pages=133–135|accessdate = Septembro 17, 2012| isbn = 978-0618755714|url =https://books.google.com/books?id=d58z5hgQ2gsC&pg=PT153}}</ref><ref>{{citeCite book|title=The Orgasm Answer Guide|isbn = 978-0-8018-9396-4|publisher=JHU Press|year=2009|pages=108–109|accessdate=Novembro 6, 2011|url=https://books.google.com/books?id=Kkts3AX9QVAC&pg=PA108|author1=Komisaruk, Barry R. |author2=Whipple, Beverly |author3=Nasserzadeh, Sara |author4=Beyer-Flores, Carlos }}</ref>.
 
=== Elŝrankiĝo ===
[[FileDosiero:Karl Heinrich Ulrichs.jpg|thumbeta|La advokato por gejaj rajtoj de la 19-a jarcento [[Karl Heinrich Ulrichs]] enkondukis la ideon pri ''coming out of the closet'' (elŝrankiĝi) kiel simbolo de emancipiĝo.<ref>{{cite news |title=Iceland Picks the World's First Openly Gay PM |work=TIME | author=Moody, Jonas |url=http://content.time.com/time/world/article/0,8599,1875032,00.html|date=30an de januaro 2009|accessdate=13an de novembro 2013}}</ref>]]
''Elirado de la ŝranko'' aŭ ''[[elŝrankiĝo]]'' estas frazo rilata al onia malkaŝo de la [[seksa orientiĝo]] aŭ [[genra identeco]], kaj estas priskribita kaj spertita kiel psikologia procezo aŭ vojaĝo.<ref name="Coming Out: A Journey">{{citeCite web|url=http://utahpridecenter.org/index.php?option=com_content&task=view&id=25&Itemid=44 |title=Coming Out: A Journey |publisher=Utahpridecenter.org |accessdate=22an de julio 2012}}</ref> Ĝenerale, la elŝrankiĝo estas priskribita en tri fazoj. La unua fazo estas la "koni sin mem", kaj la realigo aperas, ke oni estas malfermita al samseksaj rilatoj. Ĉi tio ofte estas priskribita kiel interna eliro. La dua fazo implikas onian decidon veni al aliaj, ekz. [[familio]], [[Amikeco|amikoj]] aŭ [[kolego]]j. La tria fazo pli ĝenerale engaĝas vivi malkaŝe kiel [[GLAT|GLATa persono]].<ref>{{citeCite web
|url=http://www.apa.org/pi/lgbc/publications/justthefacts.html
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070807205013/http://www.apa.org/pi/lgbc/publications/justthefacts.html
Linio 229 ⟶ 230:
}}</ref> En Usono hodiaŭ homoj ofte elŝrankiĝas dum mezlernejo aŭ gimnazio. Je ĉi tiu aĝo, ili eble ne fidas aŭ petas helpon de aliaj, precipe kiam ilia orientiĝo ne estas akceptita en la socio. Foje iliaj propraj familioj eĉ ne estas informitaj.<ref name=biasfreeusage>{{citation |title=The Dictionary of Bias-Free Usage: A Guide to Nondiscriminatory Language |last=Maggio |first=Rosalie |year=1991 |publisher=Oryx Press |isbn=0-89774-653-8 |page=208}}</ref>
 
Laŭ Rosario, Schrimshaw, Hunter, Braun (2006), "la disvolvo de seksa identeco lesba, geja aŭ ambaŭseksema estas kompleksa kaj ofte malfacila procezo. Male al membroj de aliaj minoritataj grupoj (ekz. etnaj kaj rasaj malplimultoj) ), plej multaj Glat-anoj ne kreskas en komunumo de similuloj, de kiuj ili lernas pri sia identeco kaj kiuj plifortigas kaj subtenas tiun identecon. Prefere, GLAT-anoj ofte kreskas en komunumoj, kiuj estas aŭ nesciantaj aŭ malkaŝe malamikaj al samseksemo.<ref name=glbtqouting>{{citation|last=Neumann |first=Caryn E |url=http://www.glbtq.com/social-sciences/outing.html |title=Outing |year=2004 |periodical=[[glbtq.com]] |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070609220520/http://www.glbtq.com/social-sciences/outing.html |archivedate=9 June 2007 |df= }}</ref>
 
Elŝrankiĝo estas la praktiko malkaŝi publike la seksan orientiĝon de fermita persono. Famaj politikistoj, famuloj, militistaj homoj, kaj pastroj membroj estas senlimaj, kun motivoj kiuj iras de malico ĝis politikaj aŭ moralaj kredoj. Multaj komentistoj tute kontraŭas la praktikon, dum kelkaj kuraĝigas ekskursajn publikajn figurojn, kiuj uzas siajn influojn por damaĝi aliajn gejojn.<ref name=statesmanouting>{{citation |url=http://www.newstatesman.com/life-and-society/2007/04/human-rights-gay-outing-outed |title=Outing hypocrites is justified |first=Peter |last=Tatchell |date=23an de aprilo 2007 |accessdate=4an de majo 2007 |periodical=[[New Statesman]]}}</ref>
 
Observata ĉiujare la [[11-a de oktobro|11-an de oktobro]] de membroj de la GLATaj komunumoj kaj iliaj rektaj aliancanoj, la'' Nacia Tago por Elŝrankiĝo'' estas ekster civitana konscio por eliri kaj diskuti pri GLAT-aj problemoj inter la ĝenerala popolo por doni konatan vizaĝon al la Movado de GLATaj rajtoj.<ref>{{cite web | title = History of National Coming Out Day | publisher = Human Rights Campaign | url = http://www.hrc.org/issues/3338.htm | doi = | accessdate = 2008-10-17 | deadurl = yes | archiveurl = https://web.archive.org/web/20081012081415/http://www.hrc.org/issues/3338.htm | archivedate = 2008-10-12 }}</ref> Ĉi tiu tago estis la inspiro por ekhavi GLAT-an Monaton en [[Usono]] en oktobro. La tago estis fondita en 1988, de Robert Eichberg, lia partnero William Gamble, kaj Jean O'Leary por festi la Duan Nacian Marŝon al [[Vaŝingtono]] pri Lesbaj kaj Gejaj Rajtoj jaron antaŭe, en kiu 500,000 homoj marŝis kontraŭ Vaŝingtona registaro, por geja kaj lesba egaleco. En Usono, la Kampanjo pri [[Homaj rajtoj|Homaj Rajtoj]] administras la eventon sub la Nacia Elŝrankiĝa Projekto, ofertante rimedojn al GLATaj individuoj, paroj, gepatroj kaj infanoj, same kiel al rektaj amikoj kaj parencoj, por antaŭenigi konscion pri GLATaj familioj vivantaj honeste kaj malferme. Candace Gingrich iĝis la reprezentanto de la tago en aprilo 1995. Kvankam ankoraŭ nomata "Nacia Tago," oni observas ĝin en [[Kanado]], [[Germanio]], [[Nederlando]] kaj [[Svislando]] ankaŭ la 11-an de oktobro, kaj en [[Unuiĝinta Reĝlando|Britio]] la [[12-a de oktobro|12-an de oktobro]].
 
=== Lesbaj rakontoj kaj konscio pri seksa orientiĝo ===
[[FileDosiero:Lautrec in bed 1893.jpg|thumbeta|250px|left | ''[[La Lito]]'', 1892, [[Musée d'Orsay]], de [[Henri de Toulouse-Lautrec]] (1893). La pariza artisto ligis lesbanismon kaj prostituadon por siaj verkoj]]
Lesbaninoj ofte spertas sian seksecon malsame al gejaj viroj, kaj havas malsamajn komprenojn pri [[etiologio]] de tiuj derivitaj de studoj enfokusigitaj plejparte al viroj. Por informoj pri ina gejeco, vidu [[Lesbanino]].<ref name="Hite-Rpt">Shere Hite, ''The Hite Report: A Nationwide Study of Female Sexuality'' (N.Y.: Seven Stories Press, 2004 ed. pbk. <nowiki>[</nowiki>1st printing?<nowiki>]</nowiki> © 1976, 1981, 2004), pp. 325–328 & 330 ({{ISBN|1-58322-569-2}}).</ref>
 
Linio 252 ⟶ 253:
 
== Demografio ==
[[ImageDosiero:Tim Cook 2009 cropped.jpg|thumbeta|leftmaldekstra|180px|En oktobro 2014, [[Tim Cook]], estro de [[Apple]], iĝis la unua el la [[Fortune 500]] kiu elŝrankiĝis publike.<ref>{{citeCite web|url = http://www.nbcnews.com/watch/nightly-news/apple-s-tim-cook-is-first-fortune-500-to-come-out-as-gay-350111811811|title = Apple's CEO Tim Cook Is First Fortune 500 to Come Out as Gay|publisher = NBC News|date = 31 de outubro de 2014|accessdate = 6an de novembro de 2014}}</ref>]]
Fidindaj datumoj pri la grandeco de geja kaj lesba loĝantaro valoras je informado de publikaj politikoj. Ekzemple, demografio helpus kalkuli la kostojn kaj profitojn de [[registrita partnereco|hejmaj partneraj avantaĝoj]], la efikon de laŭleĝigado de [[Infanadoptado de samseksaj paroj|geja adopto]], kaj la efikon de la uson-armea politiko ''[[Don't ask, don't tell]]''<ref name=black>{{cite book | last1 = Black | first1 = Dan | last2 = Gates | first2 = Gary | last3 = Sanders | first3 = Seth | last4 = Taylor | first4 = Lowell | year = 2000 | title = Demographics of the Gay and Lesbian Population in the United States: Evidence from Available Systematic Data Sources | url = | journal = Demography | volume = 37 | issue = 2| pages = 139–154 | doi=10.2307/2648117 | pmid=10836173}}</ref>. Krome, scio pri la grandeco de la "geja kaj lesba loĝantaro" promesas helpi sociajn sciencistojn kompreni ampleksan gamon de gravaj demandoj, demandoj pri la ĝenerala naturo de labormerkataj elektoj, akumulado de homaj rimedoj, fakado pri domanaroj,.<ref name=black/> diskriminacio kaj decidoj pri geografia loko." <ref>{{Cite web|url = http://www.nbcnews.com/watch/nightly-news/apple-s-tim-cook-is-first-fortune-500-to-come-out-as-gay-350111811811|title = Apple's CEO Tim Cook Is First Fortune 500 to Come Out as Gay|publisher = NBC News|date = 31an de oktobro 2014|accessdate = 6an de novembro 2014|website = www.nbcnews.com}}</ref>
 
Mezuri la superecon de samseksemo prezentas malfacilaĵojn.<ref name=black/> Estas necese konsideri la mezurajn kriteriojn uzatajn, la elirpunktojn kaj la tempoperiodon prenitan por difini [[Seksa orientiĝo|seksan orientiĝon]]. Multaj homoj, kvankam ili havas samseksajn altirojn, eble ne volas identigi sin kiel gejaj aŭ ambaŭseksemaj. La esplorado devas mezuri certajn trajtojn kiuj povus difini seksan orientiĝon.<ref name=black/> La kvanto da homoj kun samseksaj deziroj povas esti pli granda ol la kvanto da homoj, kiuj agas laŭ tiuj deziroj, kiuj siavice povas esti pli grandaj ol la kvanto da homoj, kiuj memidentigas sin kiel gejaj, lesbaj aŭ ambaŭseksemaj..<ref name="levay"/>
 
En 1948 kaj 1953, [[Alfred Kinsey]] raportis, ke preskaŭ 46% el la viroj "reagis" seksume al personoj de ambaŭ seksoj dum sia plenaĝa vivo, kaj 37% havis almenaŭ unu samsekseman sperton. John Tukey kritikis la metodon de Kinsey pro uzado de [[muestro|taŭgaj sampladoj]] kaj ne [[muestro|hazardaj sampladoj]]. Posta studo provis forigi la sampladan direkton, sed ĝi daŭre atingis similajn konkludojn. [[Simon LeVay]] citas ĉi tiujn Kinsey-rezultojn kiel ekzemplon de la singardemo necesa por interpreti demografiajn studojn, ĉar ili povas doni tre malsamajn ciferojn laŭ kiuj kriterioj estas uzataj por konduki ilin, malgraŭ uzado de solidaj [[Scienca metodo|sciencaj metodoj]].<ref name="Human Male p. 656"/><ref name="more-or-less-2010-10-01">{{citeCite web|last=Harford|first=Tim|title=More or Less examines Office for National Statistics figures on gay, lesbian and bisexual people|url=http://www.bbc.co.uk/programmes/b00tznbk|publisher=BBC|date=1an de oktobro 2010}}</ref>
 
Laŭ gravaj studoj, el 2% al 11% de homoj havis ian specon de sam-seksa kontakto ene de sia vivdaŭro;<ref name = Billy1993>{{Cite book|doi=10.2307/2136206|vauthors=Billy JO, Tanfer K, Grady WR, Klepinger DH |title=The sexual behavior of men in the United States|jstor=2136206 |journal=Family Planning Perspectives |volume=25 |issue=2 |pages=52–60 |year=1993 |pmid=8491287|ref=harv}}</ref><ref name = Binson1995>{{Cite book|doi=10.1080/00224499509551795|first1=Diane |last1=Binson |first2=Stuart |last2=Michaels |first3=Ron |last3=Stall |first4=Thomas J. |last4=Coates |first5=John H. |last5=Gagnon |first6=Joseph A. |last6=Catania |year=1995 |title=Prevalence and Social Distribution of Men Who Have Sex with Men: United States and Its Urban Centers |journal=The Journal of Sex Research |volume=32 |issue=3 |pages=245–54 |jstor=3812794|ref=harv}}</ref><ref name = Johnson1992>{{Cite book|vauthors=Johnson AM, Wadsworth J, Wellings K, Bradshaw S, Field J |title=Sexual lifestyles and HIV risk |journal=Nature |volume=360 |issue=6403 |pages=410–2 |date=Decembro 1992 |pmid=1448163 |doi=10.1038/360410a0|ref=harv}}</ref><ref name = Laumann1994>Laumann, E. O., Gagnon, J. H., Michael, R. T., & Michaels, S. (1994). ''The social organization of sexuality: Sexual practices in the United States.'' Chicago: University of Chicago Press.</ref><ref name = Wellings1994>Wellings, K., Field, J., Johnson, A., & Wadsworth, J. (1994). ''Sexual behavior in Britain: The national survey of sexual attitudes and lifestyles.'' London, UK: Penguin Books.</ref><ref name = ACSF1992>{{citeCite book| doi = 10.1038/360407a0 | author = Investigators ACSF | year = 1992 | title = AIDS and sexual behaviour in France | url = | journal = Nature | volume = 360 | issue = 6403| pages = 407–409 | pmid = 1448162 | ref = harv }}</ref> tiu procento pliiĝas al 16-21% kiam unu aŭ ambaŭ sam-seksaj altiroj kaj kondutoj estas informitaj. En esploro de 2006, 20% el la respondintoj anonime sciigis kelkajn samseksemajn sentojn, kvankam nur 2-3% identigis sin kiel samseksemaj. Alia esploro en 1992 informis, ke 6,1% el la viroj de Britio havis samsekseman sperton, dum en Francio oni registris nombron je 4,1%.
 
En Usono, laŭ raporto de [[The Williams Institute]] en aprilo 2011, 3,5% aŭ ĉirkaŭ 9 milionoj da plenkreskuloj estas lesbaninoj, samseksemaj aŭ ambaŭseksemaj. Laŭ la usona censo de 2000, estis ĉirkaŭ 601,209 samseksaj needziĝaj hejmoj partneroj.<ref name = Fay1989>{{Cite book|vauthors=Fay RE, Turner CF, Klassen AD, Gagnon JH |title=Prevalence and patterns of same-gender sexual contact among men |journal=Science |volume=243 |issue=4889 |pages=338–48 |date=Januaro 1989 |pmid=2911744 |doi=10.1126/science.2911744|ref=harv}}</ref><ref name = Sell1995>{{Cite book|doi=10.1007/BF01541598|vauthors=Sell RL, Wells JA, Wypij D |title=The prevalence of homosexual behavior and attraction in the United States, the United Kingdom and France: results of national population-based samples |journal=Archives of Sexual Behavior |volume=24 |issue=3 |pages=235–48 |date=June 1995 |pmid=7611844|ref=harv}}</ref><ref name=SavinWilliams2009>{{Cite book | editor1-last = Hope | editor1-first = Debra A | title = Contemporary Perspectives on Lesbian, Gay, and Bisexual Identities | doi = 10.1007/978-0-387-09556-1 | series = Nebraska Symposium on Motivation | volume = 54 | year = 2009 | isbn = 978-0-387-09555-4 | pmid = | pmc = }}</ref>
 
Studo farita de la CDC en 2013, en kiu pli ol 34.000 usonanoj estis intervjuitaj, metas la procenton de lesbaninoj kaj gejoj je 1,6% kaj 0,7% kiel ambaŭseksemaj.
[[dosieroDosiero:São_Paulo_LGBT_Pride_Parade_2014_(14108541924).jpg|thumbeta|250px | Geja parado en [[San-Paŭlo]], 2014.]]
[[Dosiero:Gay Couple Savv and Pueppi 02.jpg|eta|dekstre|250px | Geja paro.]]
La loĝantoj nomataj "gejoj" en Okcidento ne estas priskriba termino, kiun ĉiuj viroj, kiuj seksumas kun viroj, agnoskas en la cetera mondo. Dum samseksema kulturo estas ĉiam pli malferma kaj diskutita, la mondo de viroj kiuj seksumas kun viroj konsistas el diversa loĝantaro, kiu ofte povas respondi alimaniere depende de kiel estas komunikitaj en klinikaj konektoj. "Geja" ĝenerale uziĝas por priskribi [[Seksa orientiĝo|seksan orientiĝon]], dum "viroj kiuj seksumas kun viroj" priskribas konduton.<ref>{{citeCite web|url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE0D91E3EF93BA35751C1A964958260|title=Sexual Behavior Levels Compared in Studies In Britain and France|date=8an de decembro 1992|work=nytimes.com}}</ref>
 
