5-a de marto: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 8:
* [[363]]: Romia imperiestro [[Juliano la Apostato]] ekmarŝis de [[Antioĥio]] por militiri kontraŭ [[persoj]]
* [[1046]]: Persa poeto kaj filozofo [[Naser Ĥosro]] komencis 7-jaran vojaĝon tra [[Mezoriento]]
* [[1279]]:
* [[1496]]: Angla reĝo [[Henriko la 7-a]] donis al itala [[navigisto]] [[Giovanni Caboto]] kaj liaj filoj [[patento]]n por malkovri nekonatajn teritoriojn
* [[1569]]: Reĝo [[Sigismondo la 2-a (Pollando-Litovio)|Sigismondo la 2-a]] anoncis alligon de [[Drohiczyn (regiono Podlaskie)|Drohiczyn]]-[[vojevodio]] al la [[Krono de la Regno de Pollando]]
Linio 16:
* [[1705]]: [[Dekreto]] pri [[varbado|rekrutado]] al [[armeo]] de Petro la Granda
* [[1711]]: [[Caro]] [[Petro la Granda]] establis Regantan [[Senato]]n
* [[1770]]: [[Bostono]]:
* [[1798]]: Franca armeo komencis [[Helveta Respubliko|invadon]] al [[Svislando]]
* [[1812]]:
* [[1849]]: [[Hungara revolucio de 1848|Hungara revolucio]]: venko de hungara-pola armeo super la aŭstra en batalo de [[Szolnok]]
* [[1860]]: [[Duklando de Parmo]], [[Grandduklando de Toskanio]], [[Modeno]] kaj [[Romanjo]] aliĝis pere de [[referendumo]] al [[Regno de Sardio]]
* [[1863]]: [[Januara ribelo]] kontraŭ [[Rusia Imperio]]: pola taĉmento de [[Marian Langiewicz]] venkis en batalo de [[Skała (Malgrandopolio)|Skała]]
* [[1868]]: [[Milano]]: premiero de la opero ''[[Mefistofele]]''
* [[1872]]: Usona inĝeniero
* [[1888]]: Hungara esploristo [[Sámuel Teleki (esploristo)|Sámuel Teleki]] kiel unua eŭropano atigis [[lago]]n de [[turkanaoj|Rudolfo]] en [[Afriko]]
* [[1891]]: Franca astronomo [[Auguste Charlois]] malkovris [[asteroido]]n [[307 Niko|Niko]]
* [[1894]]: Franca astronomo kaj [[meteologo]] [[Fernand Courty]] malkovris asteroidon [[387 Akvitanio|Akvitanio]]
* [[1904]]: Serba [[elektrotekniko|elektroteknikisto]] kaj inventisto
* [[1912]]: [[Itala-turka milito]]: [[italoj]] unuafoje uzis [[aeroŝipo]]jn por militaraj celoj, malantaŭ la fronta linio
* [[Unua mondmilito]]:
** [[1918]]: [[Rumanio]] subskribis [[armistico]]n kun [[Centraj Potencoj]], komandataj de [[August von Mackensen]] - germana influo sur la Reĝlando Pollando kreskas
* [[1933]]:
* [[1933]]: [[Granda Depresio]]: prezidanto [[Franklin D. Roosevelt]] anoncis "bankan ferion", fermante ĉiujn usonajn [[banko]]jn kaj suspendante [[financo|financajn]] transakciojn
* [[1936]]: [[Britio]]: unua flugo de la ĉasaviadilo [[Supermarine Spitfire]]
* [[1938]]: [[Hispana Enlanda Milito]]: komenciĝis marbatalo de [[kabo (geografio)|kabo]] Palos (ĉ. 70 [[marmejlo]]jn orienten de [[Kartaĥeno (Hispanio)|Kartaĥeno]])
* [[Dua mondmilito]]:
