Vikipedio

29-a de januaro: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
maldikigo
Linio 6:
 
== Eventoj ==
* [[904]]: [[Serĝo la 3-a]] iĝis papo transprenante la papadon de [[kontraŭpapo]] [[Kristoforo]] - '''periodo nomata "[[pornokratio]]" komencita'''
* [[1258]]: '''[[Mongoloj]] komencis sieĝi [[Bagdado]]n'''
* [[1574]]: [[Okdekjara Milito]]: venko de nederlanda ŝiparo super la hispana en batalo apud Reimerswaal ([[Zelando]])
* [[1595]]: '''Premiero de la tragedio ''[[Romeo kaj Julieto]]'' de [[William Shakespeare]]'''
* [[1616]]: Nederlanda [[velado|velisto]] [[Willem Schouten]] kiel unua ĉirkaŭ[[navigado|navigis]] [[Horna Kabo|Hornan Kabon]], kiun nomigis omaĝe al sia [[Hoorn|gepatra urbo]]
* [[1635]]: '''Kardinalo [[Armand Jean du Plessis de Richelieu]] fondis [[Franca Akademio|Francan Akademion]]'''
* [[1655]]: Batalo de Ochmatów (nun [[Ĉerkasa provinco]]) komenciĝis - '''pola armeo kun [[Krimea Ĥanlando|krimeaj tataroj]] supervenkis rusan-[[kozakoj|kozakan]] armeon komandatan de [[Bohdan Ĥmelnickij]]''', pereis 9 mil rusoj
* [[1676]]: [[Fjodor Aleksejeviĉ]] iĝis caro de Rusio
* [[1710]]: [[Rusa carlando]]: '''dekrete de [[Petro la Granda]] estis enkondukita nova [[alfabeto]] por la [[rusa lingvo]]''' - variaĵo de la [[cirila alfabeto]]
* [[1712]]: [[Milito de hispana sukcedo]]: [[Traktato de Utrecht|paca kongreso]] komenciĝis en [[Utrecht]]
* [[1804]]: '''[[Ĥarkiva Universitato]] ekfunkciis'''
* [[1814]]: [[Napoleonaj Militoj]]: venko de franca armeo kontraŭ la prusa-rusa en batalo apud Brienne ([[Aube (departemento)|Aube]])
* [[1819]]: [[Malaja Duoninsulo]]: brita guberniestro '''[[Stamford Raffles]] fondis [[Singapuro]]n kun la komercejo por [[Brita Orienthinda Kompanio]]'''
* [[1845]]: [[Nov-Jorko]]: poemo ''[[La Korvo]]'' de [[Edgar Allan Poe]] aperis [[gazeto|gazete]] kiel unua aŭtora publikaĵo
* [[1848]]: Unua ĝenerala [[voĉdono]] en historio de [[Papa Ŝtato]] okazis
* [[1853]]: Civila [[nupto]] de [[Napoleono]] kun [[Eugenia de Montijo]]
* [[1856]]: '''Oni fondis [[Viktoria kruco|Viktorian krucon]]''' fanditan el bronzo de rusaj kanonoj militakiritaj dum la [[krimea milito]]
* [[1861]]: [[Kansaso]] fariĝis la 34-a ŝtato de [[Usono]].