Kelkaj viroj, kiuj havas seksrilaton kun aliaj viroj, ne rilatas al la termino "samseksema" aŭ ambaŭseksema, kaj ne konsideras seksumadon kun aliaj viroj kiel seksa agado, esprimo kiun ili rezervas por seksaj rilatoj kun virinoj.<ref>{{cite web |url=http://williamsinstitute.law.ucla.edu/research/census-lgbt-demographics-studies/how-many-people-are-lesbian-gay-bisexual-and-transgender |author=Gary Gates |title=How Many People are Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender? |publisher=''[[UCLA School of Law#Sexual orientation law|The Williams Institute]]'' |date=Aprilo 2011 |accessdate=12an de majo 2014}}</ref> Ĉi tio estas precipe vera inter individuoj de ne-okcidentaj kulturoj. Tamen, ĝi estas ofta en [[Usono]]. Terminoj kiel ''viroj kiuj seksumas kun viroj'' aŭ "sam-seksa amanto" ofte estas uzataj anstataŭ la vorto ''gejo''. Viroj en Afriko kaj [[Latinameriko]] okupiĝas pri seksaj rilatoj kun aliaj viroj, dum ili ankoraŭ aludas sin kiel "aliseksemaj". Same pri viroj, kiuj partoprenas samseksemajn agadojn en la armeo, lernejoj kaj universitatoj, aŭ malliberejo; la plej multaj el ili ne konsideras sin gejaj sed daŭre engaĝiĝas sekse kun samseksuloj por plenumi siajn dezirojn, senti sin potencaj, akiri favorojn aŭ pro aliaj kialoj.<ref>{{cite web |url=http://williamsinstitute.law.ucla.edu/wp-content/uploads/Gates-How-Many-People-LGBT-Apr-2011.pdf |format=PDF |author=Gary Gates |title=How many people are lesbian, gay, bisexual, and transgender? |publisher=''[[UCLA School of Law#Sexual orientation law|The Williams Institute]]'' |page=1 |date=Aprilo 2011}}</ref>
Linio 273 ⟶ 274:
 
=== Balotado ===
Laŭ baloto de 2008, 13% el la britoj havis ian specon de samseksa kontakto dum nur 6% el la britoj identigas sin kiel gejojn aŭ ambaŭseksemajn. En kontrasto, enketo farita de la [[Oficejo pri Naciaj Statistikoj (Britio)|Brita Oficejo pri Naciaj Statistikoj]] en 2010 trovis, ke 95% el la britoj identigis sin kiel aliseksemaj, 1,5% identigis sin kiel gejaj aŭ ambaŭseksemaj,.<ref name=guardianpoll>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2008/oct/26/relationships |title=Sex uncovered poll: Homosexuality |publisher=Guardian |date= 26an de oktobro 2008|accessdate=24an de aŭgusto 2010 | location=London}}</ref> kaj la lastaj 3,5% donis pli malprecizajn respondojn kiel ekzemple "mi ne scias ", "alian", aŭ ne respondis la demandon.<ref name="more-or-less-2010-10-01"/><ref>{{citeCite web|title=Measuring Sexual Identity : Evaluation Report, 2010|url=http://www.ons.gov.uk/ons/rel/ethnicity/measuring-sexual-identity---evaluation-report/2010/index.html|publisher=[[Office for National Statistics]]|date=23an de septembro 2010}}</ref>
En oktobro 2012, [[Enketo Gallup|Gallup]] komencis realigi jarajn enketojn por studi la demografion de [[GLAT|GLATaj homoj]], determinante ke 3,4% (± 1%) el la plenkreskuloj identigitaj kiel GLATa en Usono.<ref name=gallup>{{citeCite web|url=http://www.gallup.com/poll/158066/special-report-adults-identify-lgbt.aspx |title=Special Report: 3.4% of U.S. Adults Identify as LGBT |last1=Gates|first1=Gary J.|last2=Newport|first2=Frank|date=2012-10-18|website=[[Gallup (company)|Gallup]]|accessdate=2015-01-13}}</ref> Ĝi estis la plej granda enketo de la nacio pri la afero tiutempe. En 2017, oni taksis, ke la procento leviĝis al 4,5% de plenkreskuloj, kun la pliiĝo plejparte veninta el la [[Y-Generacio|jarmilulo]]j. La enketo atribuas la plialtiĝon al pli granda volemo de junuloj malkaŝi sian seksan identecon.<ref>{{citeCite web|url=http://www.cbsnews.com/news/gallup-survey-claims-34-percent-in-us-are-lgbt|title=Gallup survey claims 3.4 percent in U.S. are LGBT |date=2012-10-18 |website=[[CBS News]] |publisher=[[Associated Press]] |accessdate=2015-01-13}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.usatoday.com/story/news/nation/2012/10/18/adults-lesbian-gay-bisexual/1642203|title=New survey: 3.4% of U.S. adults are LGBT |last1=Jayson|first1=Sharon|date=2012-10-19|website=[[USA Today]]|accessdate=2015-01-13}}</ref><ref>{{citeCite web|url=https://news.gallup.com/poll/234863/estimate-lgbt-population-rises.aspx? source=link_NEWSV9&g_medium=TOPIC&g_campaign=item_&g_content=In%2520U.S.%2c%2520Estimate%2520of%2520LGBT%2520Population%2520Rises%2520to%25204.5%2525|title=In U.S., Estimate of LGBT Population Rises to 4.5%|last=Newport|first=Frank|date=2018-05-22|website=[[Gallup (company)|Gallup]]|accessdate=2018-06-17}}</ref>
 
== Psikologio ==
[[Dosiero:Oscar Wilde and Alfred Douglas, 1893.jpg|dekstra|250px|thumbeta|La britaj verkistoj [[Oscar Wilde]] kaj '''Alfred Douglas''', la fama paro de samseksemuloj (1893). Wilde pro tio estis malliberigita]]
La [[Usona Asocio pri Psikologio|Usona Psikologia Asocio]], la [[Usona Asocio pri Psikiatrio|Usona Psikiatria Asocio]] kaj la [[Nacia Asocio de Socialaj Laboristoj]] asertas:
 
{{cquoteCquote|En 1952, kiam la [[Usona Asocio pri Psikiatrio|Usona Psikiatria Asocio]] publikigis sian unuan [[Diagnoza kaj Statistika Manlibro de Mensaj Malordoj|Diagnozan kaj Statistikan Manlibron pri Mensaj Malordoj]], samseksemo estis inkluzivita kiel malordo. Preskaŭ tuj, tamen, tiu klasifiko estis submetita al kritika ekzamenado en esploroj financitaj de la [[Nacia Instituto pri Mensa Sano]]. Tiu studo kaj posta esploro ne sukcesis produkti ajnan empirian aŭ sciencan bazon por konsideri samseksemon kiel malordo aŭ nenormaleco, anstataŭ normala kaj sana [[seksa orientiĝo]]. Kiel rezultoj de tiaj esploroj akumulitaj, profesiuloj pri [[medicino]], [[mensa sano]], kaj la kondutaj kaj sociaj sciencoj alvenis al la konkludo, ke estis malprecize klasifiki la samseksemon kiel mensan malordon kaj ke la [[Diagnoza kaj Statistika Manlibro de Mensaj Malordoj|DSM-klasigo]] reflektis ne provitajn supozojn bazitajn sur iam oftaj sociaj normoj kaj klinikaj impresoj de nenombreblaj specimenoj konsistantaj el pacientoj serĉantaj terapion kaj individuojn kies konduto kondukis ilin al la krima jursistemo.
 
Agnoske al la scienca pruvo,<ref>Staff report (12an de aŭgusto 1998). [http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=187846 Gay Is Okay With APA—Forum Honors Landmark 1973 Events.] ''[[JAMA (journal)|JAMA]]'' 1998;280(6):497–499. {{DOI|10.1001/jama.280.6.497}}</ref> la Usona Psikiatria Asocio forigis samseksemon el la [[Diagnoza kaj Statistika Manlibro de Mensaj Malordoj|DSM]] en 1973, deklarante ke "samseksemo per si implicas neniun difekton laŭ juĝo, stabileco, fidindeco, aŭ ĝeneralaj sociaj aŭ metiaj kapabloj." Post zorgema revizio de la sciencaj datumoj, la Usona Psikologia Unuiĝo adoptis la saman pozicion en 1975, kaj instigis ĉiujn profesiulojn pri mensa sano "por ekuzi la forigon de la stigmo je mensa malsano, kiu delonge rilatas al samseksema orientiĝo." La [[Nacia Asocio de Socialaj Laboristoj]] adoptis similan politikon.
Linio 286 ⟶ 287:
Tiel, profesiuloj kaj esploristoj pri mensa sano agnoskis jam delonge, ke esti samseksemulo prezentas neniun enecan obstaklon por konduki feliĉan, sanan kaj produkteman vivon, kaj ke la vasta plimulto de gejaj kaj lesbaj homoj bone funkcias en la plena aro de sociaj institucioj kaj interhomaj rilatoj.}}
 
La interkonsento pri esplorado kaj klinika literaturo montras, ke samseksaj seksumaj kaj romantikaj altiroj, sentoj kaj kondutoj estas normalaj kaj pozitivaj variaĵoj de [[homa sekseco]].<ref name=response>[[Usona Asocio pri Psikologio]] : [http://www.apa.org/pi/lgbt/resources/therapeutic-response.pdf Appropriate Therapeutic Responses to Sexual Orientation]</ref> Nun estas granda esploraro, kiu indikas, ke esti geja, lesba aŭ ambaŭseksema estas kongrua kun normala [[mensa sano]] kaj socia alĝustigo.<ref name="rcp2007" /> La [[Klasifiko Internacia de Malsanoj|KIM-9]] (1977) de la [[Monda Organizaĵo pri Sano]] (1977) listigis samseksemon inter la mensaj malsanoj; ĝi estis forigita de la [[Klasifiko Internacia de Malsanoj|ICD-10]], apogita de la 43-a Monda Asembleo pri Sano, la [[17-a de majo|17-an de majo]] [[1990]].<ref>{{citeCite web|url=http://www.euro.who.int/en/what-we-do/health-topics/communicable-diseases/hivaids/news/news/2011/6/stop-discrimination-against-homosexual-men-and-women |title=Stop discrimination against homosexual men and women |publisher=World Health Organisation — Europe |date=17an de majo 2011 |accessdate=8an de marto 2012}}</ref><ref>{{citeCite web|url=http://www.ilga.org/news_results.asp?LanguageID=1&FileCategory=50&FileID=546 |title=The decision of the World Health Organisation 15 years ago constitutes a historic date and powerful symbol for members of the LGBT community |publisher=ILGA |accessdate=24an de aŭgusto 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091030051630/http://www.ilga.org/news_results.asp?LanguageID=1&FileCategory=50&FileID=546 |archivedate=30an de oktobro 2009 |df= }}</ref><ref name=pinknewsstigma>{{citation |title=Homophobic stigma&nbsp;– A community cause |url=http://www.pinknews.co.uk/news/articles/2005-1496.html |date=17an de majo 2006 |periodical=PinkNews.co.uk |first=Marc |last=Shoffman |accessdate=4an de majo 2007 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070419234733/http://www.pinknews.co.uk/news/articles/2005-1496.html |archivedate=19an de aprilo 2007 |df=dmy-all }}</ref> Kiel la [[Diagnoza kaj Statistika Manlibro de Mensaj Malordoj|DSM-II]], la [[Klasifiko Internacia de Malsanoj|KIM-10]] aldonis mem-distonan seksan orientiĝon al la listo, kiu rilatas al homoj, kiuj volas ŝanĝi sian [[Genra identeco|seksan identecon]] aŭ [[Seksa orientiĝo|seksan orientiĝon]] pro psikologia aŭ konduta malordo. La [[Ĉina Psikiatria Societo]] forigis samseksemon de la ''Ĉina Klasado de Mensaj Malordoj'' en 2001 post kvin jaroj da studado de la asocio.<ref>''The New York Times'': [https://www.nytimes.com/2001/03/08/health/08PSYC.html Homosexuality Not an Illness, Chinese Say]</ref> Laŭ la [[Reĝa Kolegio de Psikiatroj]] "Ĉi tiu malfeliĉa historio montras, kiel marĝenado de homgrupoj, kiuj havas apartan personecon (en ĉi tiu kazo la samseksemeco) povas konduki al damaĝa medicina praktiko kaj bazo por diskriminacio en la socio.<ref name="rcp2007" />
[[Dosiero:Wedding-chantelois-gomez.jpg|250px|leftmaldekstra|thumb |La kanada televida prezentisto [[Mathieu Chantelois]] kun sia edzo Marcelo dum ilia nuptofesto]]
Ekzistas nun granda kvanto da esploraj atestoj kiuj indikas, ke esti geja, lesba aŭ ambaŭseksema estas kongrua kun normala [[mensa sano]] kaj socia alĝustigo. Tamen, la spertoj pri diskriminacio en socio kaj ebla malakcepto de amikoj, familioj kaj aliaj homoj, kiel dungantoj, tio signifas ke kelkaj [[GLAT|GLAT-homoj]] spertas pli grandan ol antaŭviditan dominadon de mensaj sanproblemoj kaj problemoj pri misuzaj substancoj. Kvankam ekzistas [[Konservismo|konservativaj politikaj grupoj]] en Usono, ke ĉi tiu pli alta tropezo de mensaj sanaj malfacilaĵoj estas konfirmo, ke samseksemo mem ne estas mensa malordo kaj ke ekzistas neniuj indikaĵoj por konfirmi tian aserton."<ref name=rcp2008>Royal College of Psychiatrists: {{citeCite web|url=http://www.rcpsych.ac.uk/pressparliament/pressreleases2008/pr14.aspx |title=Royal College of Psychiatrists response to comments on Nolan Show regarding homosexuality as a mental disorder |accessdate=2009-06-28 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080611014113/http://www.rcpsych.ac.uk/pressparliament/pressreleases2008/pr14.aspx |archivedate=11 June 2008 |df=dmy-all }}</ref>
 
Plejparto de lesboj, gejoj, kaj ambaŭseksemuloj, kiuj serĉas [[psikoterapio]]n faras tion pro la samaj kialoj kiel gejaj personoj ([[streso]], malfacilaĵoj de la amrilatoj, malfacileco alĝustiĝi al sociaj aŭ laboraj situacioj, ktp.); ilia seksa orientiĝo povas esti primara, hazarda aŭ negrava al iliaj problemoj kaj kuracado. Kio ajn estas la temo, estas alta risko por kontraŭ-samseksemaj antaŭjuĝoj en psikoterapio kun lesbaj, gejaj kaj ambaŭseksemaj klientoj.<ref name=textbook>Cabaj, R; Stein, T. eds. ''Textbook of Homosexuality and Mental Health'', p. 421</ref> Psikologia esplorado en ĉi tiu kampo estis grava por kontraŭagi antaŭjuĝojn ("gejfobiajn") sintenojn kaj agojn, kaj al la [[GLAT|GLAT-rajtoj]] movado ĝenerale.<ref name=intro>ed. Sandfort, T; et al. Lesbian and Gay Studies: An Introductory, Interdisciplinary Approach. Chapter 2.</ref>
 
La taŭga apliko de psikoterapio baziĝas sur la sekvaj sciencaj faktoj:
 
* Samseksaj allogoj, kondutoj kaj orientiĝoj en si mem estas normalaj kaj pozitivaj variantoj de [[homa sekseco]]; alivorte, ili ne estas indikiloj je mensaj aŭ evoluaj malsanoj.
* Samseksemo kaj ambaŭseksemo estas stigmatizitaj, kaj ĉi tiu stigmo povas havi diversajn negativajn konsekvencojn dum la tuta vivo (D'Augelli & Patterson, 1995; DiPlacido, 1998; Herek & Garnets, 2007; Meyer, 1995, 2003).
* Samseksaj allogoj kaj kondutoj povas okazi en la kunteksto de diversaj seksaj orientiĝoj kaj identecoj de seksa orientiĝo (Diamond, 2006; Hoburg et al., 2004; Rust, 1996; Savin-Williams, 2005).
* Gejaj, lesbaj, kaj ambaŭseksemaj individuoj povas vivi kontentigante vivojn kaj ankaŭ formas stabilajn, plenumitajn rilatojn kaj familiojn, kiuj egalas al aliseksemaj rilatoj en esencaj aspektoj (APA, 2005c; Kurdek, 2001, 2003, 2004; Peplau & Fingerhut, 2007) .
Linio 302 ⟶ 303:
== Kaŭzoj ==
=== Biologiaj kontraŭ mediaj determinantoj ===
[[FileDosiero:Human_male_karyotpe_high_resolution_-_Chromosome_8.png|250px|thumbeta|rightdekstra|Kromosomo 8, ruĝe enkadrigita, verŝajne unu el la kaŭzantoj de samseksemeco]]
Kvankam sciencistoj preferas biologiajn modelojn por la kaŭzo de [[seksa orientiĝo]], ili ne kredas, ke ĝi estas la rezulto de iu ajn faktoro. Ili ĝenerale kredas, ke ĝi estas determinita de biologiaj kaj mediaj faktoroj; ili deklaras ke la plej multaj seksaj orientiĝoj de homoj estas determinitaj frue, kaj evoluo de seksa orientiĝo implikas kompleksan interrilaton inter naturo kaj vivnutriĝo. La biologiaj faktoroj estas genetikaj kaj hormonaj, kiuj ambaŭ influas la fetan disvolviĝon de la cerbo, dum mediaj faktoroj povas esti sociologiaj, psikologiaj aŭ implikas la fruan uteran medion.Sciencistoj ĝenerale ne kredas, ke seksa orientiĝo estas afero elektita.<ref>{{citeCite web|url=http://www.rcpsych.ac.uk/pdf/PS02_2014.pdf|title=Royal College of Psychiatrists' statement on sexual orientation|publisher=Royal College of Psychiatrists' statement on sexual orientation|accessdate=31an de marto 2015}}</ref>
 
La [[Usona Pediatria Akademio]] deklaris ĉe ''[[Pediatrics]]'' en 2004:
 
{{cquoteCquote|Ne ekzistas sciencaj pruvoj, ke nenormala vartado de gepatroj, seksaj misuzoj aŭ aliaj negativaj vivaj eventoj influas la seksan orientiĝon. Nuntempa scio sugestas, ke [[seksa orientiĝo]] estas kutime establita dum frua infanaĝo.<ref>{{Cite book
| last = Perrin
| first = E. C.
Linio 320 ⟶ 321:
 
