Sándor Petőfi: Malsamoj inter versioj

 

La [[patrino]] estis [[slovakoj|slovaka]] servistino [[Maria]] ''Hrúz'' devenanta el [[Turóc]]. Post la geedziĝo ili loĝis en [[Szabadszállás]], ekde [[1821]] en [[Kiskőrös]]. Tie naskiĝis la poeto.

 

En [[1825]] naskiĝis pli juna [[frato]] [[István Petőfi]], kiun ĉiuj hungaroj konas, ja Sándor Petőfi dediĉis tre konatan poemon al li: ''Al mia frato István''.

 

== La naskiĝo ==

La naskiĝo (la unua nasko de la patrino) okazis dum [[noktomezo]]. Pruvo: laŭ la rememoroj post la naskiĝo iu tuj iris al la najbaro por peti ion kaj dumvoje vidis la preteririntan urbetogardiston. Ties tasko estis ekzemple ĝuste dum noktomezo ĉirkaŭrigardi.

 

 

== Lernejaj jaroj ==

Petőfi frekventis [[lernejo]]jn en 9 lokoj, komence en Kiskunfélegyháza ekde [[1828]], poste en [[Kecskemét]] kaj [[Szabadszállás]].

Frue li konatiĝis kun la [[latina lingvo]]. Inter [[1831]]–33 li elstare lernis en [[Sárszentlőrinc]], poste 2 [[jaro]]jn en [[Pest]], kie li lernis ankaŭ la [[Germana Lingvo|germanan lingvon]]. Unu jaron li estis ĉe [[Deák-placa gimnazio evangelia]], la duan ĉe la [[piaristoj]]. Inter [[1835]]–38 li frekventis en [[Aszód]], kie li debutis, kiel poeto.

Fragmento el lia rememoro: (iom arkaike)

 

 

1. Tie mi komencis fabrikadi poemojn.

 

== La migradaj jaroj ==

Li perpiede iris al Pest, kie li servis en [[Nacia Teatro (Budapeŝto)]]. Tiutempe tio estis ago por la hungara lingvo, ĉar tiam la germana kaj la latina lingvoj estis oficialaj. Lia patro hejmenvenigis lin kaj sendis al parencoj en [[Ostffyasszonyfa]]. Tie li komencis amindumadi al riĉulino (kiu ne estis bona ideo), sekve en [[1839]] li soldatiĝis en [[Sopron]]. Li multe suferis, ĉar li estis malalta kaj tre maldika viro. En [[Graz]] li malsaniĝis, poste en [[Zagrebo]] li ricevis [[tifo]]n. Tial li eksiĝis el la [[armeo]].

 

 

Abrupte li komencis migradi en [[Supra Hungarujo]] printempe de [[1845]] 3 monatojn el Pest tra Aszód, [[Miskolc]] al [[Kassa]]. Survoje li vizitis urbojn [[Eperjes]], [[Késmárk]], [[Spišská Nová Ves|Igló]], [[Rožňava|Rozsnyó]], [[Rimavská Sobota|Rimaszombat]], [[Losonc]]. En Eperjes li pasis monaton kun poetoj [[Mihály Tompa]] kaj [[Frederiko Kerényi]]. Li ŝatis viziti la iamajn [[fortikaĵo]]jn ([[Somoskő]], [[Nógrád]]). Fine li revenis al Pest tra [[Balassagyarmat]] kaj [[Vác]]. Poste li verkis historian [[dramo]]n ''Tigris és hiéna'' (=[[tigro]] kaj [[hieno]]).

 

== La Societo de Dekopo kaj la geedziĝo ==

Printempe de [[1846]] li fondis amikan rondon ''Dekopo'', kie li kolektis siajn literaturajn amikojn, ekzemple ''Mór Jókai'', [[Kolomano Lisznyai Damó]] kaj [[Mikaelo Tompa]]. Ili kune fiaskis eldoni novan revuon.

Septembre en [[balo]] de [[Nagykároly]] li konatiĝis kun [[Júlia Szendrey]] [sendrei], poste li vizitis ŝian familion en [[Erdőd]]. Dufoje okazis fiaska svatiĝo, ĉar la riĉa patro malaprezis la poeton.