* [[1886]]: '''[[Karl Benz]] patentigis [[aŭtomobilo]]n kun [[benzinmotoro]]'''
* [[1891]]: [[Liliuokalani]], lasta [[monarko]] kaj sola reĝino reganta en [[Havajo|Havaja]] Reĝlando, ektroniĝis
* [[1900]]: [[Filadelfio (Pensilvanio)|Filadelfio]]: oni fondis [[basbalo|basbalan]] [[Amerika Ligo|Amerikan Ligon]]
Linio 33:
* [[1919]]: [[Ĉeĥoslovakaj-polaj limregionaj disputoj]]: batalo de [[Skoczów]] komenciĝis, la plej granda dum la [[konflikto]] de 1919-1920 - militare senrezulta, sed la pola flanko povis plu teni strategian vojon al [[Bielsko-Biała|Bielsko]] kaj [[Żywiec]]
* [[1919]]: Prezidanto de Pola Nacia Komitato [[Roman Dmowski]] prezentis dum konferenco en [[Parizo]] polajn postulojn pri [[landlimo]]j de [[Pollando]] post la [[unua mondmilito]]
* [[1919]]: '''[[Usono]] kiel unua ŝtato en la mondo agnokis [[sendependeco]]n de [[Pollando]]'''
* [[1920]]: [[Dua Pola Respubliko]]: pola armeo eniris al [[ Czersk]], [[Starogard Gdański]] kaj [[Tuchola]] por ilia transpreno
* [[1929]]: [[Lev Trockij]] estis [[ekziligo|forigita]] de [[Sovetunio]]
Linio 41:
* [[1940]]: Dum kunpuŝiĝo de tri [[trajno]]j en japana urbo [[Osako]] 181 personoj pereis
* [[Dua mondmilito]]:
** [[1940]]: En fortikigita germana malliberejo en [[Poznań]] estis [[pafekzekutado|pafekzekutita]] pola profesoro Stanisław Kalandyk, aŭtoro de la unua ''[[Lernolibro]] de [[fiziko]] por [[medicino|medicinistoj]] kaj [[biologo]]j''; registaro de generalo [[Władysław Sikorski]] konsentis pri partopreno de pola [[brigado]] en bataloj, flanke de [[Finnlando]], kontraŭ [[Sovetunio]]; [[Parizo]]: "Głos Polski" resumis, laŭ "L'Europe Nouvell" [[romano]]n titolitan ''Partenau'', kies aŭtoro '''Maks Hesse 10 jarojn antaŭ eksplodo de la milito profetis''': ''[[Ĉeĥoslovakio]] estos [[anekso|aneksita]] sen pafo kaj interveno flanke de [[Aliancanoj]]. Pollando - tiamaniere sen ŝirmo - estas atakata kaj [[okupado|okupata]] samtempe de [[Wehrmacht|germana armeo]] kaj [[Ruĝa Armeo]]. La milito'' - en la romano restas loka - ''finiĝas per disdivido de Pollando kaj germana-soveta pakto pri [[deportado]] de loĝantaro. Milionoj da polaj kaj ĉeĥaj familioj estas perforte translokigitaj al [[Siberio]], [[Transkaŭkazio]] kaj eĉ al [[Mongolio]], dum germanaj [[koloniigo|koloniistoj]] setlas sur teritorio de [[Ĉeĥio]] tute germanigita''; de [[Svislando]] per radio alparolis al pola [[diasporo]] en [[Usono]] [[Ignacy Jan Paderewski]] dirante: ''Pollando vokas por la savo ĉiun sian fidelan filon. Kiu el vi restos [[surdulo|surda]] al tiu ĉi alvoko?''; en [[Berlino]] [[Adolf Hitler]] subskribis dekreton pri ŝanĝo de nomo Reichsgau Posen al Reichsgau Wartheland ([[Varto]]-Lando)
** [[1941]]: En [[Poznań]] germanoj [[mortpuno|mortpunis]] 5 polojn; ekvalidis [[leĝo (jura)|leĝo]] pri nova administra disdivido de [[Silezio]] kun du [[ĉefurbo]]j: [[Vroclavo]] kaj [[Katowice]]; [[Londono]]: "Dziennik Polski" (Pola Ĵurnalo) aperigis vastan artikolon ''[[Poloj]] en [[Fora