Rangpura lemono: Malsamoj inter versioj

|genro = ''[[Citruso]]''

'''Rangpura lemono''', ''Citrus × limonia aŭ Citrus reticulata ×'' C''. medica'', foje nomata rangpur-lemono estas natura [[hibrido]] inter la mandarinujo kaj la cedratujo. Ĝi estas citrusfrukto kun tre acida gusto kaj oranĝa ŝelo kaj karno.

La vorto Rangpur eble originis de la [[bengala lingvo,]]; RL ankaŭ estas konata en la hinda subkontinento kiel Sylhet-lemono, surkhsurĥ nimboo, kaj sharbatiŝarbati.<ref name="ucr" /> Ĝi estas konata kiel kantono-lemono en Suda Ĉinio, hime-lemono en [[Japanio]], kiel limão-Capeta, Cravo, Rosa aŭ Galego, k.m.a. en [[Brazilo]] kaj [[Portugalio]] (nome en la [[Acoroj]]), kaj mandarino-lemono en [[Usono]], kaj simile limón-mandarina (lemono mandarino) en [[Kostariko]] pro sia formo kaj la facila senŝeligo de ĝia ŝelo.<ref>{{Cite web|title=Mandarin Lime|url=https://hort.purdue.edu/newcrop/morton/mandarin_lime.html|access-date=2020-07-10|website=hort.purdue.edu}}</ref>

'''Citrus × limonia''' estis enkondukita en Floridon[[Florido]]n (Usono) fine de la 19a jarcento de Reasoner Brothers de Oneco, kiu akiris semon el nordokcidenta Barato.<ref name="ucr">[http://www.citrusvariety.ucr.edu/citrus/rangpur.html U.C. Riverside Citrus Profile: Rangpur - ''Citrus × limonia'']</ref> Kvankam ofte priskribita kiel citrona hibrido, genomika analizo montris, ke ĝi estas F1-hibrido de cedratujo (''Citrus medica'') kiel femalo kaj mandarinujo (''Citrus reticulata'') kiel masklo. <ref name="limes and lemons">{{cite journal | title=Phylogenetic origin of limes and lemons revealed by cytoplasmic and nuclear markers | last1=Curk | first1=Franck | last2=Ollitrault | first2= Frédérique | last3=Garcia-Lor | first3= Andres | last4=Luro | first4=François | last5=Navarro | first5=Luis | last6=Ollitrault | first6=Patrick | journal=Annals of Botany | volume=11 | issue=4 | pages=565–583 | year=2016 | doi=10.1093/aob/mcw005 | pmid=26944784 | pmc=4817432 }}</ref><ref name="Talon">{{cite journal|title=Genomics of the origin and evolution of ''Citrus'' | last1=Wu | first1=Guohong Albert | last2=Terol | first2=Javier | last3=Ibanez | first3=Victoria | last4=López-García | first4=Antonio | last5=Pérez-Román | first5=Estela | last6=Borredá | first6=Carles | last7=Domingo | first7=Concha | last8=Tadeo | first8=Francisco R | last9=Carbonell-Caballero | first9=Jose | last10=Alonso | first10=Roberto | last11=Curk | first11=Franck | last12=Du | first12=Dongliang | last13=Ollitrault | first13=Patrick | last14=Roose | first14=Mikeal L. Roose | last15=Dopazo | first15=Joaquin | last16=Gmitter Jr | first16=Frederick G. | last17=Rokhsar | first17=Daniel | last18=Talon | first18=Manuel | journal=Nature | year = 2018 | volume=554 | issue=7692 | pages=311–316 | doi=10.1038/nature25447| pmid=29414943 | bibcode=2018Natur.554..311W | doi-access=free }} and Supplement</ref>

Rangpura lemono estas tre acidaj kaj povas esti uzata kiel anstataŭanto de [[citrono]]. Tamen la nomo lemono lige kun ĉi tiu frukto estas certgrade trompa, ĉar estas tre malmultaj similecoj inter la rangpura kaj aliaj fruktoj nomataj lemonoj.

Iu el plej elstara uzo de tiu citruso estas kiel greftbazo, ĉar en Brazilo la plej granda oranĝo -produktanto en la mondo en ĉiuj citrusplantejoj, ,escepte de tiuj en la ŝtato Suda Riogrando kie estas preferata la trifoliantrifolia oranĝo oranĝon,( pro la tieaj fojaj malvarmaj veterkondiĉoj ) , la rangpura lemono elstaras kiel la greftbazo de malsamaj kultivarioj. Tiucele ĝi havas iujiujn malavantaĝoj -malavantaĝojn. Unue ĝi estas damaĝita nur de fortaj stamoj de Tristeza viruso, de Ksiloporozo, kaj ekzorkorto postulante antaûimunizitan greftaĵon, due ĝiaj semplantoj grandkvante estas malsamaj ol la patrina planto (tiu kiu originis la semojn), trie, ĝi estas nur meze rezistema al radikarputrado. Tamen jam estas varioj kiel 'Santa Cruz' selektita de EMBRAPA kiu estas pli rezistema al ''[[Phythphtora]]'' kaj havas malaltan procenton da genetika apartiĝo.