 

(Traduko de Kolomano Kalocsay)

 

 

En tiu jaro la poeto denove rondvojaĝis en Supra Hungarujo, vizitinta urbojn [[Berehove|Beregszász]], [[Mukaĉeve|Munkács]] kaj [[Uĵhorod|Ungvár]].

La geedziĝo kun Júlia Szendrey okazis en [[1847]] sen partopreno de la patro Ignác Szendrey. [[Grafo]] [[Sándor Teleki]] (unusola grafa amiko de Petőfi) invitis ilin en [[Koltó]] por pasigi la mielmonatojn. Estas historio pri konatiĝo de Petőfi kaj Teleki. En societo okazis la jena:

 

Teleki: - Ĉu vi manpremis jam mortintan grafon?

Ambaŭ ekridis."}}

En [[1988]] rezulte la pli fruajn arkivajn esplorojn hungara grupo trovis [[osto]]jn de la supozata Petőfi en [[Barguzin]]. [[Hungara Scienca Akademio]] deklaris ĝin nevera. En [[2015]] ĉinaj sciencistoj konstatis, ke [[DNS]]-oj de familianoj de Petőfi kaj la trovitaj ostoj en Barguzin estas identaj en 99,9 %. [http://valasz.hu/itthon/szenzacios-bejelentes-kinai-segitseggel-mar-megint-megtalaltak-petofit-110497]

 

 

== Listo de pli gravaj verkoj ==

 

=== Famaj verkoj tradukitaj al [[Esperanto]] ===

'''La avo''' / El la hungara originalo trad. [[László Somlai]]. - Purmerend : Muusses, 1937. - 31 p. - (Muusses Esperanto Biblioteko ; 8)

 

 

== Memorigiloj pri Petőfi ==

 

* [[Societo Petőfi]] ([[1876]]–[[1944]]): literatura societo, kies unua prezidanto estis Mór Jókai

{|class="wikitable" border="2"

|-

|-

| {{Flago|Hungario}} || [[Hungario]] || [[Baja]] || [[1984]] || [[bronzo]]

| {{Flago|Hungario}} || Hungario || [[Detk]] || [[1999]] ||

|-

|-

| {{Flago|Hungario}} || Hungario || [[Gödöllő]] || [[1955]] || bronzo

|-

|-

| {{Flago|Hungario}} || Hungario || Kiskőrös || [[1861]] || [[ŝtono]]

| {{Flago|Hungario}} || Hungario || [[Makó]] || [[1954]] || bronzo

|-

|-

| {{Flago|Hungario}} || Hungario || [[Pápa]] || [[1973]] ||

|-

|-

| {{Flago|Hungario}} || Hungario || [[Szeged]] || [[1930]] ||

|-

|-

| {{Flago|Ukrainio}} || Ukrainio || [[Uĵhorod]] || [[1990]]

| {{Flago|Rumanio}} || [[Rumanio]] || [[Târgu Mureş]] || [[2000]] ||

|-

|-

| {{Flago|Slovakio}} || [[Slovakio]] || [[Búč]] || [[1998]] ||

|-

|-

|-

| {{Flago|Ĉinio}} || [[Ĉinio]] || [[Pekino]] || [[2003]]

| {{Flago|Hungario}} || Hungario || [[Maglód]] || [[1991]]

|-

|-

|-

| {{Flago|Aŭstrio}} || [[Aŭstrio]] || [[Winden am See]] || [[2009]]

 

== Referencoj ==

 

== Vidu ankaŭ ==

* [http://mek.oszk.hu/01800/01840/01840.pdf biografio hungare kun foto (la koncerna tekstro estas legebla en la 113-a paĝo)]

 

{{Unua}}

{{Bibliotekoj|PeEnEo=3461|PND=118593226|LCCN=n/79/141240|VIAF=59087691|TSURL=viaf/59087691}}

 

[[Kategorio:Hungaraj poetoj]]

[[Kategorio:Hungaraj aktoroj]]