5-a de februaro: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 13:
* [[1564]]: Dum la [[milito]] inter [[Grandprinclando Litovio]] kaj [[Rusio]] '''[[litvo]]j frakasis la rusan armeon en batalo de Czaśniki ([[Vicebska regiono]])''' - pereis 10 000 rusoj kun ilia princo
* [[1576]]: [[Henriko la 4-a (Francio)|Henriko la 4-a]] [[Konverto (religio)|konvertiĝis]] al [[katolikismo]] por certigi rajton al la trono de Francio
* [[1597]]: [[Japanio]]: '''en [[Nagasako]] oni [[krucumado|krucumis]] [[Japanaj Martiroj|26 katolikojn]]'''
* [[1679]]: Fine de la [[Traktato de Nijmegen|Kongreso de Nijmegen]], kiu koncernis la regadon de [[Ludoviko la 14-a (Francio)|Ludoviko la 14-a]], '''[[Reĝlando Francio]] akiris [[Franĉkonteo]]n, [[Cambrai]], [[Valenciennes]], [[Alzaco]]n, [[Senegalo]]n kaj [[Franca Gviano|Francan Gvianon]]'''
* [[1740]]: Papo [[Klemento la 12-a]] redonis plenan sendependecon al [[San-Marino]], kiun [[okupado|okupis]] armeo de hispana [[kardinalo]]
Linio 26:
* [[1869]]: [[Aŭstralio]]: en Moliagul ([[Viktorio (Aŭstralio)|Viktorio]]) oni trovis la plej grandan en la mondo naturan [[aluvio|aluvian]] pecegon da [[oro]]n (62,5 [[kg]])
* [[1885]]: Belga reĝo [[Leopoldo la 2-a (Belgio)|Leopoldo la 2-a]] establis [[Libera Ŝtato Kongo|Liberan Ŝtaton Kongo]] sia propraĵo
* [[1909]]:
* [[1917]]: [[Meksiko]] ricevis novan konstitucion, validan ĝis hodiaŭ
* [[Unua mondmilito]]:
Linio 36:
* [[1937]]: '''[[Turkio]] akceptis [[kemalismo]]n kiel ŝtatan [[ideologio]]n'''
* [[1939]]: '''[[Francisco Franco]] ekvalidis kiel 68-a prezidento de Hispanio'''
* [[Dua mondmilito]]:
** [[1940]]: Supera komandanto de [[SS (organizo)|SS]] kaj polico en [[Orienta Prusio]] rekomendis observi polan loĝantaron dum [[nacio|naciaj]] kaj [[eklezio|ekleziaj]] [[festo]]j; en "Głos Polski" (Voĉo de Pollando) publikiĝis '''komuniko pri sorto de pola loĝantaro en teritorioj enkorpititaj al [[Nazia Germanio]]''' - ĉirkaŭ 15 mil murditaj, ĉirkaŭ 500 mil "forpelitaj Orienten" (t.e. al [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]]), multaj miloj [[deportado|deportitaj]] en Nazian Germanion aŭ malliberigitaj; en [[Varsovio]] konspira gazeto de la Komandejo de Defendantoj de Pollando "Polska Żyje!" (Pollando Vivas!) apelaciis pri observado kaj notado de la agoj de okupantoj kaj pri "kolektado de atestaĵoj forme de dokumentoj, protokoloj, fotoj kaj priskriboj. Ĉar en tiu ĉi granda proceso pri rekompenco de damaĝoj
** '''[[Hitler]] rekomendis transdoni al germanaj [[muzeo]]j la plej valorajn [[arto|artaĵojn]] - rabitajn de la [[katolikismo|katolika eklezio]]''' en areoj de [[Gdańsk]]-[[Okcidenta Prusio]] kaj [[Varto]]-Lando; [[Nov-Jorko]]: redakcio de "Nowy Świat" ([[Nova Mondo]]) skribis: ''Simile al germanoj, sovetoj arestas kaj forveturigas ĉiujn [[oficiro]]jn. (...) [[Akuzisto]]jn, juĝistojn kaj policanojn - pafmortigas. (...) Simile al [[Germanio]], [[rusoj]] strebas al rompo de la spirito de [[rezistomovado]]. Agado de GPU (post-[[Ĉeka]]) ĉiam plivastiĝas. Diference de [[Gestapo]] ĝi agas kaŝe, evitante spektaklojn. Poloj restantaj sub soveta [[okupado]] diras pri tiea reĝimo ne tiom kun malamo, sed kun abomeno.''; en [[Bukareŝto]] armea [[ataŝeo]] en skribaĵo al divizia generalo [[Władysław Sikorski]] prezentis projekton organizi en [[Rumanio]] tute ekster la [[Asocio de Armita Batalado]] "[[partizano|partizanan]]-[[sturmo|sturman]] taĉmenton" kun ebeleco uzi ĝin kvarmaniere (antaŭ ĉio sur teritorio de soveta okupado por komenci armitan agadon, en Rumanio, se ĝi enirus al la milito, en teritorio de germana okupado, por provoki