** [[1940]]: [[Gestapo]] en [[Kalisz]] arestis ĝis tiu ĉi tago 734 personojn; [[bolŝevismo|Bolŝevika]]
▲** [[bolŝevismo|Bolŝevika]] '''[[Politburoo]] de la [[Centra Komitato de Komunista Partio de Sovetunio]] decidis murdi 14 700 milojn de [[poloj|polaj]] [[militkaptito|militkaptitaj]] [[oficiro]]j el [[Kozelsk]], [[Ostaŝkov]] kaj [[Starobilsk]] kaj 11 000 polajn civilulojn malliberigitaj sur [[Orientaj Limregionoj|orientaj teritorioj]] de la [[Dua Pola Respubliko]] - la akton de mortokondamno subskribis la plej gravaj gvidantoj de [[Sovetunio]]: [[Josif Stalin]], [[Vjaĉeslav Molotov]], [[Miĥail Kalinin]], [[Kliment Voroŝilov]], [[Lavrentij Berija]] (iniciatinto de la pafmortigo), [[Anastas Mikojan]] kaj [[Lazar Kaganoviĉ]]'''. Ĉefo de la [[genocido|genocida]] operaco, komencita la [[4-an de aprilo]], estis nomumita generalo [[Vasilij Bloĥin]], la ĉefa ekzekutisto de [[NKVD]]. La t.n. [[masakro de Katin]] estis internacie prisilentata ankaŭ fare de [[intelektulo]]j de [[Okcidenta Eŭropo]] - [[genocido]] de [[poloj|pola]] intelektularo okazis paralele sub la germana [[okupado]], post komunaj konferencoj de [[Gestapo]] kaj [[NKVD]] fine de 1939 en [[Zakopane]]: [[Intelektulkampanjo de Krakovo]]; '''[[Moskvo]]: oficiala komuniko pri fikso de la nova soveta-germana [[landlimo]] de 1500 km''' - kio laŭ la [[pola ekzila registaro]] estis formala forviŝo de Pollando el ekzistantaj ŝtatoj; finna registaro petis [[Okcidenta Eŭropo|Okcidentan Eŭropon]] prokrasti [[4-a de marto|postulatan aferon]] ĝis la 12-a de marto; registaro de [[Britio]] ekblokis ŝiptrafikon kun germana [[karbo]] transportata al [[Italio]] (ĝis la 10-a de marto) - haltigante 15 italajn ŝipojn
** [[1941]]: [[Lublin]]: laŭ oficialaj donitaĵoj en la [[Kastelo de Lublin]] estas 1861 malliberuloj
** Bulgara registaro opiniis finita mision de pola delegito en [[Sofio]]; [[Nov-Jorko]]: ''Krio de malespero el [[tajgo|siberiaj arbaroj]]'' - artikolo de Piotr Yolles el "Nowy Świat" pri tragika sorto de [[deporto|deportitaj]] polaj familioj; [[Mediteraneo]]: komenco de transporto de la brita ekspedicia korpuso al [[Grekio]] - ĝis la 2-a de aprilo, ĉe minimumaj komplikaĵoj, oni transportis 58 mil homojn - 25 ŝipoj perdiĝis, kutime post el[[ŝarĝo]], kaj nur 7 kadre de [[konvojo]]j
** [[1942]]: En [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] ĉesis aperi [[judoj|juda]] [[konspiro|konspira]] revuo "Morgenfreiheit"; [[Britio]]: enkonduko de universala soldatservo por viroj ĝis 45-a vivjaro, kaj de labordevo por virinoj de 18-a ĝis 31-a vivjaro; [[Indonezio|Indonezia]] Fronto: sur [[Javo]] [[japanoj]] okupis [[Batavio]]n
** [[1943]]: Germanaj ĝendarmoj pafmortigis en [[Łańcut]] 8 [[poloj]]n; en [[Vroclavo]] [[germanoj]] [[senkapigo|senkapigis]] 6 aktivulojn de [[Pola Rezistomovado]] en [[Silezio]], akuzitaj interalie pri eldonado de eksterleĝa gazetaro; [[Holokaŭsto]]:
** [[1944]]: En [[Edinburgo]] fondiĝis Fluganta Scienca [[Biblioteko]], kies celo estis faciligo al polaj [[studento]]j utiligi [[literaturo]]n;
▲** [[1943]]: Germanaj ĝendarmoj pafmortigis en [[Łańcut]] 8 [[poloj]]n; en [[Vroclavo]] [[germanoj]] [[senkapigo|senkapigis]] 6 aktivulojn de [[Pola Rezistomovado]] en [[Silezio]], akuzitaj interalie pri eldonado de eksterleĝa gazetaro; [[Holokaŭsto]]: '''al [[koncentrejo]] [[Auschwitz]] ([[Aŭŝvico]]) venis transporto de 1405 judoj, el kiuj 809 [[SS (organizo)|SS]] tuj direktis mortigi per [[gaso]]'''; Organizo de Eta [[Sabotado]] "Wawer" surmurigis en [[Varsovio]] 1500 [[afiŝo]]jn kun anonco pri [[mortpuno]] verdiktita kontraŭ germanoj flanke de pola konspira Speciala Juĝejo; taĉmento de '''Popola Gvardio liberigis ĉirkaŭ 300 personojn en [[fervoja stacidomo]] inter [[Kielce]] kaj [[Częstochowa]], [[deportado|deportataj]] al [[trudlaboro]] en [[Nazia Germanio]]'''; en [[Varto]]-Lando poloj devis akiri skriban permeson por ofice [[telefono|telefoni]] de publikaj parolejoj; [[distrikto Hrubieszowski]]: Kamparana Bataliono tuttage batalis kontraŭ germanoj kaj ukraina polico defende de 3 vilaĝoj - pereis 27 germanoj kaj ukrainoj, kaj 9 poloj, 5 vundiĝis - [[germanoj]] kaj [[ukrainoj]] retiriĝis
** [[1945]]: [[Ruĝa Armeo]] konkeris [[Białogard]], [[Gryfice]], [[Kamień Pomorski]] kaj [[Stargard Szczeciński]] - kutime 3 tagojn poste [[NKVD]]-taĉmentoj per [[teroro]] komencis la duan sovetan [[okupado]]n (post [[anekso]] de [[Orientaj Limregionoj]]); polaj armeaj unuoj konkeris [[Drawsko Pomorskie]]; [[Gestapo]] translokigis dekkelkpersonan gupon de polaj judinoj de [[koncentrejo]] [[Bergen-Belsen]] al [[Buchenwald]], en [[Berno]] kunsidis Asocio de Svisa Helpo al Pollando por kunordigi ĉiun bonfarantan agadon favore al Pollando; [[Okcidenta Fronto (Dua Mondmilito)|Okcidenta Fronto]]: usona 3-a Armeo komencis [[sturmo|sturmi]] [[Kolonjo]]n, 9-a Armeo okupis [[Homberg]]; [[Nazia Germanio]]: oni soldatservigis rekrutojn el [[1929]]▼
* [[1946]]:
▲** [[1944]]: En [[Edinburgo]] fondiĝis Fluganta Scienca [[Biblioteko]], kies celo estis faciligo al polaj [[studento]]j utiligi [[literaturo]]n; '''aperanta en [[Novjorko]] "Jewish Journal" skribis pri arestado de multaj [[pastro]]j pro helpado al judoj en [[okupado|okupata]] Pollando'''; [[bataliono]] de [[Pola Enlanda Armeo]] tuttage batalis kontraŭ sovetaj [[brigado]]j nome de [[Sergej Kirov|Kirov]] kaj de [[Vasilij Ĉapajev|Ĉapajev]], kaj plotono de "Grom" kun 4 plotonoj de Kamparanaj Batalionoj batalis kontraŭ taĉmento de [[SS (organizo)|SS]]-Galizien en [[distrikto Hrubieszowski]]