"Nuntempe ne ekzistas scienca interkonsento pri la specifaj faktoroj, kiuj igas individuon fariĝi aliseksema, samseksema aŭ ambaŭseksema, inkluzive de eblaj biologiaj, psikologiaj aŭ sociaj efikoj de la seksa orientiĝo de la gepatroj. Tamen, la haveblaj indicoj indikas, ke la vasta plimulto de gejaj kaj lesbaj plenkreskuloj estis edukitaj de aliseksemaj gepatroj, kaj la granda plimulto el infanoj kreskigitaj ĉe lesbaj kaj gejaj gepatroj eventuale kreskas kaj iĝas aliseksemuloj. "
[[Dosiero:Homosexuality symbols.svg|250px|leftmaldekstra|[[Simbolo]]j de virina (maldekstre) kaj vira (dekstre) samseksemo]]
Esplorado pri la kaŭzoj de samseksemo ludas rolon en politikaj kaj sociaj debatoj kaj ankaŭ zorgas pri genetika profilado kaj antaŭnaska testado.<ref>{{citation|url=http://archives.chicagotribune.com/2007/aug/12/news/chi-gaygene_bd12aug12 |title=Study of gay brothers may find clues about sexuality |first=Robert |last=Mitchum |periodical=[[Chicago Tribune]] |date=12an de aŭgusto 2007 |accessdate=4an de majo 2007 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081023155659/http://archives.chicagotribune.com/2007/aug/12/news/chi-gaygene_bd12aug12 |archivedate=23an de aŭgusto 2008 }}</ref><ref>{{citeCite web|url=http://www.churchtimes.co.uk/content.asp?id=60752 |title=How much is known about the origins of homosexuality? |publisher=Church Times |date=16an de novembro 2007 |accessdate=24an de aŭgusto 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100406055257/http://www.churchtimes.co.uk/content.asp?id=60752 |archivedate=6an de aprilo 2010 }}</ref>
 
Malgraŭ multaj provoj, neniu "geja geno" estis identigita. Tamen estas grava pruvo por genetika bazo de samseksemo precipe ĉe maskloj bazitaj sur ĝemelaj studoj, kun iu rilato ĉe regionoj de [[Kromosomo 8]] kaj kun la [[Xq28|Xq28-geno]] sur la [[kromosomo X]]<ref>{{cite book | last1 = Ngun | first1 = TC | last2 = Vilain | first2 = E | year = 2014 | title = The biological basis of human sexual orientation: is there a role for epigenetics? | url = | journal = Adv Genet | volume = 86 | issue = | pages = 167–84 | doi = 10.1016/B978-0-12-800222-3.00008-5 | pmid = 25172350 }}</ref>. Ekde la 2010-aj jaroj, eblaj [[Epigenetiko|epigenetikaj]] faktoroj fariĝis temo de pliigita atento en [[Genetiko|genetika esplorado]] pri seksa orientiĝo. Studo prezentita ĉe la Jara kunveno en 2005 de la [[Usona Societo pri Homa Genetiko]], trovis, ke la [[Metilacio|metilacia]] skemo en naŭ regionoj de la genaro aperis tre proksime ligita al [[seksa orientiĝo]], kun rezulta algoritmo uzanta la metilacian skemon por antaŭdiri la seksan orientiĝon de kontrola grupo kun preskaŭ 70% da precizeco.<ref>{{Cite book|last=Balter|first=Michael|date=2015-10-09|title=BEHAVIORAL GENETICS. Can epigenetics explain homosexuality puzzle?|journal=Science|volume=350|issue=6257|pages=148|doi=10.1126/science.350.6257.148|issn=1095-9203|pmid=26450189}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ashg.org/press/201510-sexual-orientation.html|title=Epigenetic Algorithm Accurately Predicts Male Sexual Orientation ASHG|website=www.ashg.org|access-date=2019-01-21}}</ref>
 
=== Evoluismaj perspektivoj ===
Ĉar samseksemeco tendencas malpliigi reproduktan sukceson, kaj ĉar ekzistas konsiderinda pruvo ke homa seksa orientiĝo estas genetike influita, estas neklare kiel ĝi estas konservita en la loĝantaro je relative alta frekvenco.<ref>{{Cite web|url=http://www.chronicle.com/article/The-Evolutionary-Mystery-of/135762/|title=The Evolutionary Mystery of Homosexuality|publisher=The Chronicle of Higher Education|author=David P. Barash|date=19an de novembro 2012}}</ref> Ekzistas multaj eblaj klarigoj, kiel genoj, kiuj havas antaŭvidon, ke samseksemeco ankaŭ asignas avantaĝon al aliseksemuloj, efekto de parencaj elektoj, socia prestiĝo, kaj tiel plu. Studo (2009) ankaŭ sugestis signifan kreskadon de fekundeco en la inoj ligitaj al la samseksemaj homoj de la patrina linio (sed ne en tiuj rilataj al la patra).<ref>{{Cite book|title=New Evidence of Genetic Factors Influencing Sexual Orientation in Men: Female Fecundity Increase in the Maternal Line |author1=Iemmola, Francesca |author2=Camperio Ciani, Andrea|journal=Archives of Sexual Behavior|publisher=Springer Netherlands|year=2009|volume=38|doi=10.1007/s10508-008-9381-6|pmid=18561014|pages=393–9}}</ref>
 
=== Seksa orientiĝo kaj ŝanĝ-klopodoj ===
[[ImageDosiero:Sigmund Freud, by Max Halberstadt (cropped).jpg|thumbeta|[[Sigmund Freud|Freud]] (1856–1939) estis skeptika pri efikoj de la [[konverta terapio]].]]
Ne estas studoj de taŭga scienca rigoreco, kiuj konkludas, ke la klopodoj kun la celo ŝanĝi la seksan orientiĝon povas vere ŝanĝi personan seksan orientiĝon. Tiuj klopodoj estas kontestataj pro streĉiĝoj inter la valoroj de kelkaj religiaj organizoj, unuflanke, kaj tiuj tenitaj de GLATaj rajtaj organizoj kaj profesiaj kaj sciencaj organizoj kaj aliaj kredaj organizoj,.<ref name="apa2009"/> aliflanke. La delonga interkonsento pri la kondutaj kaj sociaj sciencoj kaj la profesioj pri sano kaj [[mensa sano]] estas, ke samseksemo per si mem estas normala kaj pozitiva variaĵo de [[Homa sekseco|homa seksa]] [[Seksa orientiĝo|orientiĝo]], kaj tial ne [[Psika malsano|mensa malordo]].<ref name="apa2009"/> La [[Usona Asocio pri Psikologio|Usona Psikologia Asocio]] diras, ke "la plej multaj homoj spertas malmultan aŭ nenian senton je elekto de la seksa orientiĝo". Kelkaj individuoj kaj grupoj antaŭenigis la ideon je samseksemo kiel simptomoj de evoluaj difektoj aŭ spiritaj kaj moralaj mankoj kaj argumentis, ke seksaj orientiĝoj,<ref name="answers">{{citeCite web
|url=http://www.apa.org/topics/sexuality/sorientation.pdf |title=Answers to Your Questions. For a Better Understanding of Sexual Orientation & Homosexuality |accessdate=20an de decembro 2010
|publisher=Usona Asocio pri Psikologio}}</ref> inkluzive de psikoterapio kaj religiaj penoj, povus ŝanĝi samseksemajn sentojn kaj kondutojn. Multaj el ĉi tiuj individuoj kaj grupoj ŝajnis esti enigitaj en la pli grandan kuntekston de konservativaj religiaj politikaj movadoj, kiuj subtenis la stigmatizigon de samseksemo laŭ politikaj aŭ religiaj kialoj.<ref name="apa2009" />
 
Neniu grava pri-mensa profesia organizaĵo sankciis klopodojn ŝanĝi seksan orientiĝon kaj preskaŭ ĉiuj adoptis politikajn deklarojn avertante la profesion kaj publikon pri traktadoj, kiuj celas ŝanĝi seksan orientiĝon.<ref>{{citeCite web|url=http://www.glad.org/uploads/docs/cases/2009-11-17-doma-aff-herek.pdf |archiveurl=https://www.webcitation.org/5sEshQkXj?url=http://www.glad.org/uploads/docs/cases/2009-11-17-doma-aff-herek.pdf |archivedate=25an de aŭgusto 2010 |title=Expert affidavit of Gregory M. Herek, Ph.D. |format=PDF |accessdate=24an de aŭgusto 2010 |deadurl=yes |df=dmy }}</ref> Tiuj inkludas la [[Usona Asocio pri Psikiatrio|Usonan Psikiatrian Asocion]], Usonan Psikologian Asocion, Usonan Asocion pri Konsultado, [[Nacia Asocio de Socialaj Laboristoj|Nacian Asocion de Socialaj Laboristoj]] en [[Usono]], la [[Reĝa Kolegio de Psikiatroj|Reĝan Kolegion de Psikiatroj]], kaj la [[Aŭstralia Psikologia Societo|Aŭstralian Psikologian Societon]]. La [[Usona Asocio pri Psikologio|Usona Psikologia Asocio]] kaj la [[Reĝa Kolegio de Psikiatroj]] esprimas zorgojn, ke la pozicioj protektitaj de la Usona Asocio por la Esplorado kaj Terapio pri Samseksemo ne estas subtenitaj de la scienco kaj kreas la etoson en kiu [[antaŭjuĝo]]j kaj diskriminacio povas prosperi.<ref name=royal2009>Royal College of Psychiatrists: [http://www.rcpsych.ac.uk/press/pressreleasearchives/2009/statement.aspx Statement from the Royal College of Psychiatrists' Gay and Lesbian Mental Health Special Interest Group]</ref>
 
La [[Usona Asocio pri Psikologio|Usona Psikologia Asocio]] deklaras, ke "[[seksa orientiĝo]] ne estas elekto, kiun oni povas ŝanĝi laŭvole, kaj ke seksa orientiĝo plej probable estas la rezulto de kompleksa interago de mediaj, kognitivaj kaj biologiaj faktoroj ... estas formita frue. .. [kaj indikaĵoj sugestas ke biologiaj, inkluzive de genetikaj aŭ denaskaj hormonaj faktoroj, ludas signifan rolon en la sekseco de persono. " Ili diras, ke "seksa orientiĝo-identeco, ne seksa orientiĝo, ŝajnas ŝanĝiĝi per psikoterapio, subtenaj grupoj, kaj vivokazaĵoj.<ref name="royal2009"/><ref name="apaexgay">{{citeCite web|url=http://www.apa.org/pi/lgbt/resources/policy/ex-gay.pdf |title=Statement of the American Psychological Association |format=PDF |accessdate=24an de aŭgusto 2010}}</ref> " La [[Usona Asocio pri Psikiatrio|Usona Psikiatria Asocio]] diras, ke "individuoj eble ekkonscias je malsamaj punktoj en siaj vivoj, ke ili estas aliseksemaj, gejaj, lesbaj aŭ [[Ambaŭseksemo|ambaŭseksema]]j "kaj kontraŭas iun ajn psikiatrian kuracadon, kiel ekzemple "rekuraciga" aŭ "[[konverta terapio]], kiu baziĝas sur la supozo ke samseksemo en si mem estas mensa malordo, aŭ bazita sur antaŭa supozo, ke la paciento devas ŝanĝi sian samsekseman orientiĝon". Ili celas tamen, kuraĝigi geja asertan [[psikoterapio]]n.<ref name="What is"/> Similarly, the American *Psychological* Association<ref>{{citeCite web|url=http://www.apa.org/about/policy/sexual-orientation.aspx|title=Resolution on Appropriate Affirmative Responses to Sexual Orientation Distress and Change Efforts|website=apa.org}}</ref> Simile, la Usona Psikologia Asocio dubas pri la efikeco kaj flankefika profilo de klopodoj pri seksa orientiĝo, inkluzive konvertan terapion.<ref name="Lamanna"/><ref name="aps">[[Aŭstralia Psikologia Societo]]: [http://www.psychology.org.au/publications/tip_sheets/orientation/ Sexual orientation and homosexuality]</ref>
 
La Usona Psikologia Asocio "instigas profesiulojn pri mensa sano eviti misprezenti la efikecon de klopodoj por [[seksa orientiĝo]] antaŭenigante aŭ promesante ŝanĝon en seksa orientiĝo<ref name="apa2009"/> dum provizado de helpo al individuoj afliktitaj de sia propra aŭ alia seksa orientiĝo kaj konkludas ke la avantaĝoj raportitaj de partoprenantoj en seksaj orientiĝoj povas esti atingitaj per aliroj, kiuj ne provas ŝanĝi seksan orientiĝon ".<ref name=apa2009/>
 
== Adoptado kaj vartado de infanoj ==
[[Dosiero:Male Couple With Child-02.jpg|eta|Samseksama paro vartante bebon]]
Sciencaj esploroj estis ĝenerale koheraj montrante, ke gepatroj samseksemaj estas tiom taŭgaj kaj kapablaj kiel la aliseksemaj gepatroj, kaj iliaj infanoj estas tiom psikologie sanaj kaj bone adaptitaj kiel infanoj edukitaj ĉe aliseksemaj gepatroj. Laŭ sciencaj literaturaj recenzoj, ekzistas neniu indikaĵo kontraŭa.<ref>{{citeCite book|last=Starr|first=Karla|title=Adoption by Homosexuals: A Look at Differing State Court Opinions|journal=Heinonline|date=Winter 1998}}</ref>
 
Revizio de 2001 sugestis, ke la infanoj kun samseksemaj patroj au patrinoj aspektas malpli tradicie genre markitaj kaj verŝajne estas pli malfermaj al gej-erotikaj rilatoj, parte pro genetiko (80% el la infanoj edukitaj de samseksaj paroj en Usono ne adoptitaj kaj plej multaj estas la rezulto de geedzeco) kaj procezoj de familiaj socialigado (infanoj kreskas en relative pli toleremaj lernejoj, najbarecoj kaj sociaj kuntekstoj, kiuj estas malpli aliseksemismaj), kvankam la plimulto de infanoj kreskadas ĉe samuloj... La seksaj paroj identigas sin aliseksemaj. Revizio de 2005 de [[Charlotte J. Patterson]] por la Usona Psikologia Asocio trovis, ke la disponeblaj datumoj ne sugestis pli altajn indicojn de samseksemo inter infanoj de samseksemaj gepatroj.<ref>{{citeCite book|last=Paige|first=R. U.|year=2005|title=Proceedings of the American Psychological Association, Incorporated, for the legislative year 2004. Minutes of the meeting of the Council of Representatives 28 & 30 Julio 2004|location=Honolulu, HI|accessdate=18an de novembro 2004|url=http://www.apa.org/governance/}} (To be published in Volume 60, Issue Number 5 of the American Psychologist.)</ref><ref>[http://www.apa.org/about/governance/council/policy/gay-marriage.pdf "Resolution on Sexual Orientation and Marriage"], Study finds gay moms equally-good parents, Julio 2004.</ref>
[[Dosiero:Lesbian family.jpg|eta|thumbeta|leftmaldekstra|La du patrinoj - lesbaninoj kun la infanoj (2004)]]
Enketo de [[Pew Research Center|Pew Research Centre]] en 2006 trovis mallarĝan disigon de publika opinio pri adopto de samseksemuloj, dum enketo farita en 2007 de [[CNN]] kaj [[Opinion Research Corporation]] diris, ke 57% el la enketitoj sentas, ke samseksemuloj devas havi rajton adopti kaj 40% diris, ke ili ne devus. En [[Unuiĝinta Reĝlando|Britio]] en 2007, 64% el la enketitoj diris, ke ili pensas ke lesbaj edzinoj rajtas adopti kaj 32% diris, ke ili ne devus.<ref>{{cite news|url=http://www.cam.ac.uk/research/news/ive-got-two-dads-and-they-adopted-me|title=I've got two dads – and they adopted me|date=4an de marto 2013|work=[[Universitato de Kembriĝo]]|accessdate=8an de oktobro 2017}}</ref> 55% el enketitoj pensis, ke virparoj devus povi adopti kaj 59% el la homoj opinias, ke lesbaj paroj povus adopti. En 2010 enketo demandis: "Ĉu vi subtenas aŭ kontraŭas permesadon al samseksaj paroj adopti infanojn?" La balotenketo trovis, ke 51% kontraŭis adopton fare de samseksaj paroj kaj 39% subtenis ĝin.<ref>{{citeCite web|url=http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/archives/eb/eb66/eb66_highlights_en.pdf|title=Eurobarometer 66: Public opinion in the European Union|publisher=[[Eŭropa Komisiono]]|date=Decembro 2006|accessdate=8an de oktobro 2017}}</ref> Opinia enketo farita fine de 2006 laŭ peto de la [[Eŭropa Komisiono]] indikis, ke la [[Samseksemo en Pollando|pola opinio]] estis ĝenerale kontraŭa al [[samseksa edzeco]] kaj al [[Infanadoptado de samseksaj paroj|adopto de samseksaj paroj]]. La enketo de la ''Eurobarometer 66 '' trovis, ke 74% el poloj kontraŭas la samseksan edzecon kaj 89% kontraŭis adopton de samseksaj paroj.<ref>[https://web.archive.org/web/20090823142855/http://archive.psych.org/edu/other_res/lib_archives/archives/200214.pdf "Position Statement: Adoption and Co-parenting of Children by Same-sex Couples"], [[Usona Asocio pri Psikologio]] , Novembro 2002 (arkivigita el [http://www.psych.org/Departments/EDU/Library/APAOfficialDocumentsandRelated/PositionStatements/200214.aspx]).</ref><ref>{{citeCite web|url=http://www.apa.org/pi/lgbt/resources/parenting-full.pdf|title=Lesbian & Gay Parenting|publisher=[[American Psychological Association]]|page=12|year=2005}}</ref>
 
Ekde la jaro 2000 en 4 aŭtonomaj regionoj de [[Hispanio]]: [[Aragono]], [[Navaro]], [[Eŭskio]], kaj [[Katalunio]] estis reguligita la adoptado kune al gejaj paroj.<ref name="miesiecznik.znak.com.pl">{{citeCite web|url=http://www.miesiecznik.znak.com.pl/12467/calosc/homoseksualni-rodzice-wywiad-z-psychologiem|title=Homoseksualni rodzice – wywiad z psychologiem|trans-title=Homosexual parents - interview with a psychologist|language=pl|accessdate=8an de oktobro 2017}}</ref> En [[Andaluzio]], ​​[[Asturio]] kaj [[Kantabrio]] iĝis laŭleĝa nur la akceptado de gejunuloj per [[Registrita partnereco|samseksemaj kuniĝoj]]. Nur poste, per la leĝo 13/2005, [[Hispanio]] estis la unua lando kiu establis plenan egalecon laŭ adopto kaj edzeco por samseksaj paroj, ekde kiam la nova hispana leĝaro ekvalidis la [[3-a de julio|3-an de julio]].<ref>{{citeCite web|url=https://www.sciencedaily.com/releases/2012/10/121019094534.htm|title=Foster kids do equally well when adopted by gay, lesbian or heterosexual parents, study suggests|work=ScienceDaily|publisher=[[Universitato de Kalifornio ĉe Los-Anĝeleso|Universitato de Kalifornio]]|date=19an de oktobro 2012|accessdate=8an de oktobro 2017}}</ref> En 2005, la nederlanda leĝaro ne antaŭvidis la eblon, ke gejaj paroj povas adopti fremdajn infanojn kaj la belgoj ankoraŭ ne akceptis adopton de samseksema edzeco.<ref name="miesiecznik.znak.com.pl"/> Tamen, praktike edzeco inter homoj de la sama sekso havas preskaŭ neniun ŝancon adopti eksterlandajn infanojn, ĉar preskaŭ ĉiuj devenlandoj de tiaj infanoj kutime limigas adoptojn nur al geedziĝoj inter viroj kaj virinoj.<ref>{{citeCite web|url=http://www.ama-assn.org/ama/pub/about-ama/our-people/member-groups-sections/glbt-advisory-committee/ama-policy-regarding-sexual-orientation.shtml|title=H-60.940 Partner Co-Adoption, H-65.973 Health Care Disparities in Same-Sex Partner Households "AMA Policy regarding sexual orientation"|publisher=Ama-assn.org|accessdate=16an de marto 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019042918/http://www.ama-assn.org/ama/pub/about-ama/our-people/member-groups-sections/glbt-advisory-committee/ama-policy-regarding-sexual-orientation.page|archivedate=19an de oktobro 2013|deadurl=yes}}</ref>
 