eventualan konflikton, ekz. hungaran-sovetan; [[Lens]]: Supera Konsilio de Polaj Komercistoj kaj Metiistoj en [[Francio]] protestis kontraŭ germanaj [[reprezalio]]j de [[poloj]] kaj voĉdonis fondi armean flagon por la 4-a [[regimento]] de [[infanterio]]; [[Parizo]]: [[Aliancanoj]] decidis apogi [[Finnlando]]n per ekspedicia [[korpuso (armeo)|korpuso]], traironta [[Norvegio]]n kaj [[Svedio]]n; vicreĝo de [[Brita Hindio]] renkontiĝis kun [[Mahatmo Gandhi]]
** [[1941]]: Ĉefa Komandejo de la [[Asocio de Armita Batalado]] sendis al [[pola ekzila registaro]] en [[Londono]] planon de tutpollanda ribelo en [[okupado|okupata]] Pollando - realigotan sub la kondiĉoj, kiam pro malvenkoj germanaj soldatoj komencos demoraliĝi; '''en [[Poznań]] germanoj [[gilotino|gilotinis]] 10 polojn'''; en [[konspiro|konspira]] [[satiro|satira]] revuo "Lipa" aperis versaĵo ''Ekskurso al Berlino'', kiu pro makabra [[humuro]] estis plurfoje represata ofte kun ŝanĝita titolo, ekz. ''Berlino post aeratakoj''
Linio 43:
** [[Britio]] kaj [[Libera Francio]] komencis la batalon de [[Kereno]] por konkeri la strategian urbon en [[itala Eritreo]]
** [[1942]]: '''De la [[trajno]] transportanta polajn trudlaboristojn al [[Nazia Germanio]] fuĝis apud [[Żywiec]] 60 personoj'''
** [[1943]]: '''[[Ordnungspolizei|Germana polico]] masakris 30 loĝantojn de Lendo Wielkie (proksime al [[Ryki]]) pro [[partizano|partizana]] agado najbare''', kaj ĝendarmoj [[pafekzekutado|pafekzekutis]] apud [[Żyrardów]] 16 polojn; '''al [[koncentrejo]] [[Aŭŝvico]] venis de [[Lublin]] transporto de 583 personoj, en tio 301 virinoj'''; en [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] troviĝis 198 kinejoj, en tio 23 alireblaj nur por germanoj; [[Pola Rezistomovado]]: [[Sturmo|Sturmaj]] Taĉmentoj de la Asocio de Polaj [[Sindikatismo|Sindikatistoj]] konfiskis en [[Varsovio]] monon troviĝantan en eksterleĝa [[kazino]]; en [[Szczecin]] kaj [[Pomerio]] [[gestapo]] arestis, sub riproĉo de [[spionado]] favore al [[Aliancanoj]], 40 [[katolikismo|katolikojn]], en tio 11 [[pastro]]jn; '''germanoj komencis likvidi [[Bjalistoka geto|Bjalistokan geton]] - dum 8 tagoj forveturigis al [[ekstermejo]] en [[Treblinka (koncentrejo)|Treblinka]] 10 mil [[judoj]]n, 2 mil murdante surloke'''
** La 4-an/5-an de februaro [[reĝa aerarmeo]] atakis [[Torino]]n kaj [[Lorient]]; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: [[Ruĝa Armeo]] liberigis Izjum kaj [[Kramatorsko]]n; konferenco en [[Alĝero]] komencita kun partopreno de [[Winston Churchill]], [[Dwight D. Eisenhower]], [[Charles de Gaulle]] kaj Henri Giraud; [[Italio]]: [[Benito Mussolini]] iĝis krome [[ministro pri eksteraj aferoj]] kaj [[Galeazzo Ciano]] [[ambasadoro]] ĉe [[Vatikano]]
** [[1944]]: '''En fortikigita [[malliberejo]] en [[Poznań]] parto de malliberuloj dum 4 tagoj ricevis neniun [[nutraĵo]]n'''; [[gestapo]] likvidis en [[Varsovio]] [[konspiro|konspiran]] presejon de Sindikatisma Organizaĵo "Wolność" ([[Libereco]])
** Ruĝa Armeo ekregis Apostolovon ([[Dnipropetrovska provinco]]) dispartigante germanan 6-an Armeon; soldatoj de usona 34-a Infanteria Divizio atingis [[abatejo]]n sur [[Monto Kasino]], sed estis devigita retiriĝi; [[Sovetunio]]: Konsilio de [[Popolkomisaro]]j de [[Ukraina Soveta Socialisma Respubliko]] elektis sian prezidanton [[Nikita Ĥruŝĉov]]; [[Ĉinio]] kaj [[Afganio]] ligis diplomatiajn kaj komercajn rilatojn
** [[1945]]: [[Volinia masakro]]: '''en Barysz apud [[Buĉaĉ]] taĉmento de [[Ukraina Ribela Armeo]] masakris 135 [[poloj]]n, en tio [[virino]]jn kun [[infano]]j'''; [[Holokaŭsto]]: [[Gestapo]] kaj [[SS (organizo)|SS]] pafmortigis en [[distrikto Kościerski]] ĉirkaŭ 200 [[judoj|judinojn]] de evakua transporto; en [[Lubuŝio]] soveta 8-a Gvardia Armeo "liberigis" Górczyca kaj trupoj de 1-a Ukraina Fronto ekregis [[Grodków]]
** [[Pacifiko]]: usona armeo konkeris [[Manilo]]n; komencita la 4-an de februaro '''[[Jalta konferenco]], en kiu partoprenis [[Josif Stalin]], [[Franklin D. Roosevelt]] kaj [[Winston Churchill]], ĝis hodiaŭ restas simbolo de [[perfido]] flanke de okcidentaj [[aliancanoj]] kontraŭ [[Pollando]] kaj ilia konsento al subigo de [[Orienta Eŭropo]] al [[totalismo|totalisma]] soveta imperio'''; usona 8-a Aviada Armeo atakis fabrikon de sinteza [[brulaĵo]] en [[Regensburg]];
* [[1946]]: [[Stalinismo]]: altrudita interkonsento pri la pola-soveta [[landlimo]] de aŭgusto 1945 ekvalidis - '''[[Orientaj Limregionoj]] transiris al [[Sovetunio]]'''
* [[1946]]: [[Lublinio]]: al [[Parczew]] eniris taĉmentoj de [[Libero kaj Sendependo]] komencante [[konfisko]]jn en judaj [[magazeno]]j kun 2 kooperativaj [[aŭtomobilo]]j - dum batalo pereis [[funkciulo]] de [[milico]] kaj 3 judoj el urboprotekto - celo estis frakaso de lokaj strukturoj [[kunlaborismo|kunlaborismaj]] kun komunista Pola Laborista Partio kaj provizo de la taĉmento
* [[1947]]: Pola [[Sejmo (Pollando)|Leĝdona Sejmo]], elektita dum falsigitaj de komunistoj balotoj, uzurpe elektis [[Bolesław Bierut]] [[listo de prezidantoj de Pollando|prezidento de Pollando]] dum manko de [[Senato (Pollando)|Senato]] - komunista Provizora Registaro de Nacia Unueco (altrudita de [[Stalin]] dum [[konferenco de Jalto]]) ĉesis aktivi, oni anoncis [[amnestio]]n
* [[1958]]: [[Nasser]] iĝis prezidento de la [[Unuiĝinta Araba Respubliko]]
* [[1971]]: '''Usonaj [[astronaŭto]]j [[Alan B. Shepard Jr.]] kaj Edgar Mitchell grundiĝis sur la [[Luno]]'''
Linio 80:
* [[1533]]: [[András Dudith]], hungara episkopo kroatdevena, pola civitano, [[humanismo|humanisto]], [[tutfakulo]] (m. [[1589]])
* [[1667]]: [[Gottfried Reiche]], germana komponisto kaj [[trumpeto|trumpetisto]] (m. [[1734]])
* [[1735]]:
* [[1770]]: [[Alexandre Brongniart]], franca geologo-mineralogo, paleontologo, kemiisto kaj zoologo (m. [[1847]])
* [[1788]]: [[Karolo Kisfaludy]], hungara poeto, dramverkisto, pentristo (m. [[1830]])
Linio 114:
* [[1934]]: [[Tamás Kabdebó]], hungara verkisto, poeto kaj tradukisto anglen de la poemoj de [[Attila József]] kaj [[Gyula Illyés]]
* [[1940]]: [[Panamarenko]], belga artisto (m. [[2019]])
* [[1942]]: [[Zoltán Sumonyi]], hungara verkisto kaj poeto, laŭreato de [[Salvatore Quasimodo]]-premio
* [[1944]]: [[Tibor Ács]], hungara aktoro de [[Ŝtata Teatro Szigligeti Társulat de Oradea]]
* [[1952]]: [[Daniel Balavoine]], franca verkisto, komponisto, kantisto (m. [[1986]])
Linio 164:
* [[1993]]: [[Joseph L. Mankiewicz]], usona kinreĝisoro, scenaristo kaj produktoro juddevena (n. [[1909]])
* [[1999]]: [[Wassily Leontief]], rusa-usona Nobelpremiita ekonomikisto, [[antikomunismo|kontraŭkomunisto]], distingita de [[Honora legio]] (n. [[1905]])
* [[2001]]: [[Krzysztof Pigoń]], pola [[fizika kemio|fizika kemiisto]], profesoro, kies ekstersciencaj verkoj en [[Pola Popola Respubliko]] estis tute [[cenzuro|cenzuritaj]]
* [[2005]]: [[Michalina Wisłocka]], pola kuracistino, [[ginekologio|ginekologino]], [[ĉelbiologio|ĉelbiologino]], [[seksologio|seksologino]], aŭtorino de filmigita [[furorlibro]] ''La arto de amado'' (n. [[1921]])
* [[2008]]: [[Maharishi Mahesh Yogi]], barata fizikisto kaj [[guruo]], populariganto de transcenda [[meditado]], konatigata de [[aŝramo]] apud [[Himalajo]] (n. [[1918]])
| |||