Oriento]]'' pri situcio de poloj en [[Manĉurio]] (2000 personoj), [[Ĉinio]] (500 personoj), kaj [[Japanio]] (50 personoj) - krome aldonis, ke ekzistas polaj grupiĝoj en [[Aŭstralio]], [[Nederlanda Hindio]] kaj sur [[Oceanio]] (ekz. en [[Tahitio]]); komenco de sekretaj [[stabo|stabaj]] interparoloj usonaj-britaj en [[Vaŝingtono]]
** [[1942]]: [[Gestapo]] en Poznań postulis transdonon de konfiskitaj en [[preĝejo]]j [[lino|linajn]] vestojn al dispono de Germana [[Ruĝa Kruco]]; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: [[Ruĝa Armeo]] finis operacon [[Toropec]]-[[Ĥolm]]; oni publikigis mesaĝon de prezidento [[Franklin D. Roosevelt]] al la pola nacio, ke [[Usono]] uzos ĉiujn fortojn por detruo de la [[invado en Pollandon|invadinto]] kaj rekonstruo de Pollando
** [[1943]]: '''Ĝendarmoj pafmortigis en Sumin, ekloĝata plimulte de [[ukrainoj]], ĉirkaŭ 50 personojn, en [[Lubartów]] 14 judojn kaj en Wierzbica 11 polojn pro kaŝo de 3 judoj'''; en [[malliberejo]] en [[Katowice]] germanoj [[senkapigo|senkapigis]] 9 personojn; en du vilaĝoj de [[Distrikto Tomaszowski (Lubelski)|Distrikto Tomaszowski]] '''germanoj [[murdo|murdis]] 71 [[poloj]]n, ankaŭ [[bebo]]jn'''; [[Gestapo]] arestis 46 membrojn de aganta en Mosin [[konspiro|konspira]] organizaĵo Asocio de Blanka Aglo; '''Germanoj ordonis aresti ĉiujn [[ciganoj]]n en [[Nazia Germanio]] kaj [[okupado|okupataj]] ŝtatoj kaj [[deportado|deporti]] ilin al [[koncentrejo]]j'''; [[Batalo de Guadalcanal|Kampanjo de Guadalcanal]]: dutaga '''[[batalo ĉe insulo Rennell]] inter [[Usona Ŝiparmeo]] kaj la japana komenciĝis'''; Ruĝa Armeo de Sudokcidenta fronto atakis [[Donecka Baseno|Doneckan Basenon]] kaj de la Suda Fronto atakis [[Rostov-na-Donu]] kaj de [[Starobilsk]] direkte al [[Mariupolo]] kaj [[Lugansk]]; [[Nazia Germanio]]: Ernst Kaltenbrunner estis nomumita ĉefo de RSHA, anstataŭ mortigita en [[Ĉeĥio]] [[Reinhard Heydrich]]
** [[1944]]: '''[[Masakro de Koniuchy]] - rusaj, litovaj kaj judaj [[partizano]]j vivbruligis ne malpli ol 38 loĝantojn de pola vilaĝo''' (nun en Litovio apud [[Šalčininkai]]) - dekkelkaj forkurantoj estis vunditaj; '''[[Pola Rezistomovado]]''': proksime al [[Krakovo]] ([[distrikto Wieliczka]]) taĉmento de [[Pola Enlanda Armeo]] "[[Fulmo]]" sensukcese [[atenco|atencis]] kontraŭ veturanta trajne al [[Lvovo]] guberniestro [[Hans Frank]] kaj generalo Wilhelm Koppe - pereis 17 germanoj; '''[[Ordnungspolizei|germana polico]] [[pafekzekutado|pafekzekutis]] en Grębków apud [[Krakovo]] 80 malliberulojn kaj en Wąwolnica 13 personojn'''; fervoja polico murdis en [[Łapy]] 12 jaran knabon; taĉmento de [[SS (organizo)|SS]]-Galizien atakis du vilaĝojn en [[distrikto Hrubieszowski]] - pola kontraŭatako mortigis 2 SS-anojn kaj vundis kelkajn (propraj perdoj po 1 mortfalinto kaj vundito); [[Ruĝa Armeo]] ekregis [[Ĉudovo]] kaj [[Sokolniki]]; Usona 8-a Aviada Armeo atakis [[Magdeburg]]
** [[1945]]: [[Ruĝa Armeo]] liberigis polajn urbojn [[Drezdenko]], [[Jordanów]], [[Kuźnia