Vikipedio

28-a de januaro: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
maldikigo
Linio 11:
* [[1383]]: Reĝo de Francio [[Karlo la 6-a (Francio)|Karlo la 6-a]] preskaŭ pereis dum [[balo]] en sia [[kortego]], kiam [[fajro]] aperis sur facile bruligeblaj [[kostumo]]j de [[satiruso]]j el [[plumo]]j kaj [[gudro]], kiujn krom li enmetis ankoraŭ 5 aliaj personoj (4 mortis)
* [[1547]]: [[Eduardo la 6-a (Anglio)|Eduardo la 6-a]] iĝis unua [[protestantismo|protestanta]] reĝo de Anglio
* [[1573]]: Unua [[Sejmo (Pollando)|Pola Sejmo]] kunvokita dum periodo de senreĝeco subskribis Konfederacion de Varsovio - '''unua en [[Eŭropo]] dokumento garantianta [[leĝo (jura)|leĝe]] [[religio|religian]] [[toleremo]]n'''
* [[1576]]: Pola [[nobelo|nobelaro]] dum kunsido en [[Jędrzejów]] agnoskis elekton de [[Stefan Batory]] kiel reĝon de [[Pollando]]
* [[1588]]: [[Sigismondo la 3-a Vasa]] agnoskis la trian [[Statutoj de Litovio|Statuton de Litovio]], kiu validis ĝis [[1840]]
* [[1708]]: [[Granda Nordia Milito]]: [[svedoj]] konkeris [[Grodno]]n
* [[1724]]: '''[[Petro la Granda]] dekretis fondon de la nuna [[Sankt-Peterburga Ŝtata Universitato]]'''
* [[1754]]: Angla verkisto [[Horace Walpole]] stampis la vorton "[[serendipo]]" en letero, kiun li skribis al amiko, dirante ke li derivas la terminon de la persa fabelo
* [[1820]]: Ĉirkaŭmonda ekspedicio de [[Fabian Gottlieb von Bellingshausen]] atingis [[Antarkto]]n
Linio 22:
* [[1859]]: [[Vaŝingtonio]]: [[Olympia (Vaŝingtonio)|Olympia]] iĝis urbo
* [[1871]]: [[Francia-Prusia Milito]]: post kvarmonata [[Sieĝo de Parizo (1870–71)|sieĝo de Parizo]] oni anocis kapitulacon de [[Francio]]
* [[1887]]: '''Konstruo de [[Eiffel-Turo]] komenciĝis'''
* [[1905]]: [[Rusa-japana milito]]: senrezulta batalo de Sandepu (proksime al [[Ŝenjango]]) finiĝis
* [[1905]]: [[Pola Partio Socialista]] anoncis ĝeneralan [[striko]]n, kio iĝis komenco de [[revolucio]] en [[Kongresa Pollando]]
* [[Unua mondmilito]]:
** [[1915]]: Decide de [[Usona Kongreso]] estis kreita [[Usona Marborda Gardistaro]]
** [[1918]]: Laŭ decido de [[Popolkomisaro]]j '''Ruĝa [[Gvardio]] transforiĝis al Laborista-Kamparana [[Ruĝa Armeo]]'''; [[Kubania Popola Respubliko]] proklamita kun la ĉefurbo [[Krasnodar| Jekaterinodar]]
* [[1919]]: [[Brno]]: '''[[Masaryk-Universitato]] fondiĝis'''
* [[1919]]: En [[Munkeno]] germana sociologo [[Max Weber]] lekciis pri [[politiko kiel profesiinklino]]
* [[1920]]: [[Dua Pola Respubliko]]: pola armeo okupis kaj alligis [[Pelplin]] kaj [[Kamień Krajeński|Kamień Pomorski]]
Linio 36:
* [[1933]]: Prezidento de Germanio [[Paul von Hindenburg]] demisiis registaron de [[Kurt von Schleicher]] kaj du tagojn poste komisiis al [[Adolf Hitler]] krei novan registaron
* [[1933]]: Islama naciisto [[Choudhry Rahmat Ali]] publikigis broŝuron titolitan ''[[Pakistana Deklaro|Nun aŭ Neniam]]'', en kiu li petis kreon de [[islamo|islama]] ŝtato en nordokcidenta [[Barato]], nomita Pakistano