== Sano ==
=== Fizika ===
[[Dosiero:Two men having gay sex 2.JPG|eta|right | Du viroj seksumas.]]
La esprimoj "viroj kiuj seksumas kun viroj" kaj "[[virinoj kiuj seksumas kun virinoj]]" rilatas al homoj, kiuj realigas seksan agadon kun aliaj samseksaj uloj, sendepende de kiel ili identigas sin, kiel multaj elektas akcepti [[Identeco (sociaj sciencoj)|sociajn identecojn]] kiel lesbaj, gejaj kaj ambaŭseksemaj.<ref name=msmafrica>{{citeCite web|url=http://www.aidsportal.org/News_Details.aspx?id=5208&nex=5 |title=MSM in Africa: highly stigmatized, vulnerable and in need of urgent HIV prevention |publisher=Aidsportal.org |accessdate=24an de aŭgusto 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070713125016/http://www.aidsportal.org/News_Details.aspx?ID=5208 |archivedate=13an de julio 2007 |df=dmy }}</ref><ref name=UNAIDS1>{{citeCite web
|title=UNAIDS: Men who have sex with men
|publisher=UNAIDS
|url=http://www.unaids.org/en/PolicyAndPractice/KeyPopulations/MenSexMen/default.asp
|format=asp
|accessdate=24an de julio 2008
|deadurl=yes
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080618190907/http://www.unaids.org/en/PolicyAndPractice/KeyPopulations/MenSexMen/default.asp
|archivedate=18 June 2008
|df=dmy
}}</ref><ref name=TGHIVINF>{{citeCite web
|last=Greenwood
|first=Cseneca
|author2=Mario Ruberte
|title=African American Community and HIV (Slide 14 mentions TG women)
|publisher=East Bay AIDS Education and Training Center
|date=9an de Aprilo 2004
|url=http://www.hawaii.edu/hivandaids/African_American_Transgenders_and_HIV.ppt
|format=ppt
|accessdate=24an de julio 2008
|deadurl=yes
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080910171338/http://www.hawaii.edu/hivandaids/African_American_Transgenders_and_HIV.ppt
|archivedate=10an de septembro 2008
|df=
}}</ref><ref name=MSTSW>{{Cite journal|vauthors=Operario D, Burton J, Underhill K, Sevelius J |title=Men who have sex with transgender women: challenges to category-based HIV prevention |journal=AIDS Behav |volume=12 |issue=1 |pages=18–26 |date=Januaro 2008 |pmid=17705095 |doi=10.1007/s10461-007-9303-y}}</ref><ref name=TGMSMNET>{{Cite journal|vauthors=Operario D, Burton J |title=HIV-related tuberculosis in a transgender network—Baltimore, Maryland, and New York City area, 1998–2000 |journal=MMWR Morb. Mortal. Wkly. Rep. |volume=49 |issue=15 |pages=317–20 |date=Aprilo 2000 |pmid=10858008 |url=https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm4915a1.htm}}</ref> Ĉi tiuj terminoj ofte estas uzataj en [[medicina literaturo]] kaj socia esplorado por priskribi tiajn grupojn por studado, sen bezono pripensi la problemojn de seksa mem-identeco. Kelkaj fakvortoj konsideras problemojn ĉar ili "bremsas sociajn dimensiojn de sekseco; subfosas la mem-etikedadon de lesboj, gejoj kaj ambaŭseksemuloj; kaj ne sufiĉe priskribas variaĵojn de seksa konduto".
Linio 381 ⟶ 382:
Kontraste al ĝiaj avantaĝoj, seksa konduto povas esti malsana [[Vektoro (epidemiologio)|vektoro]]. [[Sekura seksumado]] estas signifa filozofio por [[Malpliigo de damaĝo|redukti damaĝojn]]. Multaj landoj nuntempe malpermesas donaci sangon de la viroj, kiuj seksumas kun viroj; la politiko de la Usona [[Manĝaĵa kaj Droga Administracio]] deklaras, ke "ili estas, kiel grupo, pliigita risko por [[HIV]], [[Hepatito|hepatito B]] kaj kelkaj aliaj infektoj, kiujn oni povas transdoni per transfuzo."
[[Dosiero:076- Anonym,c.1885.jpg|eta|thumb left | Du virinoj seksumas, 1885.]]
 
==== Publika sano ====
Ĉi tiuj pli sekuraj seksaj rekomendoj estas interkonsentitaj de fakuloj pri [[publika sano]] por virinoj, kiuj seksumas kun virinoj por eviti seksajn malsanojn:
Linio 396 ⟶ 398:
=== Mensa ===
Kiam ĝi estis priskribita unue en [[:Kategorio:Medicina literaturo|medicina literaturo]], samseksemo ofte estis kontaktita el vidpunkto, kiu celis trovi propran [[Psika malsano|psikopatologio]]n kiel ĝian radikan kaŭzon. Multe da literaturo pri [[mensa sano]] kaj samseksemaj pacientoj temis pri ilia [[Deprimo|deprimiĝo]], [[droga misuzado]] kaj [[Sinmortigo|memmortigo]].<ref>
Schlager, Neil, ed. (1998). ''Gay & Lesbian Almanac''. St. James Press. {{ISBN|1-55862-358-2}}, p. 152.</ref> Kvankam ĉi tiuj temoj ekzistas inter homoj ne-aliseksemaj, diskuto pri iliaj kaŭzoj ŝanĝiĝis post forigo de samseksemo de la [[Diagnoza kaj Statistika Manlibro de Mensaj Malordoj|Diagnoza kaj Statistika Manlibro]] en 1973. Male, socia [[ostracismo]], [[Diskriminacio|jura diskriminacio]], internigo de negativaj stereotipoj kaj limigitaj subtenaj strukturoj, indikas faktorojn de samseksemaj homoj en [[Okcidenta civilizo|okcidentaj socioj]], kiuj ofte malhelpas la mensan sanon. Stigmoj, antaŭjuĝoj kaj diskriminacio el negativaj sociaj sintenoj al samseksemo kondukas al pli alta superregado de mensaj sanaj malordoj inter lesbaninoj, gejoj, kaj ambaŭseksemuloj kompare kun iliaj aliseksemaj samuloj.<ref>{{Cite book|author=[[Ilan Meyer|Meyer, Ilan H.]] |title=Prejudice, social stress, and mental health in lesbian, gay, and bisexual populations: conceptual issues and research evidence |journal=Psychological Bulletin |volume=129 |issue=5 |pages=674–97 |date=Septembro 2003 |pmid=12956539 |pmc=2072932 |doi=10.1037/0033-2909.129.5.674}}</ref> Indico indikas, ke la liberaligo de ĉi tiuj sintenoj dum la 1990-aj jaroj tra la 2010 estas asociita kun malpliigo de tiaj mensaj sano-riskoj inter pli junaj [[GLAT|GLAT-anoj]].<ref>{{citeCite web|url=http://www.eurekalert.org/pub_releases/2007-10/cums-bgm100207.php |title=Black gay men, lesbians, have fewer mental disorders than whites, says Mailman School of PH study |publisher=Eurekalert.org |accessdate=24an de aŭgusto 2010}}</ref>
 
=== Geja kaj lesba juneco ===
[[FileDosiero:Remembering trans young people 2015.jpg|thumbeta|left |Junaj transgenruloj kiuj sin mortigis. Supre dekstren: [[Leelah Alcorn]] (15/11/97-28/12/14), Ash Haffner (28/12/98-26/2/15), Melonie Rose (7/8/95-11/22/15), Zander Mahaffey (2000-15/2/15) kaj Taylor Alesana (1999-2/4/15).]]
Samseksema juneco havas pli grandan riskon je memmortigo, misuzo de drogoj, lernejaj problemoj kaj izoleco pro "malamika kaj kondamnata medio, parolaj kaj fizikaj misuzoj, malakcepto kaj izoleco de familio kaj samuloj".<ref name=dhhs>{{citation |title=Report of the Secretary's Task Force on Youth Suicide |editor-first=Marcia R. |editor-last= Fenleib |year=1989 |publisher=United States Government Printing Office |isbn=0-16-002508-7 |last=Gibson |first=P. |contribution=Gay and Lesbian Youth Suicide}}</ref> Plue, GLATaj junuloj pli probable raportas psikologiajn kaj fizikajn misuzojn de gepatroj aŭ domzorgistoj, kaj pli da seksa misuzo. Sugestaj kialoj por ĉi tiu malegaleco estas, ke: (1) GLATaj junuloj povas esti specife trafe celataj surbaze de ilia perceptita [[seksa orientiĝo]] aŭ seksa malkonforma aspekto,<ref>{{Cite book|url=http://www.apa.org/journals/features/ccp733477.pdf |title=Victimization Over the Life Span: A Comparison of Lesbian, Gay, Bisexual, and Heterosexual Siblings |first=Kimberly F. |last=Balsam |author2=Esther D. Rothblum |date=June 2005 |journal=Journal of Consulting and Clinical Psychology |volume=73 |issue=3 |pages=477–487 |format=PDF |ref=harv |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070311233920/http://www.apa.org/journals/features/ccp733477.pdf |archivedate=11an de marto 2007 |doi=10.1037/0022-006x.73.3.477 |pmid=15982145}}</ref> kaj (2) ke "riskaj faktoroj asociitaj kun seksa minoritata statuso, inkluzive de diskriminacio, nevidebleco, kaj malakcepto de familianoj ... povas konduki al plialtiĝo de kondutoj asociitaj kun risko por viktimigo, kiel ekzemple misuzo de drogoj, seksumado kun multoblaj partneroj, aŭ forkuro el la hejmo dum adoleskeco." Korelativeco inter la grado de malakceptado de gepatroj de GLATaj junulinoj kaj negativaj sanproblemoj en la junuloj studitaj:
 
{{quoteQuote|Pli altaj indicoj de familia malakcepto estis signife asociitaj kun pli malbonaj rezultoj pri sano. Surbaze de probabloj, lesbaj, gejaj kaj ambaŭseksemaj junuloj, kiuj raportis pli altajn nivelojn de familia malakcepto dum [[Adolesko|adoleskeco]], estis 8,4 fojojn pli inklinaj informi pri provoj por sinmortigo, 5,9 fojojn pli multe raportas altajn nivelojn de [[deprimo]], 3,4 fojojn pli verŝajna uzo de kontraŭleĝaj drogoj, kaj 3,4 fojojn pli verŝajne raportas pri senprotekta seksumado kompare kun samuloj el familioj kiuj raportis neniun aŭ malaltan nivelon de familia malakcepto.<ref>{{Cite book
|doi=10.1542/peds.2007-3524
|url=http://pediatrics.aappublications.org/cgi/content/full/123/1/346
Linio 424 ⟶ 426:
== Leĝo kaj politiko ==
=== Laŭleĝeco ===
[[ImageDosiero:Iran.StopKillingGays.WDC.19jul06.jpg|thumbeta|Protestanto kontraŭ murdado de samseksemuloj en Irano. Vaŝingtono, julio 2006.]]
Plej multaj landoj ne malpermesas la interkonsentitajn seksrilatojn inter ne-rilatantaj personoj super la varianta loka [[aĝo de konsento por seksumado]]. Kelkaj jurisdikcioj plue agnoskas identajn rajtojn, protektojn kaj privilegiojn por la familiaj strukturoj de samseksaj paroj, inkluzive de [[edzeco]]. Kelkaj landoj kaj jurisdikcioj asertas, ke ĉiuj individuoj limigas sin al [[Aliseksemo|aliseksemeco]] kaj malpermesas samsekseman agadon per [[kontraŭ-sodomia leĝo|sodomiaj leĝoj]]. Krimuloj povas alfronti [[mortpuno]]n en islamaj landoj kaj jurisdikcioj regataj de [[ŝario]]. Tamen ekzistas ofte gravaj diferencoj inter [[Politiko|oficiala politiko]] kaj reala ĉiutagaĵo.
 
Linio 433 ⟶ 435:
=== Leĝoj kontraŭ diskriminacio pro seksa orientiĝo ===
[[Dosiero:Matthew Shepard and James Byrd, Jr. Hate Crimes Prevention Act.jpg|eta |thumb |Shepard (centro), Louvon Harris (maldekstre), Betty Byrd Boatner (dekstre) kun prezidanto [[Barack Obama]] en 2009 por antaŭenigi la Leĝon por preventado de malamaj krimoj.]]
[[FileDosiero:Gay stituation in Europe 1900-2016.gif|thumbeta|Aprobo de samseksema amorado, [[Registrita partnereco|civilaj kuniĝoj]] kaj [[Edzeco|edziĝoj]] en Eŭropo el 1900 ĝis 2016.]]
 
==== Usono ====
* '''[[Dunga diskriminacio]]''' rilatas al diskriminaciaj dungaj praktikoj kiel antaŭjuĝo en dungado, promociado, tasko-asignado, maldungo, kaj kompenso, kaj diversaj specoj de ĉikanado. En Usono ekzistas "tre malgranda laŭleĝa, ĝenerala juro, kaj jurisprudenco establante dungan diskriminacion bazitan sur seksa orientiĝo kiel laŭleĝa malbono."<ref name=clintonexecorder>{{citation |title=Executive Order 13087 of May 28, 1998 |url=http://frwebgate.access.gpo.gov/cgi-bin/getdoc.cgi?dbname=1998_register&docid=fr02jn98-135.pdf |format=PDF |periodical=[[Federal Register]] |volume=63 |number=105 |date=2an de junio 1998 |accessdate=7 September 2007}}</ref> Kelkaj esceptoj kaj alternativaj laŭleĝaj strategioj estas haveblaj. La Plenuma Ordono 13087 (1998) de la prezidanto [[William J. Clinton|Bill Clinton]] malpermesas diskriminacion bazitan sur [[seksa orientiĝo]] en la konkurenciva servo de la federacia civila laboristaro, [kaj federaciaj ne-civilaj dungitoj povas prezenti rimedon laŭ la ''Due Process Clause''<ref name=ashtonciviletti>''Ashton v. Civiletti'', 613 [[Federal Reporter|F.2d]] 923, 20 Fair Empl. Prac. Cas. ([[Bloomberg BNA|BNA]]) 1601, 21 Empl. Prac. Dec. ([[CCH (company)|CCH]]) ¶ 30297 (D.C. Cir. 1979)</ref> de la [[Usona Konstitucio|usona konstitucio]]. Privataj sektoraj laboristoj povas havi Titolon VII de la agado pri Civilaj Leĝoj de 1964 sub teorio pri seksa ĉikanado, teorio pri "malfavora laboro-medio", teorio pri seksa stereotipado, aŭ aliaj.<ref name=soandthelaw>{{citation |title=Sexual Orientation and the Law |first=James M |last=Donovan |author2=American Association of Law Libraries Standing Committee on Lesbian and Gay Issues |year=2007 |publisher=William S. Hein & Co. |isbn=0-8377-0166-X}} § 5:17</ref>
* '''[[Loĝdiskriminacio]]''' rilatas al diskriminacio kontraŭ potencialaj luantoj aŭ aktualaj domposedantoj.<ref name=findlawrenters>{{citation |accessdate=7 September 2007 |url=http://realestate.findlaw.com/tenant/tenant-fair-housing/tenant-fair-housing-orientation.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071210161544/http://realestate.findlaw.com/tenant/tenant-fair-housing/tenant-fair-housing-orientation.html |archivedate=10an de decembro 2007 |title=Renter's Rights Against Sexual Orientation Discrimination}}</ref> En Usono, ekzistas neniu federacia leĝo kontraŭ tia diskriminacio surbaze de seksa orientiĝo aŭ [[Genra identeco|seksa identeco]], sed almenaŭ dek tri ŝtatoj kaj multaj gravaj urboj proklamis leĝojn malpermesante ĝin.<ref name=kellyoakland>''Kelly v. City of Oakland'', 198 F.3d 779, 81 Fair Empl. Prac. Cas. (BNA) 1455, 77 Empl. Prac. Dec. (CCH) ¶ 46281 (9th Cir. 1999)</ref>
* '''[[Malam-krimo|Malamaj krimoj]]''' (ankaŭ konataj kiel antaŭjuĝaj krimoj) estas krimoj motivitaj de antaŭjuĝo kontraŭ identigebla socia grupo, kutime grupoj difinitaj de raso (homa klasifiko), [[religio]], [[seksa orientiĝo]], [[Malkapablo|handikapo]], [[Etno|etneco]], [[nacieco]], aĝo, sekso, [[Genra identeco|seksa identeco]] aŭ [[Partio (politiko)|politika alligiteco]].<ref name=adl>{{citation|url=http://www.adl.org/99hatecrime/state_hate_crime_laws.pdf |format=PDF |title=State Hate Crime Laws |periodical=[[Anti-Defamation League]] |date=Junio 2006 |accessdate=4an de majo 2007 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070614124916/http://www.adl.org/99hatecrime/state_hate_crime_laws.pdf |archivedate=14an de junio 2007 |df= }}</ref> En Usono, 45 subŝtatoj kaj la [[Vaŝingtono|Distrikto Kolumbio]] havas statutojn kiuj krimigas diversajn tipojn de perforto aŭ timigado. Ĉiu el ĉi tiuj statutoj kovras antaŭjuĝon surbaze de raso, religio, kaj etneco; 32 el ili kovras seksan orientiĝon, 28 genron, kaj 11 kovras transgenran/genran identecon. En oktobro 2009, la Leĝo por preventado de malamo kaj krimoj de Matthew Shepard kaj James Byrd, Jr. donis al la Departmento pri Justico la povon prienketi kaj procesi pro antaŭjuĝoj, motivigitaj perforto kie la kriminto elektis la viktimon diversaj kialoj: raso, haŭtkoloro, religio, nacia origino, sekso, seksa orientiĝo.<ref>{{citeCite web|url=http://www.hrc.org/13699.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20091028224353/http://www.hrc.org/13699.htm |dead-url=yes |archive-date=28-an de oktobro 2009 |title=President Barack Obama Signs Hate Crimes Legislation Into Law |publisher=HRC |date=28-an de oktobro 2009 |accessdate=24an de aŭgusto 2010 }}</ref>
 