Raciborska]], [[Nowy Targ]] kaj [[Zakopane]] (kutime 3 tagojn poste alvenis [[NKVD]]-taĉmentoj, kiuj per [[teroro]] komencis la sovetan [[okupado]]n) ; [[batalo]]j pri [[Pomerio|Pomeria]] [[Remparo]] ([[Międzyrzecz]], [[Szczecinek]], [[Wałcz]], [[Tuczno]], [[Gorzów Wielkopolski]]) komeciĝis; porsendependa [[konspiro|konspira]] organizaĵo "NIE" (Ne) fondiĝis, kies gvidanto iĝis generalo [[August Emil Fieldorf]]; de [[Vilno]] foiris unua transporto kun poloj direktitaj al postmilita Pollando; Ĉina Fronto: [[japanoj]] okupis usonajn [[aerodromo]]jn en [[Siĉuano]], ĉina infanteria [[divizio]] reĵetis lastan provon rompi birman vojon
* [[1949]]: '''[[Britio]] agnoskis [[de facto]] ŝtaton [[Israelo]]'''
* [[1955]]: Filmo de [[Henri-Georges Clouzot]] ''[[Les Diaboliques (filmo)|Los Diaboliques]]'' kun [[Simone Signoret]] premiere prezentiĝis en [[Parizo]]
* [[1963]]: Pro kontraŭstaro de [[Francio]] rompiĝis interparoloj pri eniro de [[Britio]] al [[Eŭropa Ekonomia Komunumo]] ([[vetoo]] de [[Charles de Gaulle]])
Linio 56:
* [[1989]]: [[Hungario]] kiel unua lando de [[Orienta Bloko]] ligis [[diplomatio|diplomatiajn]] rilatojn kun [[Sud-Koreio]]
* [[1990]]: Estinta komunista gvidanto de [[Germana Demokratia Respubliko]] [[Erich Honecker]] estis arestita kun riproĉo de nacia perfido
* [[1990]]: En [[Varsovio]] partoprenantoj de la 11-a Kunsido de '''[[Pola Unuiĝinta Laborista Partio]] voĉdonis pri agadfino''' de la partio, kiu dum 42 jaroj regis en Pollando, respondante interalie pri [[stalinismo|stalinisma]] [[teroro]], [[komunista krimo|komunistaj krimoj]] kaj [[reprezalio]]j de la [[milita stato en Pollando]]
* [[1996]]: [[Jacques Chirac]] anoncis definitivan finon de la franca programo de [[Nuklea testo|nuklea testado]]
* [[1996]]: [[Venecio]]: operejo [[Teatro La Fenice]] bruliĝis
* [[1998]]: '''[[Pollando]]: [[katolikismo|katolika]]-nacia gazeto "[[Nasz Dziennik]]" aperis'''
* [[1998]]: [[Japanio]], [[Kanado]], [[Rusio]], [[Usono]] kaj membro-ŝtatoj de [[Eŭropa Kosma Agentejo]] subskribis interkonsenton pri konstruo de [[Internacia Kosmostacio]]
* [[1999]]: Ĝenerala Sekretario de [[NATO]] [[Javier Solana]] sendis al [[Pollando]], [[Ĉeĥio]] kaj [[Hungario]] invitilojn aliĝi al [[Nord-Atlantika Traktato]]
Linio 68:
* [[2011]]: [[Egipta revolucio de 2011|Egipta revolucio]]: prezidento [[Hosni Mubarak]] sub socia premo demisiis registaron de [[Ahmad Nazif]]; kiel vicprezidenton nomumis [[Omar Sulejman]]
* [[2012]]: En [[Pollando]] per [[koncerto]] "Jen mi estas" malfermiĝis [[Nacia Stadiono en Varsovio]]
* [[2013]]: '''[[Siria enlanda milito]]: en rivero de [[Halepo]] oni trovis [[korpo]]jn de 108 junaj [[viro]]j kaj [[knabo]]j'''
* [[2016]]: Firmao [[Land Rover]] finis post 33 jaroj [[produkto|produkti]] modelon ''Defender''
* [[2017]]: [[Kanado]]: en [[moskeo]] de [[Kebekurbo]] dum terorisma pafado 6 personoj pereis, 18 vundiĝis
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/29-a_de_januaro"