* [[1935]]: '''[[Islando]] kiel unua lando en la mondo oficialigis [[aborto]]n pro ekster[[medicino|medicinaj]] kaŭzoj'''
* [[Dua mondmilito]]:
** [[1940]]: Aperanta en [[Poznań]] ĵurnalo "Ostdeutscher Beobachter" anoncis, ke [[Varto]]-Lando estos ''orienta [[remparo]] de germana kamparana sango'', kaj [[Krakovo]]n nomis ''germana urbo''; en distrikto [[Ostrów Wielkopolski]] aperis [[flugfolio]]j kun surskribo [[Mazurek Dąbrowskiego|''Ankoraŭ Pollando ne pereis'']]; en Varsovia [[kinejo]] "Roma" okazis unua manifestacio de pli ol 3 mil germanaj loĝantoj; en [[Nov-Jorko]] "Nowy Świat" ([[Nova Mondo]]) aperigis artikolojn: ''Pola [[Vilno]] en [[mankateno]]j de mallibero'', ''[[Poloj]] malsatas en Vilno''; en [[Moskvo]] "[[Pravda]]" laŭdis propagandan kampanjon en Okcidenta [[Belorusio]] kaj Okcidenta [[Ukrainio]]; [[Sud-Afriko]] reĵetis proponon de senprokrasta paco kun [[Germanio]]
** [[1941]]: En malliberejo de [[Poznań]] ĉe str. Młyńska germanoj [[gilotino|gilotinis]] 6 [[poloj]]n; '''[[okupado|okupaciaj]] regopovoj en [[Varsovio]] alpelis al la ĉefurbo ĉirkaŭ 700 [[judoj]]n de apuda [[Piaseczno]]'''; en Varsovio konspira Organizo de Eta [[Sabotado]] "Wawer" unuafoje gasumis [[kinejo]]jn per fiodorantaj kemiaĵoj por fortimigi spektantojn, kun surgluo de surskriboj apud enirejoj "Tylko świnie siedzą w kinie" (Nur porkino sidas en [[kino]]); "Danziger Vorposten" informis pri kondamno de polo al du jaroj de mallibero pro kontraŭgermana propagando (ke baldaŭ polaj aviadilistoj pere de [[paraŝuto]]j ĵetos [[armilo]]jn super enkorpigitajn teritoriojn); en [[Protektorato Bohemio kaj Moravio]] aperis dispono pri devo registri polan havaĵon; [[reĝimo de Vichy]] ĉesis militi kun [[Tajlando|Siamo]]
** [[1942]]: En [[Poznań]] germanoj gilotinis 6 polojn; en [[Varto]]-Lando oni enkondukis en poŝtoficejoj priservon de [[germanoj]] antaŭ poloj
** [[1943]]: [[SS (organizo)|SS]] kaj [[gestapo]] pafmortigis en [[distrikto Włoszczowski]] 6 personojn; gestapo en [[Płock]] [[deportado|deportis]] 11 polinojn al [[koncentrejo]] Stutthof (ene de [[Libera Urbo Dancigo]]); Kamparaj Batalionoj en [[Distrikto Tomaszowski (Lubelski)|Distrikto Tomaszowski]] en bataloj por reakiri arestitojn mortigis de 3 ĝis 5 germanajn ĝendarmojn, kun propraj perdoj - '''germanaj ĝendarmoj samdistrikte komencis dutagan [[masakro]]n de vilaĝo Dzierążnia, kie pereis pli ol 60 loĝantojn en la aĝo de 2 ĝis 82 jaroj''', en tio 19 [[virino]]j kaj 9 [[infano]]j; nokte de la 28-a/29-a de januaro okazis '''[[masakro de Koniuchy]], farita de sovetaj kaj judaj [[partizano]]j'''; [[Usono]] interkonsentis pri formigo kaj instruo de 30 ĉinaj [[divizio]]j en [[Junano]]
** [[1944]]: '''Diversaj germanaj policoj [[pafekzekutado|pafekzekutis]] en [[Varsovio]] ĉirkaŭ 200 personojn, en [[Lublin]] 30, en Łyszkowice 28, apud [[Skalbmierz]] 20, revenĝe pro dispelo de kolektita kontingenta [[bruto (agrikulturo)|brutaro]]''', kaj en [[Wyszków]] 5 personojn; '''germanoj publike montris en [[Lvovo]] liston de 84 personoj kondamnitaj al [[mortpuno]]'''; en [[Volinio|Volinia]] Areo de [[Pola Enlanda Armeo]] '''oni decidis pri kreo de la 27-a [[Divizio]] de [[Infanterio]]'''; [[Usono]] per radio anoncis decidon rompi liveron de [[nafto]] al [[Hispanio]]; brita [[aviado]] atakis [[Berlino]]n, nokte de la 28-a/29-a de januaro
** [[1945]]: Provizora Registaro de Pollando ŝanĝis sian sidejon de [[Lublin]] al [[Varsovio]]; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: soldatoj de la 1-a [[Belorusio|Belorusa]] Fronto eniris al [[Katowice]]; '''dum bataloj pri liberigo de [[Chełmno]] mortfalis 1284 soldatoj''' de la 70-a [[Armeo]] de la 2-a Belorusa Fronto; retiriĝanta kirasita taĉmento de [[SS (organizo)|SS]]-divizio pafmortigis en [[Rydzyna]] 8 polojn pro hiso de [[flago]]j por saluti Ruĝan Armeon; '''taĉmento de Ruĝa Armeo [[rabo|rabis]] loĝantaron en [[distrikto Pilski]] forprenante [[ĉevalo]]jn, brutaron, [[greno]]n, [[vesto]]jn kaj aliajn valorajn objektojn'''; [[Ruĝa Armeo]] liberigis ses polajn urbojn [[Chorzów]], [[Kęty]], [[Krzyż Wielkopolski]], [[Maków Podhalański]], [[Mysłowice]] kaj [[Tychy]] (kutime post 3 tagoj [[NKVD]]-taĉmentoj per [[teroro]] instalis sovetan [[okupado]]n de Pollando); taĉmentoj de '''[[Pola Enlanda Armeo]] frakasis sovetan [[malliberejo]]n en [[Biłgoraj]] liberigante 60 personojn, ĉefe siajn soldatojn'''; soveta kaj ĉeĥoslovaka armeoj de 4-a Ukraina Fronto liberigis [[Poprad]] kaj [[Kežmarok]]: [[Okcidenta Fronto (Dua Mondmilito)|Okcidenta Fronto]]: usona 1-a armeo komencis atakon de [[Malmedy]]-regiono direkte al [[Rejno]]
* [[1956]]: [[Germana Demokratia Respubliko]] membriĝis al [[Varsovia Kontrakto]]
* [[1958]]: '''[[Danio]]: [[Lego (firmao)|oni patentigis]] la konstru-ludilon [[Lego (ludilo)|Lego]]'''
* [[1961]]: [[Ruando]] iĝis respubliko, proklamita de provizora registaro
* [[1965]]: [[Pollando]]: premiero de [[televida serio]] [[Ludcelo pli granda ol vivo (filmserio)|''Ludcelo pli granda ol vivo'']] - populariĝis en [[Orienta Bloko]]
* [[1969]]: [[Finnlando]] membriĝis al [[Organizaĵo pri Ekonomiaj Kunlaboro kaj Evoluigo]]
* [[1970]]: [[Lubomír Štrougal]] iĝis ĉefministro de Ĉeĥoslovakio
* [[1986]]: '''[[Challenger (kosmopramo)|Kosmopramo Challenger]] eksplodis 73 sekundojn post ekflugo - 7 [[kosmonaŭto]]j mortis'''
* [[1989]]: [[Moskvo]]: '''Asocio [[Memorial]] fondiĝis''' - okupiĝanta pri [[komunista krimo|komunistaj krimoj]], historio de [[reprezalio]]j en [[Sovetunio]], ties [[viktimo]]j kaj respektado de [[homrajtoj]] en postsovetaj landoj - kunlaboranta kun la pola [[KARTA-Centro]], premiita en 2012 kiel Gardisto de Nacia Memoro fare de pola [[Instituto pri Nacia Memoro]]
* [[1990]]: Aperis lasta numero de la [[gazeto]] "Trybuna Ludu" (Tribuno de Popolo), la ĉefa prestitolo pri [[mensogo|mensoga]] politiko kaj [[propagando]] de reganta en Pollando [[Jalta konferenco|postjalta]] komunista reĝimo, eldonata de [[1948]]
* [[1992]]: [[Flago de Ukrainio]] oficialiĝis
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/28-a_de_januaro"