==== Eŭropa Unio ====
Linio 443 ⟶ 446:
 
=== Politika aktivismo ===
Ekde la 1960-aj jaroj, multaj GLAT-aj homoj en Okcidento, precipe tiuj loĝantaj en gravaj metropolaj areoj, disvolvis samsekseman kulturon. Por multaj, [ĝi estas ekzempligita per la movado de [[Geja Fiero|geja fiereco]], kun ĉiujaraj defiladoj kaj elmontroj de [[Ĉielarka flago|ĉielarkaj flagoj]].<ref>{{Cite news |url=http://www.law.com/jsp/ihc/PubArticleIHC.jsp?id=1193735028038 |title=Employer's Dilemma: When Religious Expression and Gay Rights Cross |first=Judith |last=Moldover |work=[[New York Law Journal]] |date=31an de oktobro 2007}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1374/is_1_68/ai_n24944645 |title=Collision of religious and gay rights in the workplace |work=Humanist |date=Januaro–Februaro 2008 |first=Bob |last=Ritter |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120305210524/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1374/is_1_68/ai_n24944645/ |archivedate=5an de marto 2012 |df= }}</ref> Tamen ne ĉiuj GLATaj homoj elektas partopreni "[[Kviro|kviran kulturon]]", kaj multaj samseksemuloj specife rifuzas tion fari. Por kelkaj ĝi ŝajnas esti frivola ekrano, eternigante gejajn stereotipojn.<ref>{{citeCite web|author=Salt Lake City, UT |url=http://newsroom.lds.org/ldsnewsroom/v/index.jsp?vgnextoid=a1312e636369f010VgnVCM100000176f620aRCRD |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080603123925/http://newsroom.lds.org/ldsnewsroom/v/index.jsp?vgnextoid=a1312e636369f010VgnVCM100000176f620aRCRD |archivedate=3an de junio 2008 |title=First Presidency Message on Same-Gender Marriage |publisher=Newsroom.lds.org |date=20an de oktobro 2004 |accessdate=24an de aŭgusto 2010}}</ref>▼
 
Post la ekapero de [[aidoso]] en la fruaj 1980-aj jaroj, multaj GLAT-aj grupoj kaj individuoj organizis kampanjojn por antaŭenigi klopodojn pri aidos-eduko, preventado, esplorado, pacienca subteno kaj komunuma klopodo, kaj ankaŭ postuli registaran subtenon por ĉi tiuj programoj.<ref name=DMD>{{citeCite web|last=Brownback |first=Sam |title=Defining Marriage Down&nbsp;– We need to protect marriage. |work=[[National Review]] |date=9an de julio 2004 |url=http://www.nationalreview.com/comment/brownback200407090921.asp |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080601155703/http://www.nationalreview.com/comment/brownback200407090921.asp |archivedate=1an de junio 2008 }}</ref>▼
▲Ekde la 1960-aj jaroj, multaj GLAT-aj homoj en Okcidento, precipe tiuj loĝantaj en gravaj metropolaj areoj, disvolvis samsekseman kulturon. Por multaj, [ĝi estas ekzempligita per la movado de [[Geja Fiero|geja fiereco]], kun ĉiujaraj defiladoj kaj elmontroj de [[Ĉielarka flago|ĉielarkaj flagoj]].<ref>{{Cite news |url=http://www.law.com/jsp/ihc/PubArticleIHC.jsp?id=1193735028038 |title=Employer's Dilemma: When Religious Expression and Gay Rights Cross |first=Judith |last=Moldover |work=[[New York Law Journal]] |date=31an de oktobro 2007}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1374/is_1_68/ai_n24944645 |title=Collision of religious and gay rights in the workplace |work=Humanist |date=Januaro–Februaro 2008 |first=Bob |last=Ritter |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120305210524/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1374/is_1_68/ai_n24944645/ |archivedate=5an de marto 2012 |df= }}</ref> Tamen ne ĉiuj GLATaj homoj elektas partopreni "[[Kviro|kviran kulturon]]", kaj multaj samseksemuloj specife rifuzas tion fari. Por kelkaj ĝi ŝajnas esti frivola ekrano, eternigante gejajn stereotipojn.<ref>{{cite web|author=Salt Lake City, UT |url=http://newsroom.lds.org/ldsnewsroom/v/index.jsp?vgnextoid=a1312e636369f010VgnVCM100000176f620aRCRD |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080603123925/http://newsroom.lds.org/ldsnewsroom/v/index.jsp?vgnextoid=a1312e636369f010VgnVCM100000176f620aRCRD |archivedate=3an de junio 2008 |title=First Presidency Message on Same-Gender Marriage |publisher=Newsroom.lds.org |date=20an de oktobro 2004 |accessdate=24an de aŭgusto 2010}}</ref>
 
La mortnombro kaŭzita de la aidoso komence ŝajnis malrapidigi la progreson de la geja rajto-movado, sed ĝustatempe ĝi instigis kelkajn partojn de la GLAT-a komunumo partopreni en komunumaj servoj kaj politika agado, kaj defiis la alisekseman komunumon respondi kompate. Gravaj usonaj filmoj de ĉi tiu periodo kiuj dramecigis la respondon de individuoj kaj komunumoj al la aidosa krizo inkludas [[An Early Frost]] (1985), [[Longtime Companion]] (1990), [[And the Band Played On]] (1993), [[Philadelphia (filmo)|Philadelphia]] (1993) kaj [[Common Threads: Stories from the Quilt]] (1989).<ref>{{Cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/pages/live/articles/news/news.html?in_article_id=496871&in_page_id=1770 |title=Gay hate law 'threat to Christian free speech'|date=28an de novembro 2007 |first=Steve |last=Doughty |work=[[Daily Mail]] | location=London}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/pages/live/articles/news/news.html?in_article_id=403815&in_page_id=1770 |title=Christian faces court over 'offensive' gay festival leaflets |first=Steve |last=Doughty |date=6an de septembro 2006 |work=[[Daily Mail]] | location=London}}</ref>▼
▲Post la ekapero de [[aidoso]] en la fruaj 1980-aj jaroj, multaj GLAT-aj grupoj kaj individuoj organizis kampanjojn por antaŭenigi klopodojn pri aidos-eduko, preventado, esplorado, pacienca subteno kaj komunuma klopodo, kaj ankaŭ postuli registaran subtenon por ĉi tiuj programoj.<ref name=DMD>{{cite web|last=Brownback |first=Sam |title=Defining Marriage Down&nbsp;– We need to protect marriage. |work=[[National Review]] |date=9an de julio 2004 |url=http://www.nationalreview.com/comment/brownback200407090921.asp |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080601155703/http://www.nationalreview.com/comment/brownback200407090921.asp |archivedate=1an de junio 2008 }}</ref>
 
Publike samseksemaj politikistoj atingis multajn registarajn postenojn, eĉ en landoj kun sodomiaj leĝoj en sia lastatempa pasinteco. Ekzemploj estas [[Guido Westerwelle]], la vic-kanceliero de [[Germanio]]; [[Peter Mandelson]], ministro de la [[Brita Laborista Partio]] kaj [[Per-Kristian Foss]], antaŭe norvega financministro.<ref>{{citeCite web|url=http://www.lds.org/topics/family-proclamation |title=''The Family: A Proclamation to the World'' |publisher=Lds.org |date=23an de septembro 1995 |accessdate=24an de aŭgusto 2010}}</ref>▼
▲La mortnombro kaŭzita de la aidoso komence ŝajnis malrapidigi la progreson de la geja rajto-movado, sed ĝustatempe ĝi instigis kelkajn partojn de la GLAT-a komunumo partopreni en komunumaj servoj kaj politika agado, kaj defiis la alisekseman komunumon respondi kompate. Gravaj usonaj filmoj de ĉi tiu periodo kiuj dramecigis la respondon de individuoj kaj komunumoj al la aidosa krizo inkludas [[An Early Frost]] (1985), [[Longtime Companion]] (1990), [[And the Band Played On]] (1993), [[Philadelphia (filmo)|Philadelphia]] (1993) kaj [[Common Threads: Stories from the Quilt]] (1989).<ref>{{Cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/pages/live/articles/news/news.html?in_article_id=496871&in_page_id=1770 |title=Gay hate law 'threat to Christian free speech'|date=28an de novembro 2007 |first=Steve |last=Doughty |work=[[Daily Mail]] | location=London}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/pages/live/articles/news/news.html?in_article_id=403815&in_page_id=1770 |title=Christian faces court over 'offensive' gay festival leaflets |first=Steve |last=Doughty |date=6an de septembro 2006 |work=[[Daily Mail]] | location=London}}</ref>
 
GLAT-aj movadoj estas kontraŭataj de diversaj individuoj kaj organizoj.<ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/wales/6904057.stm |title=Bishop loses gay employment case |date=18an de julio 2007 |work=[[BBC News Online]]}}</ref> Kelkaj sociaj konservativuloj kredas, ke ĉiuj seksaj rilatoj kun homoj krom kontraŭ-seksa edzino subfosas la tradician familion kaj ke infanoj devas edukiĝi en hejmoj kun patro kaj patrino.<ref>{{Cite news |url=https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/2080669/Catholic-adoption-service-stops-over-gay-rights.html |title=Catholic adoption service stops over gay rights |date=5an de junio 2008 |work=[[The Daily Telegraph]] |first=Martin |last=Beckford | location=London}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.boston.com/news/local/articles/2006/03/11/catholic_charities_stuns_state_ends_adoptions/ |title=Catholic Charities to halt adoptions over issue involving gays |date=10an de marto 2006 |last=LeBlanc |first=Steve |work=[[The Boston Globe]] }}</ref> Kelkaj argumentas, ke gejaj rajtoj eble konfliktas kun parolo-libereco de individuoj,<ref>{{Cite news |url=http://news.therecord.com/News/CanadaWorld/article/341201 |date=24an de aprilo 2008 |first=Greg |last=Mercer |work=The Record |title=Christian Horizons rebuked: Employer ordered to compensate fired gay worker, abolish code of conduct |accessdate=21an de aŭgusto 2009 }}</ref> religiaj liberecoj en la laborejo, la kapablo administri preĝejojn, bonfaraj organizoj kaj aliaj religiaj organizoj laŭ oniaj religiaj opinioj, kaj ke la akcepto de samseksemaj rilatoj de religiaj organizoj povus esti devigita per minacado forigi la impost-esceptitan statuson de preĝejoj kies vidoj ne vicigi kun tiuj de la registaro.<ref name=BannedBoston>{{Cite news |url=http://www.weeklystandard.com/Content/Public/Articles/000/000/012/191kgwgh.asp |title=Banned in Boston: The coming conflict between same-sex marriage and religious liberty |first=Maggie |last=Gallagher |date=15an de majo 2006 |volume=011 |issue=33}}</ref><ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/2007/08/14/nyregion/14civil.html |date=14an de aŭgusto 2007 |title=Church Group Complains of Civil Union Pressure |first=Jill |last=Capuzzo |newspaper=[[The New York Times]]}}</ref><ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/2007/09/18/nyregion/18grove.html |title=Group Loses Tax Break Over Gay Union Issue |first=Jill |last=Capuzzo |newspaper=[[The New York Times]] | date=18an de septembro 2007 | accessdate=31an de marto 2010}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.lifesitenews.com/news/archive/ldn/2008/apr/08040901 |title=Conduct unbecoming a free society |date=9an de aprilo 2008 |last=Kempling |first=Chris |work=[[National Post]]}}</ref> Kelkaj kritikantoj akuzas, ke politika korektado kaŭzis, ke la asocio de sekso inter maskloj kaj HIV estas malmultekostigita.<ref>{{Cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/columnists/michael_gove/article805241.ece |publisher=The Times |title=I'd like to say this, but it might land me in prison |date=24an de decembro 2002 |first=Michael |last=Gove | location=London}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.cbc.ca/canada/calgary/story/2007/11/28/chandler-meeting.html |title=Christian group likens Tory candidate review to witch hunt |date=28an de novembro 2007 |publisher=[[CBC News]] |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080605082143/http://www.cbc.ca/canada/calgary/story/2007/11/28/chandler-meeting.html |archivedate=5an de junio 2008 }}</ref>▼
▲Publike samseksemaj politikistoj atingis multajn registarajn postenojn, eĉ en landoj kun sodomiaj leĝoj en sia lastatempa pasinteco. Ekzemploj estas [[Guido Westerwelle]], la vic-kanceliero de [[Germanio]]; [[Peter Mandelson]], ministro de la [[Brita Laborista Partio]] kaj [[Per-Kristian Foss]], antaŭe norvega financministro.<ref>{{cite web|url=http://www.lds.org/topics/family-proclamation |title=''The Family: A Proclamation to the World'' |publisher=Lds.org |date=23an de septembro 1995 |accessdate=24an de aŭgusto 2010}}</ref>
 
▲GLAT-aj movadoj estas kontraŭataj de diversaj individuoj kaj organizoj.<ref>{{Cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/wales/6904057.stm |title=Bishop loses gay employment case |date=18an de julio 2007 |work=[[BBC News Online]]}}</ref> Kelkaj sociaj konservativuloj kredas, ke ĉiuj seksaj rilatoj kun homoj krom kontraŭ-seksa edzino subfosas la tradician familion kaj ke infanoj devas edukiĝi en hejmoj kun patro kaj patrino.<ref>{{Cite news |url=https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/2080669/Catholic-adoption-service-stops-over-gay-rights.html |title=Catholic adoption service stops over gay rights |date=5an de junio 2008 |work=[[The Daily Telegraph]] |first=Martin |last=Beckford | location=London}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.boston.com/news/local/articles/2006/03/11/catholic_charities_stuns_state_ends_adoptions/ |title=Catholic Charities to halt adoptions over issue involving gays |date=10an de marto 2006 |last=LeBlanc |first=Steve |work=[[The Boston Globe]] }}</ref> Kelkaj argumentas, ke gejaj rajtoj eble konfliktas kun parolo-libereco de individuoj,<ref>{{Cite news |url=http://news.therecord.com/News/CanadaWorld/article/341201 |date=24an de aprilo 2008 |first=Greg |last=Mercer |work=The Record |title=Christian Horizons rebuked: Employer ordered to compensate fired gay worker, abolish code of conduct |accessdate=21an de aŭgusto 2009 }}</ref> religiaj liberecoj en la laborejo, la kapablo administri preĝejojn, bonfaraj organizoj kaj aliaj religiaj organizoj laŭ oniaj religiaj opinioj, kaj ke la akcepto de samseksemaj rilatoj de religiaj organizoj povus esti devigita per minacado forigi la impost-esceptitan statuson de preĝejoj kies vidoj ne vicigi kun tiuj de la registaro.<ref name=BannedBoston>{{Cite news |url=http://www.weeklystandard.com/Content/Public/Articles/000/000/012/191kgwgh.asp |title=Banned in Boston: The coming conflict between same-sex marriage and religious liberty |first=Maggie |last=Gallagher |date=15an de majo 2006 |volume=011 |issue=33}}</ref><ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/2007/08/14/nyregion/14civil.html |date=14an de aŭgusto 2007 |title=Church Group Complains of Civil Union Pressure |first=Jill |last=Capuzzo |newspaper=[[The New York Times]]}}</ref><ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/2007/09/18/nyregion/18grove.html |title=Group Loses Tax Break Over Gay Union Issue |first=Jill |last=Capuzzo |newspaper=[[The New York Times]] | date=18an de septembro 2007 | accessdate=31an de marto 2010}}</ref><ref>{{Cite news |url=http://www.lifesitenews.com/news/archive/ldn/2008/apr/08040901 |title=Conduct unbecoming a free society |date=9an de aprilo 2008 |last=Kempling |first=Chris |work=[[National Post]]}}</ref> Kelkaj kritikantoj akuzas, ke politika korektado kaŭzis, ke la asocio de sekso inter maskloj kaj HIV estas malmultekostigita.<ref>{{Cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/columnists/michael_gove/article805241.ece |publisher=The Times |title=I'd like to say this, but it might land me in prison |date=24an de decembro 2002 |first=Michael |last=Gove | location=London}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.cbc.ca/canada/calgary/story/2007/11/28/chandler-meeting.html |title=Christian group likens Tory candidate review to witch hunt |date=28an de novembro 2007 |publisher=[[CBC News]] |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080605082143/http://www.cbc.ca/canada/calgary/story/2007/11/28/chandler-meeting.html |archivedate=5an de junio 2008 }}</ref>
 
=== Militservo ===
[[FileDosiero:Obama signs DADT repeal.jpg|thumbeta|250px | La usona prezidanto [[Barack Obama]] forigas la leĝon [[Don't ask, don't tell]]]]
Politikoj kaj sintenoj rilate al geja kaj lesba [[Militfortoj|milita personaro]] varias multe ĉirkaŭ la mondo. Kelkaj landoj permesas gejojn, lesbojn kaj ambaŭseksemulojn servi malkaŝe kaj donis al ili la samajn rajtojn kaj privilegiojn kiel iliaj aliseksemaj kolegoj. Multaj landoj ne malpermesas nek subtenas GLAT-anojn kiel parto de la militfortoj. Kelkaj landoj daŭre malpermesas samseksemulan dungitaron.<ref>{{Cite news |url=http://www.deseretnews.com/article/1,5143,700226242,00.html |title=LDS Church expresses disappointment in California gay marriage decision |date=15an de majo 2008 |first=Carrie |last=Moore |work=[[Deseret News]] |accessdate=21an de aŭgusto 2009 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090601193325/http://www.deseretnews.com/article/1%2C5143%2C700226242%2C00.html |archivedate=1an de junio 2009 |df=dmy }}</ref>
 
Linio 464 ⟶ 466:
Laŭ [[Usona Asocio pri Psikologio|Usona Psikologia Asocio]], empiriaj indikaĵoj ne montras, ke seksa orientiĝo estas ĝusta al iu ajn aspekto de milita efikeco inkluzive de unuobla kohereco, moralo, varbado kaj retenado. Seksa orientiĝo estas senrilata al tasko-kohereco, la ununura tipo de kohereco, kiu kritike antaŭdiras la armean pretecon kaj sukceson de la teamo.<ref>American Psychological Association: [Report of the APA Joint Divisional Task Force on Sexual Orientation & Military Service]</ref>
 
== Socio kaj sociologio ==
[[ImageDosiero:Joseph McCarthy.jpg|thumbeta|left | Senatano [[Joseph McCarthy]] uzis akuzojn pri samseksemo kiel ŝerco-taktiko en sia kontraŭ-komunisma krucmilito.]]
 
