Kiel registrite je 09:09, 30 sep. 2015 redakti 132.229.254.50 (diskuto) Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 08:07, 10 dec. 2020 redakti malfari Donald Rogers (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 740 redaktoj adaptis la resumon de la angla artikolo "Lava" Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Dosiero:Villarrica lava fountain.jpg\|thumb\|right\|200px\|Lafoŝprucaĵo en la kratero de Villarica, Paragvajo]] [[Dosiero:Lava flow at Krafla, 1984.jpg\|thumb\|right\|300px\|Lafofluaĵo dum fenda erupcio ĉe [[Krafla]], Islando en 1984]] '''Lafo''' estas fandita varmega materio, kiu elfluas el [[vulkano]]j kaj solidiĝas malvarmiĝante. Lafo formiĝas de [[magmo]] kaj iĝas [[magmaĵoj]] kiam ĝi malvarmigas. Dum erupcio lafo havas [[temperaturo]]jn de 700 ĝis {{formatnum:1200}} °C (t.e. ĉirkaŭe {{formatnum:1300}} ĝis {{formatnum:2200}} °F). La enhavas precipe siliciaĝojn, aluminion kaj fermagneziaĝojn, sed ankaŭ aliaj akalajn metalojn. '''Lafo''' estas fandiĝinta [[roko]], [[magmo]] kiu estas elĵetita el la interno de ia [[planedo\|planedo]], inkluzive [[Tero\|Teron]], aŭ de ia [[luno]]. Magmon produktas interna varmo de planedo aŭ luno, kaj ĝi erupcias kiel lafo ĉe [[vulkano\|vulkano]] aŭ tra fendo en la [[terkrusto]] aŭ lunkrusto. Ĝia temperaturo ĝenerale estas inter 700°C kaj 1200°C kiam ĝi elsputiĝas. Oni ofte nomas la solidan rokon, el posta malvarmiĝo, "lafo". '''Lafofluaĵo''' estas moviĝanta elfluaĵo de lafo kiu kreiĝas dum neeksploda [[Erupcio (vulkano)\|erupcio]]. Kiam ĝi ĉesas moviĝi, lafo solidiĝas iĝante [[magmorokaĵo]]. La vorton "lafofluaĵo" oni ofte mallogigas al "lafo". Kvankam lafo povas esti ĝis 100000 fojojn pli [[viskozeco\|viskoza]] ol akvo, lafo povas flui longan distancon antaŭ ol malvarmiĝi kaj solidiĝi, pro ĝiaj atributoj [[tiksotropio]] kaj [[ŝera ŝarĝado\|ŝera maldensiĝo]].<ref>{{cite journal \|title=Transient phenomena in vesicular lava flows based on laboratory experiments with analogue materials \|journal=Journal of Volcanology and Geothermal Research\|volume=132 \|issue=2–3 \|pages=115–136 \|doi=10.1016/s0377-0273(03)00341-x \|last1=Pinkerton \|first1=H. \|first2=N. \|last2=Bagdassarov \|year=2004 \|bibcode=2004JVGR..132..115B}}</ref><ref>{{cite web \|url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=5970696 \|title=Rheological properties of basaltic lavas at sub-liquidus temperatures: laboratory and field measurements on lavas from Mount Etna \|publisher=cat.inist.fr\|access-date=19 June 2008}}</ref> [[Erupcio (vulkano)\|Eksploda erupcio]] produktas miksaĵon de [[vulkana cindro]] kaj aliaj pecoj nomitaj [[tefro]], anstataŭ lafofluaĵoj. La vorto "lafo" devenas de la [[itala\|itala lingvo]] "lava" (napola aŭ kalabria dialekto), kaj probable de la [[latina]] vorto "lavare", kiu signifas lavi. <ref>https://www.etymonline.com/word/lava</ref> <ref>"lafo" Louis Bastien, Naŭlingva Etimologia Leksikono, The Esperanto Publishing Company Ltd. Anglujo, 1950.</ref> La unua mencio rilate al elpremita magmo (fluida roko sub la tersurfaco) ŝajne estas en noto kiun skribis [[Francesco Serao]] pri la erupcio de [[Monto Vezuvio\|Vezuvio]] en 1737.<ref>{{cite web\|url=http://vulcan.lindahall.org/9.shtml \|title=Vesuvius Erupts, 1738 \|publisher=Lindahall.org \|access-date=21 October 2015}}</ref> Serao skribis "fluaĵo de fajra lafo", kiel [[analogio]] al la fluado de akvo kaj koto malsupren laŭ la flankoj de la vulkano post granda [[pluvo]]. ==Referencoj== {{referencoj}} ~~Solidiĝinta [[lafrivero]] fariĝas [[lafglaĉero]] (tiel nomata pro la respektiva simileco al [[rivero]] kaj [[glaĉero]]).~~ {{Commons\|lava}}

Lafo: Malsamoj inter versioj