Tobolska kremlo: Malsamoj inter versioj

[[Dosiero:Тобольский кремль (1990-е годы).jpg|thumbeta|240px|<center>panoramo de la Tobolska kremlo en la [[1990-aj jaroj]]]]

[[Dosiero:Тобольск Tobolsk Крепостная Павлинская башня.JPG|180px|thumbeta|<center>gardoturo "Pavlinskij"]]

La '''Tobolska kremlo''' ([[ruse]] ''Тобольский кремль'', latinliterigite ''Tobolskij kreml´'') estas la [[kremlo]] de la urbo [[Tobolsk]] en la [[Tjumena provinco]] de [[Rusio]], en [[Okcidenta Siberio]]. La historia [[citadelo]] konstruiĝis fine de la [[17-a jarcento]], kaj estas la sola malnovrusia [[kremlo]] en la azia parto de Rusio, malpli frue konstruita ol ĉiuj aliaj kremloj de la historia [[Rusa Carlando]].

Ĉar ŝtonaj konstruaĵoj en la regiono de Tobolsk disvastiĝis nur fine de la 17-a jarcento, la fortikaĵaj instalaĵoj ĝis tiu tempo restis lignaj. La unua ŝtona konstruaĵo de la urbo, la episkopa palaco, finkonstruiĝis en [[1679]]. Sep jarojn pli poste inaŭguriĝis la unua ŝtona preĝejo, la de moskvaj konstruistoj starigita kaj ĝis hodiaŭ ekzistanta Sofia Katedralo. Sekve oni komencis konstrui ŝtonan fortikaĵon, kaj jam en [[1699]] pretis pli malpli 620 metroj da ŝtona remparo kun entute naŭ gardoturoj. La ŝtona kremlo laŭ ordono de la caro [[Petro la Granda]] estis starigita pere de [[Svedio|svedaj]] militkaptitoj (temas pri la periodo de la [[Granda Nordia Milito]]), kaj sekve la konstruaĵo ankaŭ nomatis "sveda palaco".<ref>Zoja Sokolova: ''Das Land Jugorien''. 1982, paĝo 49 (germane)</ref> En multaj vidpunktoj la nova citadelo sekvis la modelon de la kremlo de [[Moskvo]], kaj laŭ konsidero de la aparta geografia situo kaj la tiutempe granda riĉeco de la urbo oni tiutempe konsideris ĝin aparte impona kaj fortika. Ĝis la komenco de la 18-a jarcento daŭris plua aldono de ŝtonaj konstruaĵoj, kaj ekleziaj kaj ŝtataj kaj privataj, al la kremla areo. Pri la urboplanado kunlaboris la konata tobolska kartografo Semjon Uljanoviĉ Remezov ({{ru}} ''Семён Ульянович Ремезов'').

[[Dosiero:Софийский собор в Тобольске.jpg|leftmaldekstra|thumbeta|240px|<center>La Sofia Katedralo]]

Ĉar tamen la armea signifo de la tobolska kremlo baldaŭ post ties finkonstruo malkreskis, iuj el la projektoj por la arkitektura ensemblo ne finiĝis - inter alie unu el la eniraj pordegoj de la fortikaĵo. Post la jaro [[1718]], kiam la tiama siberia guberniestro Matvej Petroviĉ Gagarin (Матвей Петрович Гагарин) perdis sian postenon, la konstruaj aktivecoj en la tobolska kremlo fakte finiĝis. Nur meze ĝis fine de la 18-a jarcento sur la areo tamen plukonstruiĝis iuj malgrandaj konstruaĵoj, kiuj parte ne harmoniis kun la origina arkitektura ensemblo.

* G. V. Dluĵnevskaja, V. A. Kalinin, A. V. Subbotin: ''Kremli Rossii XV–XVII vekov''. Eldonejo Litera, [[Sankt-Peterburgo]] 2006, ISBN 5-94455-523-8, paĝoj&nbsp;316–319