=== Publika opinio ===
Socia akcepto de ne-aliseksemaj orientiĝoj kiel samseksemo estas tre malalta en aziaj kaj afrikaj landoj, kaj estas multe pli alta en [[Eŭropo]], [[Aŭstralio]] kaj [[Ameriko]]. Okcidenta socio pli kaj pli akceptas samseksemon ekde la 1990-aj jaroj. En 2017, profesoro Amy Adamczyk asertis, ke ĉi tiuj transnaciaj diferencoj rilate al la akcepto povas plejparte esti klarigitaj per tri faktoroj: la relativa forto de demokratiaj institucioj, la nivelo de ekonomia disvolviĝo kaj la religia kunteksto de la lokoj kie la homoj vivas.<ref>{{cite book | last=Adamczyk|first=Amy |title=Cross-National Public Opinion about Homosexuality: Examining Attitudes across the Globe| year=2017|publisher=University of California Press|pages=3–7|url=https://books.google.com/books?id=wly8DQAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage}}</ref>
Linio 473 ⟶ 476:
 
=== Religio ===
{{ĉefartikoloĈefartikolo|Samseksemo kaj religioj}}
[[FileDosiero:2015MarchaGayDF039.JPG |eta|dekstra|Juda junulo portanta [[kipao]]n kun la [[Ĉielarka flago|ĉielarkaj koloroj]] en la geja parado de [[Meksik-urbo|Meksikurbo]], 2015 ]]
La rilato inter religio kaj samseksemo variis multe tra la tempo kaj loko, ene kaj inter malsamaj religioj kaj konfesioj, kaj koncerne malsamajn formojn de samseksemo kaj ambaŭseksemo. Nuntempaj doktrinoj de la ĉefaj religioj de la mondo estas tre vastaj kaj diversaj kaj laŭ la konfesio estas diversaj sintenoj al seksaj orientiĝoj.<ref name=OPCtrial>{{citeCite web
|url=http://www.upper-register.com/irons_trial/charges.pdf|title=Charge #1 and specifications preferred by the Presbytery of Southern California against The Rev. C. Lee Irons|accessdate=27an de junio 2008|format=PDF|publisher=Presbytery of Southern California of the [[Presbitera Ortodoksa Eklezio]]|quote=asertante, ke gejeco estas malkaŝita "kondiĉo", pli ol peko de koro, [...] kontraŭdiras la instruon de Skriboj, ke ambaŭ la deziro kaj la ago estas peko.}}</ref>
 
Linio 486 ⟶ 489:
Sendepende de ilia pozicio pri samseksemo, multaj religiemaj homoj ambaŭ sanktajn tekstojn kaj tradicion por gvidi ĉi tiun temon. Tamen, la aŭtoritato de diversaj tradicioj aŭ skribaj versaĵoj kaj la ĝusteco de tradukoj kaj interpretoj estas kontinue pridisputataj.<ref>{{cite book | last=Adamczyk|first=Amy |title=Cross-National Public Opinion about Homosexuality: Examining Attitudes across the Globe| year=2017|publisher=University of California Press|pages=17–18|url=https://books.google.com/books?id=wly8DQAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage|isbn=9780520963597 }}</ref>
 
La [[Abrahama religio|Abrahamaj religioj]] [[judismo]], [[kristanismo]], [[islamo]] kaj [[Bahaa Kredo|bahaismo]] tradicie malpermesis [[sodomio]]n, kredante kaj instruante, ke tia konduto estas peka. Hodiaŭ kelkaj konfesioj ene de ĉi tiuj religioj akceptas samseksemon kaj inkluzivantajn gejajn homojn, kiel [[Reformisma Judismo]], la [[Unuiĝinta Eklezio de Kristo]] kaj la [[Metropola Komunuma Eklezio]]. Kelkaj [[Presbiterianismo|presbiterianaj]] kaj [[Anglikana Komunio|anglikanaj]] eklezioj bonvenigas membrojn sendistinge de samseksaj praktikoj,<ref>[https://web.archive.org/web/20080930122028/http://www.catholic.org/national/national_story.php?id=29699 Bishop Soto tells NACDLGM: 'Homosexuality is Sinful'] catholic.org, alirita la 29an de septembro 2008</ref><ref>[http://oncourse.ag.org/help/index.cfm?targetBay=24b28860-fb44-4e27-92a1-a2fe92076e8b&ModID=2&Process=DisplayArticle&RSS_RSSContentID=9123&RSS_OriginatingChannelID=1202&RSS_OriginatingRSSFeedID=3859&RSS_Source= Help topics] Assemblies of God (USA), alirita la 6an de julio 2009</ref> kun kelkaj provincoj permesantaj ordigon kaj inkludon de gejaj kaj lesbaj klerikoj, kaj aserto de samseksaj sindikatoj. Reformisma judismo inkluzivas lesbajn kaj gejajn rabenojn kaj samseksajn edzecajn liturgiojn, dum [[Rekonstruisma judismo]] kaj la konervima branĉo en Usono permesas malĉastajn kaj gejajn rabenojn kaj sam-seksajn kuniĝojn.
<ref>{{citeCite web|title=Code of Ethics, American Association of Christian Counselors|url=http://aacc.net/files/AACC%20Code%20of%20Ethics%20-%20Master%20Document.pdf#page=15|website=www.aacc.net|publisher=American Association of Christian Counselors|accessdate=1an de majo 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150213065814/http://aacc.net/files/AACC%20Code%20of%20Ethics%20-%20Master%20Document.pdf#page=15|archive-date=13an de februaro 2015|dead-url=yes|df=dmy-all}}</ref>
 
=== Gejaj paradoj ===
Linio 504 ⟶ 507:
 
=== Gejerotiko ===
{{ĉefartikoloĈefartikolo|Gejerotiko}}
[[FileDosiero:SaraceniSebastian.jpg|thumbeta|rightdekstra|225px|''[[Sankta Sebastiano]]'', de [[Carlo Saraceni]] (ĉ. 1610-15), [[Prago]]. La martirigo de Sebastiano estas ofte priskribita kiel gejerotika.<ref name="glbtq.com">[http://www.glbtq.com/arts/subjects_st_sebastian.html glbtg: an encyclopaedia of gay, lesbian, bisexual, transgender and queer culture]</ref>]]
La gejerotiko estas seksa altiro inter membroj de la sama sekso, ĉu viro-viro aŭ ino-ino. La koncepto parte diferencas de la koncepto de samseksemo kvankam troviĝas en ĝia sino: ĝi rilatas specife al la deziro mem, kiu povas esti portempa, dum "samseksemo" implicas pli konstantan staton de identeco aŭ [[seksa orientiĝo]].<ref>John Berger, [http://www.studio-international.co.uk/archive/Caravaggio_1983_196_998.asp Caravaggio], Studio International, p.1983, Volume 196 Number 998.</ref> Ĝi estas multe pli malnova koncepto ol la ideo pri samseksemo kiu fontas el la frua 19-a jarcento, kaj estas prezentita aŭ manifestita tra la historio de la [[vidaj artoj]] kaj [[literaturo]]. Ĝi ankaŭ povas troviĝi ĉe prezentaj formoj; el teatro al la teatrigo de uniformitaj movadoj (ekz., la [[Wandervogel]] kaj [[Adolf Brand|Gemeinschaft der Eigenen]]). Laŭ [[Oxford English Dictionary]], ĝi estas "apartenanta aŭ karakterizita per tendenco al erotikaj emocioj esti centrita al persono de la sama sekso; aŭ apartenanta al gej-erotika persono."<ref name="glbtq.com"/>
 
Ĉi tio estas relative lastatempa [[Diĥotomio|dikotomio]], kiu estis studita en la plej fruaj tempoj de antikva poezio al moderna dramo de modernaj fakuloj. Tiel, akademianoj analizis la historian kuntekston en multaj gejerotikaj reprezentoj kiel ekzemple [[klasika mitologio]], [[renesanca literaturo]], [[Pentrado|pentraĵo]]j kaj [[Ceramiko de antikva Grekio|vazpentraĵoj de antikva Grekio]] kaj [[romia ceramiko]].<ref>Quoted by Flood, 2007, p.307.</ref>
 
Kvankam gejerotikismo povas diferenci de la interpersona gejerotiko,<ref>According to Flood, 2007, p.308.</ref> kiel aro de artaj kaj performaj tradicioj, en kiuj tiaj sentoj povas esti enkorpigitaj en kulturo kaj tiel esprimitaj en pli vasta socio, kelkaj aŭtoroj citis la influon de personaj spertoj ĉe antikvaj aŭtoroj kiel [[Katulo]], [[Tibulo]] kaj [[Propercio]] en ilia gejerotika poezio.<ref>Flood, 2007, p.307.</ref>
 
Laŭ [[Sigmund Freud]], "anstataŭ esti afero nur por malplimulto de viroj, kiuj identigas sin kiel gejo, gejerotikismo estas parto de la sama formado de ĉiuj viroj kiel homaj subjektoj kaj sociaj aktoroj."<ref>Quoted by Kontje, 2002, p.327.</ref> La vidpunkto de Freud estas inkrustita en siaj psikanalizaj studoj pri komplekseco de [[narcisismo]] kaj de [[Edipo]].<ref>Younger, 2005, p.38.</ref>
 
=== Samseksemo en kino ===
[[dosieroDosiero:Jake Gyllenhaal (Berlinale 2012).jpg|rightdekstra|thumbeta|eta | [[Jake Gyllenhaal]], unu el la ĉefroluloj de ''[[Brokeback Mountain]]'' ([[Ang Lee]], [[2005]]), filmo kiu montris la samseksemon en maskla kaj [[Aliseksemismo|aliseksemisma]] tereno kia estas la [[vakera filmo|vakeraj filmoj]].]]
Samseksemo en kinarto estas portretita tre malsame laŭ la epoko, la lando aŭ la persona vidpunkto de la reĝisoro. Ĝi estis reflektita en [[komedio]]j, eksperimentaj, hororaj, historiaj, policaj, sociaj, biografiaj aŭ B-seriaj filmoj.<ref>Proulx, Annie; McMurtry, Larry; Ossana, Diana (2005, 2006). ''Brokeback Mountain: Story to Screenplay''. London, New York, Toronto and Sydney: Harper Perennial. {{ISBN|978-0-00-723430-1}}.</ref>
Laŭlonge de la historio de [[Kino|kinarto]] estis konsiderinda evoluo laŭ la maniero pritrakti ĉi tiun temon. En la grandaj produktaĵoj de [[Holivudo]], ekde ĝiaj komencoj ĝis preskaŭ la 1980-aj jaroj, samseksemuloj estis portretitaj kun malestimo kaj laŭ stereotipa maniero aŭ en dokumentoj de senkompataj murdintoj aŭ de perturbitaj sinmortigoj. Speciala mencio estus sendependaj filmoj aŭ produktadoj faritaj en aliaj lokoj kiel [[Eŭropo]].<ref>{{citeCite web|title = Brokeback Mountain: 10 Years On an Oral History|url = http://www.out.com/out-exclusives/2015/7/28/brokeback-mountain-10-years-oral-history|website = www.out.com|access-date = 19an de februaro 2016}}</ref>
 
Ĉi tiu situacio iom post iom ŝanĝiĝis ĝis la nuntempo, en kiu la grandaj produktistoj produktas filmojn direktitaj preskaŭ ekskluzive al la GLATaj publikoj, montrante pli realismajn karakterojn kaj scenarojn, ekspoziciitajn en komercaj [[teatro]]j aŭ en la plej multaj festivaloj pri ĉi tiu temo, kiuj estas festitaj tra la mondo.<ref>{{Cite book|url = |title = Ride the High Country|last = Bowen|first = Peter|date = Aŭtuno 2005|journal = Filmmaker|doi = |pmid = |volume = 14|issue = 1|pages = 34–39}}</ref> Multaj el ĉi tiuj nunaj filmoj montras kiom malfacile estas "[[Elŝrankiĝo|eliri el la ŝranko]]" kaj projekti al la spektanto la realon, en kiu samseksemuloj troviĝas.<ref>{{citeCite web|title = The Lie Anne Hathaway Told To Get Hired For Brokeback Mountain|url = http://www.cinemablend.com/new/Lie-Anne-Hathaway-Told-Get-Hired-Brokeback-Mountain-73797.html|website = www.cinemablend.com|date = 28an de julio 2015|access-date = Februaro 18, 2016}}</ref> Subsequently, she took horse-riding lessons for two months.<ref>Logo Movie Special: "Brokeback Mountain" 2005, TV Movie, Logo, (Interviews with Cast and Crew) 5an de decembro</ref> Tamen, tiu ŝanĝo jam okazis en eŭropa kinarto antaŭe.<ref>{{Cite web|url=https://www.loc.gov/item/prn-18-144/library-of-congress-national-film-registry-turns-30/2018-12-12/|title=Library of Congress National Film Registry Turns 30|website=Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA|access-date=2018-12-13}}</ref>
 
Oni povas diferenci inter GLAT-temeca kinarto, kies temo rilatas al samseksemaj karakteroj kaj iliaj rilatoj kun la resto, kaj filmoj kun GLATaj karakteroj en sekundaraj roloj aŭ kies sekseco ne influas la intrigon de la filmo.<ref>{{cite news |first=Jan |last=Freeman |title=If it ain't broke, don't fix it |work= [[The Boston Globe]] |accessdate=4an de junio 2006 |url=http://www.boston.com/news/globe/ideas/articles/2006/03/05/if_it_aint_broke_dont_fix_it |date=Marto 5, 2006}}</ref> Granda nombro de ĉi tiuj filmoj temigis viran samseksemon kaj ambaŭseksemon, dum inaj filmoj kaj transgenraj estis traktitaj malpli ofte.<ref>{{Cite book|url = |title = The Searchers|last = Smith|first = Adam|date = Januaro 2006|journal = Empire|doi = |pmid = |issue = 199|pages = 120–125|type = Magazine Interview with Ang Lee}}</ref>
Linio 525 ⟶ 528:
== Diskriminacio ==
[[Dosiero:Cologne Germany Cologne-Gay-Pride-2015 Parade-17a.jpg|eta|GLAT-aktivistoj en la Kolonja geja parado kun granda flago enhavanta la flagojn de la 70 landoj kie samseksemo estas kontraŭleĝa.]]
 
=== Ĉikanado ===
La ĉikanado al gejoj povas esti parola aŭ [[fizika misuzo]] kontraŭ persono, kiun la agresanto perceptas kiel lesban, gejan, ambaŭseksan aŭ transgenran, inkluzive personojn kiuj fakte estas aliseksemaj aŭ el nespecifa aŭ nekonata [[seksa orientiĝo]]. En Usono, adoleskaj studentoj aŭdis kontraŭ-gejajn insultojn kiel "kacsuĉanto", "ineca" kaj "inja" ĉirkaŭ 26 fojojn ĉiutage averaĝe, aŭ unufoje ĉiun 14 minutojn, laŭ studo de ''Mental Health America'' en 1998 (antaŭe Nacia Asocio pri Mensa Sano).<ref name=fbicrime>{{citation |title=Victims |url=https://www.fbi.gov/about-us/cjis/ucr/hate-crime/2011/narratives/victims |periodical=[[FBI]] |accessdate=26an de julio 2013}}</ref>
 
[[Egale Canada]] efektivigis enketon kun partopreno de pli ol 3700 gimnazianoj en [[Kanado]] inter decembro 2007 kaj junio 2009. La fina raporto de la enketo, "Every Class in Every School", publikigita en 2011, trovis ke 70% el ĉiuj studentoj-partoprenantoj aŭdis ĉiutage "li estas tre geja" en la lernejo, kaj 48% el la respondantoj aŭdis plurajn fiaĉajn ofendajn vortojn pri samseksemo ĉiutage. 58% aŭ ĉirkaŭ 1400 el la 2400 aliseksemaj studentoj partoprenantaj en la enketo de EGALE eltrovis, ke gejfobiaj komentoj renversiĝas.<ref>{{cite news|url=http://www.cbsnews.com/news/honor-killings-target-turkeys-lgbt-community/ |title="Honor killings" target Turkey's LGBT community |publisher=CBS News |date=12-an de oktobro 2011 |accessdate=23an de decembro 2013}}</ref><ref>{{citeCite web|author=Di Piero Russo |url=http://bari.repubblica.it/cronaca/2011/08/05/news/sei_il_disonore_della_famiglia-20061452/ |title="Sei il disonore della famiglia" e accoltella il fratello gay |publisher=bari.repubblica.it |accessdate=23an de decembro 2013}}</ref> Plue, EGALE trovis, ke studentoj ne rekte trafitaj de GLAT-fobio estis malpli konsciaj pri tio. Ĉi tiu konkludo rilatas al esplorado farita en la areo de empatia malpleneco por socia doloro, kiu sugestas, ke tiuj, kiuj ne rekte spertas socian doloron (en ĉi tiu kazo, ĉikanado) konstante subtaksas ĝiajn efikojn kaj tial eble ne adekvate respondas al la bezonoj de iu spertanta socian doloron.<ref>{{citeCite web|url=http://www.hurriyetdailynews.com/father-confesses-to-killing-his-own-son-in-landmark-homosexual-murder-case.aspx?PageID=238&NID=47579&NewsCatID=341 |title=Father confesses to killing his own son in landmark homosexual murder case |publisher=hurriyetdailynews.com |accessdate=23an de decembro 2013}}</ref>
 
Esplorado de 78 al 14jaraĝaj knaboj en 12 lernejoj en [[Londono]], [[Unuiĝinta Reĝlando]], inter 1998 kaj 1999 malkaŝis, ke la respondintoj, kiuj uzis la vorton "gejo" por alparoli alian knabon laŭ malĝusta maniero, celis la vorton kiel "nur ŝerco" kaj ne kiel aserto de onia perceptita [[seksa orientiĝo]]. La usona sociologo [[Michael Kimmel]] kaj la usona psikologo [[Gregory Herek]] skribis, ke la virsekseco estas rezigno pri la ina kaj ke maskloj subtenas sian senton pri sia virsekseco denigrante la virinan kaj finfine la samsekseman . Baziĝante sur la nocio de vireco difinanta sin per tio, kio ĝi ne estas, kelkaj esploristoj sugestas, ke fakte la rezigno de la ino eble estas [[mizogineco]]. Ĉi tiuj interrilaj temoj estis ekzamenitaj en 2007, kiam usona sociologo [[C.J. Pascoe]] priskribis, kion ŝi nomas la "geja diskurso" en usona mezlernejo en ŝia libro'' Dude, You're a Fag''.<ref>{{cite news|title = Alberta flaunts cowboy image in Manhattan|publisher = [[CBC News]]|accessdate =18an de februaro 18, 2016|url = http://www.cbc.ca/news/canada/calgary/alberta-flaunts-cowboy-image-in-manhattan-1.611047|date =4an de februaro 2006|deadurl = No|archiveurl = https://web.archive.org/web/20070203090428/http://www.cbc.ca/canada/story/2006/02/24/20060224-albertatourism.html|archivedate = Februaro 3, 2007}}</ref>
 
