Seria muziko: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 25 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q507246)
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
'''Seria muziko''' (ankaŭ '''seriismo''', de [[Franca lingvo|france]] '''''musique sérielle''''', en 1947 enkondukita de [[René Leibowitz]]) estas kompona tekniko bazita sur la uzo de serioj de muzikaj elementoj<ref>(fr) Philippe Gouttenoire et Jean-Philippe Guye, ''Vocabulaire pratique d'analyse musicale'', p. 98, Délateur France, 2006, 125 <abbr>p.,</abbr> <small>[[ISBN]] 978-2-7521-0020-7, [[Reta Komputila Biblioteka Centro|OCLC]] 728102903)</small></ref>, konsiderata kiel direkto de la [[nova muziko]], kaj kiu evoluis ekde ĉ.ĉikrkaŭ [[1948]]. Seria muziko estis pluevoluigo de la [[dudektonismodekutonismo]] de [[Arnold Schönberg]] kaj estis komponita laŭ rigora. La [[Kompozicio|kompontekniko]] baziĝas sur la provo, strukturi kiel eble ĉiujn ecojn de la muziko (ekz. tondaŭro, tonalto kaj laŭteco) kiel nombro- aŭ proporcioserioj. Ĉi tiu ideo de ''musique pure'' (pura muziko) fontis el la deziro, produkti muzikon de kiel eble plej granda klareco, libera de redundanco, ajneco kaj la proksimumo de la "persona gusto".
 
Historie ebla fariĝis la seriismo pro la "preparlaboro" de Arnold Schönberg kaj [[Anton Webern]], reprezentantoj de la t.n. [[Dua Viena Skolo]], kiu jam nove ordigis [[tonalto]]jn kaj [[Intervalo (muziko)|intervalstrukturojn]] laŭ propraj reguloj. Dum kiam tamen je ilia [[Dudektonismo|dudektonisma muzikodekdutonismo]] nur la sinsekvo de tonaltoj estis fiksita kiel serio, en la seria muziko ankaŭ la ceteraj [[Parametro (muziko)|parametroj]] kiel [[tondaŭro]], [[laŭteco]], [[sonkoloro]], [[tondenseco]], [[Artikulacio (muziko)|artikulacio]] aŭ [[ludmaniero]] estis kvantifikataj per matematikaj operacioj kaj serie registrita en komence determinitan nombroproporcion.
 
Kiel unuan komponaĵon de ĉi tiu direkto validas la pianaĵo de [[Olivier Messiaen]] ''Mode de valeur et d'intensités'', en kiu li ne nur organizis la tonaltojn, sed ankaŭ tondaŭrojn, -fortojn kaj la artikulacion laŭ seriecaj modusoj (pro tio la titolo), kiuj permesis ankoraŭ pli grandan gradon da kompozicia libereco.
Linio 16:
Kiel ŝlosilan verkon de la seria muziko oni konsideras ''Gruppen für drei Orchester'' (grupoj por tri orkestroj) de [[Karlheinz Stockhausen]] el 1957. La plej elstaraj reprezentantoj de la ''seria muziko'' estas:
* [[Karlheinz Stockhausen]]
* [[Pierre Boulez]]
* [[Karel Goeyvaerts]]
* [[Luigi Nono]]
* [[Pierre Boulez]]
* [[Luciano Berio]]
* [[Gottfried Michael Koenig]]
* [[Olivier Messiaen]]
* [[Bernd Alois Zimmermann]]
 
== Vd ankaŭ ==
* [[Dudektonismo]]
 
 
== Literaturo ==
* György Ligeti, ''Pierre Boulez. Entscheidung und Automatik in der Structure Ia'', in: die Reihe. Informationen über serielle Musik, Heft 4, 1958, S. 38-63.
* Hans Vogt, ''Neue Musik seit 1945'', Stuttgart, 1972, S. 24-30.
* Rudolf Heinemann, ''Untersuchungen zur Rezeption der seriellen Musik,'' Regensburg, 1967
 
== VdVidu ankaŭ ==
[[Maltonaleco]]
 
[[Dekdutonismo]]
 
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 38 ⟶ 39:
*[http://www.essl.at/bibliogr/stockhausen.html Aspekte des Seriellen bei Stockhausen] - Teksto de Karlheinz Essl.
 
== Referencoj ==
[[Kategorio:Klasika muziko]]
[[Kategorio:Nova Muziko]]