* [[1950]]: Ĉefa komandanto de [[Ukraina Ribela Armeo]]
▲** [[Gestapo]] translokigis dekkelkpersonan gupon de polaj judinoj de [[koncentrejo]] [[Bergen-Belsen]] al [[Buchenwald]], en [[Berno]] kunsidis Asocio de Svisa Helpo al Pollando por kunordigi ĉiun bonfarantan agadon favore al Pollando; [[Okcidenta Fronto (Dua Mondmilito)|Okcidenta Fronto]]: usona 3-a Armeo komencis [[sturmo|sturmi]] [[Kolonjo]]n, 9-a Armeo okupis [[Homberg]]; [[Nazia Germanio]]: oni soldatservigis rekrutojn el [[1929]]
▲* [[1946]]: '''En [[Usono]] [[Winston Churchill]] unuan fojon uzis la difinon [[fera kurteno]]''', kiu dislimigis [[Eŭropo]]n je [[Orienta Bloko|orienta]] kaj [[Okcidenta Eŭropo|okcidenta]] - '''[[malvarma milito]] komenciĝis''': ''De [[Szczecin]] apud [[Balta Maro]] ĝis [[Triesto]] apud [[Adriatiko]] tranĉas la [[Eŭropo|kontinenton]] fera [[kurteno]]. Ekster la linio postrestis ĉefurboj de tio, kio pli frue estis [[Mezeŭropo]] kaj [[Orienta Eŭropo]]: [[Varsovio]], [[Berlino]], [[Prago]], [[Vieno]], [[Budapeŝto]], [[Beogrado]], [[Bukareŝto]] kaj [[Sofio]]''
▲* [[1950]]: Ĉefa komandanto de [[Ukraina Ribela Armeo]] '''[[Roman Ŝuĥeviĉ]], senpere respondeca pri la [[genocido|genocida]] [[Volinia masakro]] de [[poloj]], pereis''' dum provo haltigi lin fare de soveta [[NKVD]] apud [[Lvovo]]
* [[1953]]: Pola [[piloto]] Franciszek Jarecki fuĝis de [[Słupsk]] per ekzerca [[aviadilo]] [[MiG-15]]bis kaj alteriĝis sur dana insulo [[Bornholm]]
* [[1953]]:
* [[1957]]: Oni pli precize fiksis polan-sovetan [[landlimo]]n en iama [[Orienta Prusio]], en [[Vistula Laguno]] kaj Vistula [[Terlango]]
* [[1960]]: Kuba fotisto [[Alberto Korda]] faris faman foton de fifama [[Che Guevara (foto)|Che Guevara]]
Linio 63 ⟶ 58:
* [[1977]]: En [[Pola Popola Respubliko]] aperis [[samizdato|samizdate]] eksterleĝa publikaĵo "Katyń" ([[Katin]]) de Ryszard Zieliński
* [[1978]]: Unua numero de subtera "Biuletyn Katyński" (Katina Bulteno) aperis, eldonata de establiĝinta marte Katina Instituto en [[Krakovo]], malkaŝita aprile 1979
* [[1979]]:
* [[1980]]:
* [[1981]]: Hejma komputilo [[Sinclair ZX81]] enmerkatiĝis
* [[1992]]: En [[konferenco]] de [[ministro pri eksteraj aferoj|ministroj pri eksteraj aferoj]] en [[Kopenhago]] estiĝis Ŝtat-Konsilio pri [[Balta Maro]]
Linio 75 ⟶ 70:
* [[2009]]: [[Inguŝio]]: 6 [[milico|milicanoj]] pereis dum malarmigo de [[eksplodaĵo]] apud [[Nazranj]]
* [[2013]]: Kvar polaj [[montgrimpado|montgrimpistoj]] kiel la unuaj [[vintro|vintre]] grimpis al [[Broad Peak]] en [[Karakorumo]] - revene 2 pereis
* [[2015]]:
== Naskiĝoj ==
| |||