Linio 535 ⟶ 539:
 
=== Aliseksemismo kaj homofobio ===
{{ĉefartikoloĈefartikolo|Homofobio |Aliseksemismo }}
[[FileDosiero:Protestors at a pride parade in Jerusalem with sign that reads, "Homo sex is immoral (Lev. 18-22)".jpg|thumbeta|Religiaj protestantoj ĉe la geja parado de [[Jerusalemo]], [[Israelo]], kun afiŝo kun bibliaĵo, "Geja seksumado estas nemorala (Levidoj 18:22)". ]]
En multaj kulturoj gejoj estas ofte submetataj al antaŭjuĝoj kaj diskriminacioj. Nederlanda studo en 2011 konkludis, ke 49% el la nederlandaj junuloj kaj 58% el junuloj fremdaj al la lando malakceptas samseksemon. Simile al aliaj malplimultaj grupoj ili povas ankaŭ esti submetataj al stereotipoj. Ĉi tiuj sintenoj tendencas esti pro formoj de [[Homofobio|gejfobio]] kaj [[aliseksemismo]] (negativaj sintenoj, antaŭjuĝoj, kaj diskriminacio favore al kontraŭseksaj sekseco kaj rilatoj). Aliseksemismo povas inkluzivi la supozon, ke ĉiuj estas aliseksemaj aŭ ke kontraŭaj seksaj allogoj kaj rilatoj estas la normo kaj tial superaj. [[Homofobio]] estas timo, aversio aŭ diskriminacio kontraŭ samseksemaj homoj. Ĝi manifestiĝas laŭ diversaj formoj, kaj oni postulis kelkajn malsamajn tipojn, inter kiuj estas internigitaj [[homofobio]], socia homofobio, emocia homofobio, raciigita homofobio, kaj aliaj. Simila estas la [[lesbofobio]] kaj [[bifobio]]n (kontraŭ ambaŭseksemuloj). Kiam tiaj sintenoj manifestiĝas kiel krimoj, ili ofte nomiĝas malam-krimoj kaj geja batado.<ref name="Love That Dare Not Squeak">{{Cite news
|last=Smith
Linio 548 ⟶ 552:
Negativaj stereotipoj karakterizas GLAT-anojn kiel malpli romantike stabilaj, pli disamaj kaj pli inklinaj al misuzado de infanoj, sed ekzistas neniu scienca bazo por tiaj asertoj. Gejoj kaj lesboj formas stabilajn, plenumitajn rilatojn, kiuj egalas al aliseksemaj rilatoj ĉe esencaj aspektoj. Seksa orientiĝo ne influas la probablecon ke homoj misuzos infanojn. Asertoj, ke ekzistas sciencaj pruvoj, kiuj subtenas asocion inter esti gejo kaj esti [[Pedofilio|pedofilo]], baziĝas sur misuzoj de tiuj terminoj kaj misprezento de la efektiva indikaĵo.<ref name=Bagemihl/>
[[Dosiero:WBC protest.jpg|eta|left |thumb | Protesto homofobia de la [[Baptista Eklezio de Vestboro]].]]
[[Homofobio]], formo de aliseksemismo, rilatas kaj al "senkaŭza timo aŭ antipatio al samseksemuloj kaj samseksemo" kaj al "konduto baziĝinta sur tia sento". Aliseksemismo, tamen, pli larĝe signifas la "sistemon de ideologia penso kiu igas la alisekseman sekson la sola normo por seksumado kaj pri aliaj seksaj praktikoj". Kiel antaŭjuĝo favoranta la aliseksemulojn kaj ties seksumadon, oni priskribis la aliseksemecon "ĉifrita kaj karakteriza de la ĉefaj sociaj, kulturaj kaj ekonomiaj institucioj de nia socio" kaj fontas el la esencisma kultura nocio, ke masklismo-vireco kaj virineco estas komplementaj.<ref>{{citeCite web|url=http://www.publishersweekly.com/pw/print/19990201/26501-gay-lib-for-the-animals-a-new-look-at-homosexuality-in-nature-.html |title=Gay Lib for the Animals: A New Look At Homosexuality in Nature – 2/1/1999 – Publishers Weekly |publisher=Publishersweekly.com |accessdate=2an de septembro 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120729131204/http://www.publishersweekly.com/pw/print/19990201/26501-gay-lib-for-the-animals-a-new-look-at-homosexuality-in-nature-.html |archivedate=29an de julio 2012 }}</ref>
 
Esploristo, verkisto kaj psikologia profesoro [[Gregory Herek]] deklaras, ke "[Aliseksemismo] funkcias tra duobla procezo de nevidebleco kaj atako. La samseksemo kutime restas kulture nevidebla; kiam homoj, kiuj okupiĝas pri samseksema konduto aŭ kiuj estas identigitaj kiel samseksemaj, fariĝas videblaj, ili estas submetataj al atako de la socio.<ref>{{cite web |url=http://psychology.ucdavis.edu/rainbow/HTML/prej_defn.html |author= Gregory M. Herek
|title=Definitions: Sexual Prejudice, Homophobia, and Heterosexism |publisher=Psychology.ucdavis.edu |accessdate=2014-01-12 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131229154227/http://psychology.ucdavis.edu/rainbow/html/prej_defn.html |archivedate=2013-12-29 |df= }}</ref> "Krome, en intervjuoj kun krimuloj de kontraŭ-geja perforto, krimmedicina psikologo [[Karen Franklin]] atentigas, ke "aliseksemismo ne estas nur persona valorsistemo, [prefere] ĝi estas ilo por la konservado. Ŝi daŭrigas dirante ke "atakoj kontraŭ samseksemuloj kaj aliaj individuoj, kiuj deviiĝas el la seksaj normoj estas rigardataj kiel lernita formo de socia kontrolo de devio anstataŭ defenda respondo al persona minaco.<ref>Corsini, Raymond J. (1992). ''The Dictionary of Psychology''. {{ISBN|1-58391-328-9}}.</ref>
 
La plejmulto el internaciaj homrajtaj organizoj, kiel [[Human Rights Watch]] kaj [[Amnestio Internacia]], kondamnas leĝojn, kiuj faras samseksemajn rilatojn inter konsentantaj plenkreskuloj krimo. Ekde 1994, la [[Komitato pri Homaj Rajtoj de Unuiĝintaj Nacioj]] ankaŭ juĝis, ke tiaj leĝoj malrespektis la rajton je privateco garantiita en la [[Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj]] kaj la [[Internacia Pakto pri Civilaj kaj Politikaj Rajtoj]].<ref>{{citeCite book|last=Johnson|first=Allan J.|title=The Gender Knot|publisher=Temple University Press|location=Philadelphia|year=1997|page=149|isbn=1-56639-519-4}}</ref> En 2008, la [[Katolika Eklezio|Romkatolika Eklezio]] eldonis deklaron, kiu "instigas ŝtatojn nuligi krimajn punojn kontraŭ samseksemaj personoj". La aserto tamen celis malakcepti rezolucion de la UN-Asembleo, kiu ĝuste postulis la finon de punoj kontraŭ samseksemuloj en la mondo.<ref>LGBTQ on-line encyclopedia of gay, lesbian, bisexual, transgender, and queer culture</ref> En marto 2010, la Komitato de Ministroj de la [[Konsilio de Eŭropo]] adoptis rekomendon pri mezuroj kontraŭ la diskriminacio pro [[seksa orientiĝo]] aŭ [[genra identeco]].<ref>Rodwell, Craig. ' 'The Tarnished Golden Rule' ' pg. 5, QQ Magazine, Queen's Quarterly Publishing, New York. (Januaro/Februaro 1971 issue, Vol. 3, No. 1) Retrieved Julio 21, 2011.</ref>
 
=== Perforto kontraŭ GLAT-anoj ===
[[FileDosiero:Istanbul LGBT Protest.jpg|eta|thumbeta|Gejaj turkoj kaj homrajtaj aktivistoj kantas sloganojn kontraŭ homofobiaj turkaj politikoj en [[Istanbulo]]]]
[[FileDosiero:Gay Pride in Marseille - June 2004 - AGLA France.jpg|thumbeta|rightdekstra|Armeno marŝas en 2004 dum la Marsejla parado kun afiŝo "Amo ne havas sekson".]]
[[Samseksemulino|Lesbaninoj]], [[gejo]]j, [[Ambaŭseksemo|ambaŭseksemuloj]] kaj [[transgenrulo]]j ([[GLAT|GLATaj homoj]]) povas alfronti perforton motivitan de malamemaj sintenoj rilate al ilia [[sekseco]] aŭ [[genra identeco]]. Perforto povas esti plenumita de la ŝtato, kiel en leĝoj preskribantaj korpan punon por samseksemaj aktivaĵoj, aŭ de individuoj kiuj timigas, persekutas, atakas, ĉikanas aŭ linĉas ilin.<ref>[[Usona Asocio pri Psikologio]]: [http://www.apa.org/about/governance/council/policy/sexual-orientation.aspx Resolution on Appropriate Affirmative Responses to Sexual Orientation Distress and Change Efforts]</ref> Perforto celata al homoj pro ilia perceptita sekseco povas esti psikologia aŭ fizika kaj povas etendiĝi al murdo. Ĉi tiuj agoj povas esti motivitaj de [[homofobio]], [[lesbofobio]], [[bifobio]], [[transfobio]], kaj povas esti influitaj de kulturaj, religiaj aŭ politikaj kutimoj kaj antaŭjuĝoj.<ref>[[John Boswell]], ''Christianity, Social Tolerance, and Homosexuality: Gay People in Western Europe from the Beginning of the Christian Era to the Fourteenth Century'' (University of Chicago Press, 1980), pp. 63, 67–68,</ref>
 
Nuntempe, samseksemaj aktivaĵoj estas laŭleĝaj en preskaŭ ĉiuj okcidentaj landoj, kaj en multaj el ĉi tiuj landoj la perforto kontraŭ GLATaj homoj estas klasifikita kiel malamo, kun tia perforto ofte rilate al konservativaj aŭ religiaj kliniĝantaj ideologioj, kiuj kondamnas la samseksemon, aŭ estas plenumita de individuoj, kiuj ligas gejecon kun malforta, malsana, ina aŭ malmorala manieroj. Ekster Okcidento, multaj landoj, precipe tiuj kie la reganta religio estas [[Islamo]], plej multaj afrikaj landoj (krom [[Sud-Afriko|Sudafriko]]), plej multaj aziaj landoj (krom pli GLAT-amikaj landoj kiaj [[Israelo]], [[Japanio]], [[Sud-Koreio]], [[Tajvano]] kaj [[Filipinoj]])<ref>{{cite web |title=Sexual orientation, homosexuality and bisexuality|publisher=[[American Psychological Association]]|accessdate=10an de aŭgusto 2013|url=http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx|archivedate=8an de aŭgusto 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130808032050/http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx}}</ref><ref>{{citeCite web|url=http://www.courts.ca.gov/documents/Amer_Psychological_Assn_Amicus_Curiae_Brief.pdf |page=30|title=Case No. S147999 in the Supreme Court of the State of California, In re Marriage Cases Judicial Council Coordination Proceeding No. 4365[...] – APA California Amicus Brief&nbsp;— As Filed |format=PDF|accessdate=21an de decembro 2010}}</ref> kelkaj iamaj komunismaj landoj en [[Orienta Eŭropo]] kaj [[Centra Azio]], kiel [[Rusio]], [[Pollando]], [[Albanio]], [[Kosovo]], [[Montenegro]] kaj [[Bosnio kaj Hercegovino]], estas nuntempe tre danĝeraj por GLATaj homoj pro diskriminacio kontraŭ samseksemuloj, kiu influas kaj diskriminacian leĝaron kaj fizikan perforton.<ref>{{citeCite web|url=http://www.netz-gegen-nazis.de/artikel/schwule-nazis-ein-brisantes-thema-f%C3%BCr-die-rechtsextreme-szene-8724|title=Schwule Nazis? Ein brisantes Thema für die rechtsextreme Szene|publisher=|accessdate=14an de junio 2015}}</ref>
 
En [[Eŭropa Unio]], la ''Equality Framework Directive 2000'' kaj [[Ĉarto de Fundamentaj Rajtoj de la Eŭropa Unio]] ofertas ian protekton kontraŭ diskriminacio pro seksa identeco.<ref>{{cite journal |doi=10.1542/peds.113.6.1827 |author=Frankowski BL|author2=American Academy of Pediatrics Committee on Adolescence |title=Sexual orientation and adolescents|journal=[[Pediatrics (journal)|Pediatrics]]|volume=113 |issue=6|pages=1827–32 |date=Junio 2004|pmid=15173519|url=http://pediatrics.aappublications.org/content/113/6/1827.long}}</ref>
 
Historie, ŝtat-sankciita persekutado de samseksemuloj estis plejparte limigita al vira samseksemo, nomita "[[sodomio]]". Dum la mezepoka kaj frua moderna periodo, la puno por sodomio estis kutime morto. Dum la moderna periodo (de la 19-a jarcento ĝis meze de la 20-a jarcento) en la okcidenta mondo, la puno kutime estis [[monpuno]] aŭ [[Karcero|malliberigo]].
 
Okazis falo en lokoj kie samseksemaj agoj restis kontraŭleĝaj de 2009, kiam ekzistis 80 landoj tutmonde (precipe tra la [[Proksima Oriento]], [[Centra Azio]] kaj en plejmulte Afriko, sed ankaŭ en kelkaj landoj de [[Karibio]] kaj [[Oceanio]]) kun kvin portantaj la mortpunon ĝis 2016 kiam 72 landoj krimigis interkonsentitajn seksumajn rilatojn inter plenkreskuloj de la sama sekso.<ref name=PAHO>{{cite web |title="Therapies" to change sexual orientation lack medical justification and threaten health |url=http://new.paho.org/hq/index.php?option=com_content&task=view&id=6803&Itemid=1926 |publisher=Pan American Health Organization |accessdate=26an de majo 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120523040848/http://new.paho.org/hq/index.php?option=com_content&task=view&id=6803&Itemid=1926 |archivedate=23an de majo 2012 |df=dmy-all }}</ref>
Linio 571 ⟶ 575:
 
== Samseksemo ĉe bestoj ==
{{ĉefartikoloĈefartikolo|Samseksemo ĉe bestoj}}
[[Dosiero:Two Giraffes.PNG|eta|left | Paro de virĝirafoj.]]
Samseksema konduto ĉe bestoj estas [[Sekseco|seksa konduto]] inter [[Bestoj|ne-homaj specioj]], interpretata kiel samseksema aŭ ambaŭseksema. Ĉi tio povas inkluzivi samseksan amoradon, amindumadon, amon, paron, kaj gepatrojn inter samseksaj bestaj paroj. Esplorado indikas, ke diversaj formoj de ĉi tio troviĝas en ĉiu grava geografia regiono kaj en ĉiuj gravaj bestaj grupoj. La [[Sekseco|seksa konduto]] de ne-homaj bestoj prenas multajn malsamajn formojn, eĉ ene de la sama specio, kvankam samseksa konduto estas plej konata el sociaj specioj.<ref>Braithwaite, L. W., "Ecological studies of the Black Swan III – Behaviour and social organization", ''Australian Wildlife Research'' 8, 1981: 134–146</ref>
 
Sciencistoj perceptas samsekseman konduton en bestoj laŭ malsamaj gradoj. La motivoj kaj implicoj de ĉi tiuj kondutoj ankoraŭ ne estis plene komprenataj, ĉar la plej multaj specioj ankoraŭ ne plene estas studataj. Laŭ [[Bruce Bagemihl]], la [[Bestoj|besta regno]] okupiĝas pri geja konduto "kun multe pli granda seksa diverseco, inkluzive de samseksema, ambaŭseksema kaj neproduktiva seksumado, ol la scienca komunumo kaj socio ĝenerale pretis akcepti." Bagemihl aldonas, tamen, ke ĉi tio estas "nepre raporto pri homaj interpretoj de ĉi tiuj fenomenoj".<ref>{{citeCite book| last1 = Braithwaite | first1 = L. W. | year = 1970 | title = The Black Swan | url = | journal = Australian Natural History | volume = 16 | issue = | pages = 375–379 }}</ref><ref>{{citeCite web|url=https://www.sciencedaily.com/releases/2009/06/090616122106.htm|title=Same-sex Behavior Seen In Nearly All Animals, Review Finds|author=|date=|website=sciencedaily.com|accessdate=25an de marto 2018}}</ref> [[Simon LeVay]] prezentis averton, ke "kvankam samseksema konduto estas tre komuna en la besta mondo, ŝajnas esti tre malofta, ke individuaj bestoj havas longdaŭran dispozicion engaĝiĝi en tia konduto ekskluziva de aliseksemaj aktivaĵoj. Tiel, geja orientiĝo, se oni povas paroli pri tia afero ĉe bestoj, ŝajnas esti rareco". Unu specio en kiu okazas ekskluziva samseksema orientiĝo, tamen, estas tiu de malsovaĝaj ŝafoj ([[Ŝafo|Ovis aries]]). "Ĉirkaŭ 10% el la virŝafoj rifuzas pariĝi kun ŝafinoj sed rapide pariĝas kun aliaj virŝafoj."<ref>{{citeCite web|last=Gordon |first=Dr Dennis |title='Catalogue of Life' reaches one million species |publisher=[[National Institute of Water and Atmospheric Research]] |date=10an de Aprilo 2007 |url=http://www.niwascience.co.nz/pubs/mr/archive/2007-04-10-3 |accessdate=2007-09-10 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070713004634/http://www.niwascience.co.nz/pubs/mr/archive/2007-04-10-3 |archivedate=13an de Julio 2007 |df= }}</ref>
 
