Wałcz: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) esperantigita parametro, formatigo de titoloj, +Projektoj, +Bibliotekoj, multaj kosmetikaj ŝanĝoj |
|||
Linio 44:
| vikinovaĵoj =
}}
'''Wałcz''' ([[kaŝube]]: Wôłcz, dum historio la aliaj nomoj: Wałecz, Wałęcz, Wałcze, Walcia, Welcz, Walcz 1575 (1579), Walcz 1584, Walcks, Volzen, Cron, Crone, Corona, Krone, Arnescron, Arnscron, Arneskrone 1312, Die Krone, Deutsch Krone; Vałcz, [[germane]]: Deutsch Krone) estas urbo en [[Okcidenta Pomerio]] en [[Pollando]].
[[Dosiero:Ratusz w Wałczu.jpg|eta|maldekstra|La urbodomo en Wałcz]]
[[Dosiero:Walcz kosciol sw Mikolaja (1).jpg|eta|maldekstra|La preĝejo de [[Sankta Nikolao]]]]
Linio 50:
== Historio ==
=== Historio de Wałcz en [[Mezepoko]] ===
[[Dosiero:Zachodni34567Słowianie.png|eta|266px|maldekstra|La [[gento]]j de okcident-slavoj, en la 9-a kaj 10-a jarcentoj]]
[[Dosiero:Polska 1102 - 1138.png|
[[Dosiero:Karte Mark Brandenburg 1320.png|
[[Dosiero:Polska 1333 - 1370.png|eta|maldekstra|Pollando dum la regado de pola reĝo [[Kazimiro la 3-a (Pollando)|Kazimiro la 3a Granda]] (1333–1370)]]
Dum la kreado de la gentaj organizoj tia teritorio estis ĉe la limo de la [[Pomerio|Pomerianoj]] kaj gento de '''Polanie''' (vidu la apudan mapon). Należy przyjąć, że do czasów
Linio 75 ⟶ 74:
=== Historio de Wałcz de la 16a ĝis la 19a jc ===
En la jaro 1524 pola reĝo [[Sigismondo la 1-a (Pollando)|Sigismundo la Maljuna]] faris tiun urbon kiel [[dogano|doganejon]] por vendadi tie la gregoj da brutoj al Okcidenta Eŭropo.
▲En la jaro 1524 pola reĝo [[Sigismondo la 1-a (Pollando)|Sigismundo la Maljuna]] faris tiun urbon kiel [[dogano|doganejon]] por vendadi tie la gregoj da brutoj al Okcidenta Eŭropo. W 1535 roku nastąpiło
zajęcie kościoła katolickiego przez zwolenników reformacji i zamienienie go na
zbór ewangelicki. W 1577 roku miał miejsce wielki pożar miasta. Aby pomóc
Linio 87 ⟶ 85:
poziomu nauczania. W XVI wieku obok Wałcza powstała odrębna gmina miejska,
mająca od 1633 roku własne prawa miejskie. Był to ośrodek
rzemieślniczy, konkurencyjny wobec starego miasta.
[[Dosiero:Rzeczpospolita Potop.png|
[[Dosiero:Partitions of Poland.png|250px|eta|dekstra|La [[Respubliko de Ambaŭ Nacioj]] post la [[dispartigoj de Pollando-Litovio]]]]
Jednak po zniszczeniach
Linio 106 ⟶ 104:
=== Historio de Wałcz dum la 20a jc ===
Post la [[Unua Mondmilito]] Wałcz rstis en la limoj de [[Germanio]]. Od 1934 roku w
mieście i okolicy trwała budowa umocnień wojskowych fragmentu Wału
Pomorskiego. W okresie II wojny światowej brały w niej udział liczne oddziały
robocze jeńców francuskich, polskich, sowieckich, brytyjskich, amerykańskich. W
mieście istniał obóz pracy przymusowej.
[[Dosiero:Curzon-linio.svg|eta|200px|dekstra|[[Curzon-linio]] kaj ŝanĝoj de la teritorio de Pollando post la [[Dua Mondmilito]]]]
[[Dosiero:Walcz zamkowe.jpg|eta|dekstra|200px|La Kastela Lago Park / Jezioro Zamkowe]]
Linio 127 ⟶ 124:
(la artikolo de esperantisto '''Mariusz Borysiewicz''', doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en [[Slupsko]] / [[Słupsk]])
=== Bibliografio ===
* Zygmunt Boras, Ryszard Walczak, Andrzej Wędzki, Historia powiatu wałeckiego w zarysie, [[Poznano]]: Wydawnictwo Poznańskie, 1961.
* Jan Ignacy Bocheński, Eleonora Jackowska, Ludwik Bąk, Marcin Hlebionek, Adam Szweda, Historia kościoła parafialnego w Wałczu, [[Wałcz]]: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy Pozka 2002.
▲* Zygmunt Boras, Ryszard Walczak, Andrzej Wędzki, Historia powiatu wałeckiego w zarysie, [[Poznano]]: Wydawnictwo Poznańskie, 1961.
* Bronisław Chlebowski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów, tom 12, [[Varsovio]]: Nakładem Władysława Walewskiego, 1892.
▲* Jan Ignacy Bocheński, Eleonora Jackowska, Ludwik Bąk, Marcin Hlebionek, Adam Szweda, Historia kościoła parafialnego w Wałczu, [[Wałcz]]: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy Pozka 2002.
▲* Bronisław Chlebowski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów, tom 12, [[Varsovio]]: Nakładem Władysława Walewskiego, 1892.
* Marcin Dudek, Jerzy Sadowski, Fortyfikacje Wału Pomorskiego w Wałczu, Wałcz: Wydawnictwo Infort, 2006.
* Sławomir Klonowski, Niezależne Samorządne Związki Zawodowe „Solidarność” w Wałczu w latach 1980-1989, [[Wałcz]]: Regionalne Towarzystwo Historyczne Ziemi Wałeckiej, 2009.
* Michał Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, '''Strzałków''': Michał Pawlikowski, 2012.
Linio 144 ⟶ 140:
La {{daton|14|januaro}} [[1945]] naskiĝis en Wałcz [[Ákos Mesterházy]] - [[hungara]] [[inĝeniero]], [[agronomo]], [[profesoro]], [[membro]] ordinara de [[Hungara Scienca Akademio]] ([[2013]]).
== Kunlaboro de komunumaj aŭtonomioj ==
* [[Bad Essen]], Germanio
* [[Demmin]], Germanio
Linio 150 ⟶ 146:
* [[Werne]], Germanio
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* [http://www.walcz.um.pl/ Oficiala Interreta Paĝo de Urb-Oficejo Wałcz]
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Urboj de Okcidentpomeria provinco]]
| |||