Laŭ Bagemihl (1999), samseksa konduto (konsistanta el pariĝado, seksa, paro-ligo, kaj gepatra agado) estis dokumentita en pli ol 450 specioj de bestoj tutmonde.<ref>{{citeCite web|url=http://www.physorg.com/news164376975.html |title=Same-sex behavior seen in nearly all animals |publisher=Physorg.com |date=2009-06-16 |accessdate=2010-11-17}}</ref>
[[Dosiero:Homosexual behavior of dogs.jpg|eta|Du inaj [[Labradora ĉashundo|labradoraj ĉashundoj]] seksumas.]]
La termino ''homosexual'' (samseksemo) estis kreita de [[Karl-Maria Kertbeny]] en 1868 por priskribi seksan altiron kaj samseksan konduton ĉe homoj. Ĝi uzo ĉe bestaj studoj estis kontraŭdira kaj polemika pro du ĉefaj kialoj: besta sekseco kaj motivigaj faktoroj estis kaj restas nebone komprenitaj, kaj la termino havas fortajn kulturajn implicojn en okcidenta socio, kiuj ne gravas por specioj krom homoj. Tiel la samseksema konduto ricevis multajn esprimojn tra la jaroj. Laŭ Bruce Bagemihl, dum priskribado de bestoj, la termino ''samseksemulo'' estas preferata anstataŭ gejaj, lesbaj kaj aliaj terminoj uzataj nuntempe, ĉar ĉi tiuj estas konsiderataj eĉ pli ligitaj al homa samseksemo.<ref>{{citeCite web|url=http://www.publishersweekly.com/pw/print/19990201/26501-gay-lib-for-the-animals-a-new-look-at-homosexuality-in-nature-.html|title=Book Reviews, Bestselling Books & Publishing Business News - Publishers Weekly|author=|date=|website=publishersweekly.com|accessdate=25an de marto 2018}}</ref>
 
Bestaj preferoj kaj instigoj estas ĉiam konkluditaj laŭ ilia konduto. Ĉe sovaĝaj bestoj, esploristoj kutime ne povos sekvi kaj esplori la tutan vivon de individuo, kaj devas konkludi el ofteco de unuopaj observaĵoj de ilia konduto. La ĝusta uzado de la termino'' samseksemulo'' estas ke besto elmontras samsekseman konduton aŭ eĉ samseksan konduton aplikante la esprimon ''samseksemo'' al ĉiu seksa konduto ([[kopulacio]], genitala stimulado, pariĝaj ludoj kaj seksa elmontra konduto) inter bestoj de la sama sekso."<ref>{{cite book |title=Queer Science: The Use and Abuse of Research into Homosexuality |last=Levay|first=Simon |year=1996 |publisher=MIT Press |location=Cambridge, Massachusetts |page=207}}</ref> En la plej multaj kazoj, oni supozas, ke la samseksema konduto estas nur parto de la ĝenerala seksa konduta repertuaro de la besto, igante la beston "ambaŭseksema" anstataŭ "samseksema" ĉar la terminoj estas komune komprenataj de homoj sed estas konataj kazoj pri samseksema prefero kaj ekskluzivaj samseksemaj paroj.<ref>Bagemihl, 1999, page 2</ref>
Linio 585 ⟶ 589:
== Samseksemo ĉe amaskomunikiloj ==
[[Dosiero:PortiadeRossiEllenDeGeneresHWOFSept2012.jpg|eta|Portia de Rossi kaj DeGeneres en septembro 2012.]]
La nuntempa [[GLAT|lesba kaj geja komunumo]] havas kreskantan kaj kompleksan lokon ĉe usonaj kaj okcidentaj eŭropaj [[amaskomunikilo]]j. Lesboj kaj gejoj ofte estas portretitaj malĝuste en [[televido]], filmoj, kaj aliaj amaskomunikiloj. La geja komunumo ofte estas portretita kun multaj tipaj stereotipoj, kiel ekzemple gejoj estas inecaj, ekstravagancaj kaj aŭdacaj. Kiel aliaj malplimultaj grupoj, ĉi tiuj karikaturoj kutime celas ridindigi ĉi tiun marĝenigitan grupon.<ref>{{citeCite web
|url=http://www.galha.org/glh/214/norton.html
|title=Mea Culpa!
|publisher=Gay and Lesbian Humanist
|author=Rictor Norton
|year=2002
|accessdate=2007-01-20
|deadurl=yes
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061011043346/http://www.galha.org/glh/214/norton.html
|archivedate=2006-10-11
|df=
}}</ref>
 
Estas nuntempe ĝeneraligita malpermeso de referencoj ĉe por-infanaj spektakloj, kaj kiam referencoj okazas, ili preskaŭ senescepte generas polemikojn. En 1997, kiam usona komikisto [[Ellen DeGeneres]] elŝrankiĝis en sia populara komedia programo, multaj sponsoroj, kiel la [[rapida manĝaĵo|rapida manĝaĵ-ĉeno]] de Wendy, reklamis. Ankaŭ parto de la amaskomunikiloj provis igi la gejan komunumon inkluzivita kaj publike akceptita kun televidaj programoj kiel [[Will and Grace]] aŭ [[Queer Eye|Queer Eye por la Straight Guy]].<ref>{{citeCite book|last1=Raley|first1=Amber B.|last2=Lucas|first2=Jennifer L.|title=Stereotype or Success? Prime-time television's portrayals of gay male, lesbian, and bisexual characters|journal=Journal of Homosexuality|date=Oktobro 2006|volume=51|issue=2|pages=19–38|doi=10.1300/J082v51n02_02}}</ref> Ĉi tiu pliigita publikeco reflektas la Elirantan movadon de la [[GLAT|GLAT-a komunumo]]. Ĉar pli da famuloj aperis, pli da programoj aperis, kiel en 2004 la programo [[The L Word]]. Ĉi tiuj bildigoj de la GLAT-a komunumo estas kontestataj, sed utilaj por la komunumo. La pliiĝo de videbleco de GLATaj homoj permesis ke la GLAT-a komunumo unuiĝu por organizi kaj postuli ŝanĝon, kaj ĝi ankaŭ inspiris multajn GLAT-anojn elŝrankiĝi.<ref>{{citeCite book
| last = Howes
| first = Keith
Linio 609 ⟶ 613:
}}</ref>
 
En [[Usono]], gejoj estas ofte uzataj kiel simbolo de socia dekadenco fare de famulaj [[Evangeliismo|evangeliisto]]j kaj de organizoj kiel Fokuso sur la Familio. Multaj GLAT-organizoj ekzistas por reprezenti kaj defendi la gejan komunumon.<ref>{{citeCite book|last1=Gross|first1=Larry P.|title=Up from Invisibility: Lesbians, Gay Men, and the Media in America|date=2001|publisher=Columbia University Press|isbn=9780231119535|url=https://books.google.com/books?id=2Kc46h0Nu6IC&pg=PR13&q=medias%20protrayal%20of%20gays%20and%20lesbians|language=en}}</ref> Ekzemple, la Geja kaj Lesba Alianco Kontraŭ Kalumnio en Usono kaj Stonewall en Britio laboras kun la amaskomunikiloj por helpi portreti justajn kaj precizajn bildojn de la geja komunumo.<ref>{{citeCite web
|url=http://www.galha.org/glh/214/humphreys.html
|title=The Law that Dared to Lay the Blame...
|publisher=Gay and Lesbian Humanist
|author=Brett Humphreys
|year=2002
|accessdate=2007-01-20
|deadurl=yes
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070305051706/http://www.galha.org/glh/214/humphreys.html
|archivedate=2007-03-05
|df=
}}</ref>
 
Ĉar [[kompanio]]j reklamas pli kaj pli al la geja komunumo, GLATaj aktivuloj uzas reklamajn sloganojn por antaŭenigi vidpunktojn de geja komunumo.<ref>Fetto, John. In Broad Daylight – Marketing to the gay community – Brief Article. BNet. Feb. 2001. {{citeCite web|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m4021/is_ISSN_0163-4089/ai_75171025/ |title=Archived copy |accessdate=2016-02-06 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151016142008/http://findarticles.com/p/articles/mi_m4021/is_ISSN_0163-4089/ai_75171025/ |archivedate=2015-10-16 |df= }}</ref> Subaru surmerkatigis ĝian Forestest kaj Outback kun la slogano "Ĝi ne estas Elekto. Wayi estas la Maniero kiun Ni Konstruas", kiu poste estis uzita en ok usonaj urboj sur stratoj aŭ en gejaj rajtoj.<ref>{{cite news|last=Bindel|first=Julie|url=http://standpointmag.co.uk/node/6193/full|title=Britain's Apologists For Child Abuse|work=Standpoint|date=Septembro 2015|accessdate=15an de novembro 2016}}</ref><ref>Ken Plummer ''Gay News'', No.202</ref>
 
== Samseksemo kaj Esperanto ==
[[FileDosiero:Kontakto-samseksemo.jpg|thumbeta|left | Kovrilo de la numero 257/258 pri ''Samseksemo kaj la GLAT-situacio en la mondo''.]]
Samseksemaj, kaj GLAT-aj esperantistoj ĝenerale estas grava parto de [[Esperantujo|Esperantio]], kiu verŝajne estas unu el la plej toleremaj kaj akceptemaj movadoj rilate al seksa diverseco. En la [[Esperanto-movado]] ekzistas faka asocio de GLAT-anoj, la tiel nomata ''[[Ligo de Samseksamaj Geesperantistoj]]'' fondita ekde la jaro 1977, de [[Peter Danning]], judgerman-devena brito kiu saviĝis el [[Naziismo|hitlera persekutado]]<ref>https://legacy.esperanto.org.uk/lbe/arkivo/954/19.html</ref>. LSG kutime laj regule kunsidis dum la Universalaj Kongresoj kaj organizis plurajn aktivaĵojn por GLAT-anoj dum la kongresa semajno. Okaze de UK, LSG ankaŭ havis sian informbudon por la ĝenerala publiko. Kutime, antaŭ la interreta erao, LSG estis la ĉefa ligo inter samseksamaj esperantistoj, kies organo [[Forumo (LSG)|Forumo]], informis pri la plej gravaj novaĵoj GLAT-temaj, movadaj, asociaj kaj distraj.<ref>http://lsgesperanto.org/wp/forumo/</ref> La bulteno estis diskrete sendita al ĝiaj membroj ekde 1978 kaj entute eldoniĝis 150 numeroj, kies lasta apero okazis ĉirkaŭ la [[UK 2005|Universala Kongreso]] en [[Lillo|Lilo]], kie, LSG-anoj, post dormiĝanta epoko de la asocio, decidis pluvivigi la bultenon por revivigi la asocion sed malgraŭ tio, ĝi ne plu aperis.<ref>Bulteno Forumo, numero 150, jaro 2015: "Sekretario kaj Kasisto ne denove kandidatiĝos", paĝoj 3-4.</ref>
 
Linio 635 ⟶ 639:
 
== Samseksemo en sportoj ==
[[FileDosiero:Victor-gutierrez.jpg|thumbeta|[[Victor Gutiérrez|Victor Gutiérrez Santiago]], geja aktivisto, membro de la nacia teamo de [[akvopilkado]] de Hispanio, en majo 2019]]
La situacio de gejoj, lesboj, ambaŭseksemuloj kaj transgenruloj en sportoj estas kaj estis tre diversa laŭ la landoj kaj tempoj de konkurencaj turniroj. Nuntempe plej multaj okcidentaj landoj forigis la limojn kaj restriktojn por ke membroj de seksaj malplimultoj partoprenu en malsamaj sportaj turniroj kiel la [[Olimpiaj ludoj|Olimpikoj]] kaj la [[Futbala Mondpokalo|Monda Pokalo]]. Tamen kelkaj gvidantoj aŭ teknikaj direktoroj de la diversaj sportaj disciplinoj diskonigis siajn homofobiajn paroladojn en plenaj intervjuoj agnoskante, ke ili ne akceptos samseksemulojn en la teamoj.<ref>ROB MORSE, San Francisco Chronicle, Perspiration Condemnation for N.Y. Games, Published 4:00 am, Wednesday, 30an de oktobro, 2002</ref>
 
Politikoj kaj sintenoj rilate gejojn kaj lesbojn kiel membroj de sportaj teamoj varias multe en la mondo. En multaj landoj ili ĝuas samajn rajtojn kaj devojn kiujn iliaj aliseksemaj kompanoj havas, dum en aliaj kvankam kaŝitaj de la direktoroj aŭ trejnistoj suferas la homofobian persekutadon. Kiel estas logike, en ĉiuj landoj kie samseksemo estas kontraŭleĝa, eĉ ne estas reguloj, kiuj limigas la funkciojn en turniroj, ĉar ili jam estas persekutitaj de la krimuloj kaj la aŭtoritatoj. Ekzistas ankaŭ grupo de landoj kie samseksemo estas laŭleĝa sed ankoraŭ estas provo restrikti la enmeton de samseksemuloj en sportteamojn kaj konkuradojn, citante diversajn kialojn.<ref>[http://gaygames.org/wp/wp-content/uploads/2012/07/lgbtolympics.pdf The History of LGBT Participation in the Olympics]</ref>
 
Aliflanke, transgenruloj estas limigitaj aliĝi al konkuradoj en teamoj en landoj kie ĝi estas limigita al viroj, ĉar nek ina transgenruloj nek viraj transgenruloj povas esti kvalifikitaj por reprezenti landon en sporta turniro, en aliaj ili estas ekskluditaj per preteksto je psikiatriaj kialoj.<ref>[http://www.dw-world.de/dw/article/0,,5853139,00.html "Cologne gears up to play and party as host to Gay Games"] .</ref>
 
Se mankas malkaŝe GLATaj sportistoj, GLAT-fokusitaj ligoj kaj eventoj kreiĝis ekde la fino de la [[1970-aj jaroj]]. Unu el la plej fruaj registritaj gejaj sportokazaĵoj organizitaj de komitatoj estas la [[Federacio de Gejaj Ludoj]] (komence konata kiel la Komisiono pri Gejaj Olimpikoj de Usono), kiu estis fondita en 1980 de [[Tom Waddell]],<ref>{{Cite web|author=Federation of Gay Games |url=http://www.gaygames.com/index.php?id=24 |title=FAQs |accessdate=Julio 5, 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101020125852/http://gaygames.com/index.php?id=24 |archivedate=Oktobro 20, 2010 |df=mdy }}</ref> Mark Brown kaj Paul Mart por organizi la unuajn [[Gejaj Ludoj|Gejajn Ludojn]] (1982) en [[San-Francisko]]. Alia organizo, ''Apollo - Friends in Sports'', estis establita en 1981 por organizi la Okcidentan Pokalon, mult-sporta okazaĵo por gejaj kaj lesbaj atletoj en [[Kalgario]], [[Alberto]]. En 1989, la [[Eŭropa Federacio de Gejaj kaj Lesbaj Sportoj]] estis formita por organizi la [[EŭroLudoj]]n por GLAT-aj atletoj en Eŭropo.
 
En 2006, okazis skismo inter la Federacio de Gejaj Ludoj kaj la Montreala organiza komitato por la Gejaj Ludoj, kondukante al la Montreala komitato organizi rivalan mult-sportan okazaĵon, la Mondajn Eksterludojn, kiuj daŭras ĝis nun. La sponsoranta organizo por la WorldOutgames, la Geja kaj Lesba Internacia Sporta Unuiĝo, ankaŭ organizis pli malgrandajn regionajn mult-sportajn okazaĵojn, inkluzive de la Nordamerika kaj Azia-Pacifika Outgames.<ref>{{Cite web|url=https://ussporthistory.com/2014/08/21/the-gay-games-then-and-now/|title=The Gay Games: Then and Now|last=|first=|date=2014-08-21|website=Sport in American History|access-date=2017-03-10}}</ref>
 
En 2002, oni kreis la unuajn gejajn [[Rugbeo|rugbeajn]] mondĉampionecojn. Ĉi tiuj ludoj estis kreitaj por antaŭenigi la ludon de [[Rugbeo]] kiel ĉio-inkluziva, tutmonda sporto.<ref>{{citeCite web|url = http://www.globaltoronto.com/sports/Outgames+kick+Vancouver/5154928/story.html|title = Outgames kick off in Vancouver|author = Thomas, Sandra |publisher = ''[[Vancouver Courier]]'' via [[CIII-TV|Global Toronto]]|date = Julio 25, 2011}}</ref>
 
=== Famaj GLAT-aj sportistoj ===
<gallery>
File:Jason Collins Nets 2014.jpg|thumbeta|rightdekstra|Korbopilkisto [[Jason Collins]]
File:Jpcalderon.jpg|thumbeta|rightdekstra|Flugpilkisto [[J. P. Calderon]]
File:Nongthoomfairtex.jpg|thumbeta|rightdekstra|Boksisto [[Nong Thoom|Parinya Charoenphol]]
File:Bundesarchiv Bild 183-1986-0826-036, Stuttgart, Leichtathletik-EM, Kugelstoßerin Heidi Krieger errang den ersten Titel für die DDR.jpg|thumbeta|rightdekstra|Vojkampa atletiko [[Andreas Krieger]]
File:Greglouganis.jpg|thumbeta|rightdekstra|Plonĝadisto [[Greg Louganis]]
|thumbeta|rightdekstra|Tenisisto [[Hana Mandlíková]]
File:Matthew Mitcham.jpg|thumbeta|rightdekstra|Plonĝadisto [[Matthew Mitcham]]
File:Dominik Koll Wien2008.jpg|thumbeta|rightdekstra|Naĝisto [[Dominik Koll]]
File:Charline Labonté in 2014 crop.jpg|thumbeta|rightdekstra|Glacihokeisto [[Charline Labonté]]
File:Katja Nyberg2.jpg|thumbeta|rightdekstra|Manpilkisto [[Katja Nyberg]]
File:Anja Pärson Semmering 2008.jpg|thumbeta|rightdekstra|Alpina skiisto [[Anja Pärson]]
File:Michael Sam final Mizzou home game.jpg|thumbeta|rightdekstra|Ludisto de usona piedpilkado [[Michael Sam]]
File:Gareth Thomas (rugby player).jpg|thumbeta|rightdekstra|Rugbeisto [[Gareth Thomas]]
File:Darren Young April 2012.jpg|thumbeta|rightdekstra|Luktisto [[Darren Young]]
</gallery>
 
Linio 689 ⟶ 693:
* [http://www.glbtq.com Enciklopedio pri GLAT kulturo]
* [http://www.lsg-esperanto.org Ligo de Samseksamaj Geesperantistoj]
* [http://neniammilitointerni.over-blog.com/2020/05/samseksemo-germanio-malpermesas-la-konvertigajn-terapiojn.html Germanio malpermesas la konvertigajn terapiojn]
* http://kontakto.tejo.org/2013/12/samseksemo-duobla-numero-de-kontakto-en.html Samseksemo], revuo Kontakto, 2013.
 
{{Sekso}}
{{Bibliotekoj}}
 
[[Kategorio:Seksa orientiĝo]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Samseksemo"