Andrej Saĥarov: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
e ŝablono
Linio 23:
|subskribo =
}}
'''Andrej Dmitrijeviĉ SAĤAROV''' ([[rusa lingvo{{lang-ru|ruse]] Андрей Дмитриевич Сахаров}}, naskiĝis la {{daton|21|majo|1921}} kaj mortis la {{daton|14|decembro|1989}}) estis [[sovetio|sovetia]] [[fizikisto]] kaj [[Homaj rajtoj|homrajta aktivulo]], kiu havis gravan rolon en la disvolviĝo de la unua [[Sovetunio|sovetunia]] [[atombombo]] kaj gvidis movadon por mondvasta [[nuklea senarmiĝo|nuklea malarmado]], ricevis la [[Nobel-premio pri paco|Nobel-premion pri paco]] en [[1975]].<ref>{{citaĵo el la reto|url=http://nobelpeaceprize.org/en_GB/laureates/laureates-1975 |titolo=Nobel Peace Prize 1975 |lingvo=angle |alirdato={{dato|27|aŭgusto|2009}}| verko=The Nobel Peace Prize}}</ref>
 
En 1964 dum voĉdonado al [[Rusia Akademio de Sciencoj]] atakis i.a. ŝatatan de la komunistaj regopovoj [[Trofim Lisenko]]. De tiu tempo ĉiam pli kaj pli ofte parolis pri politikaj kaj sociaj aferoj. En 1968 verkis longan [[eseo]]n ''Konsideroj pri progreso, paca kunekzisto kaj intelekta libero''. Eldonita en 18 milionoj da ekzempleroj, unue [[samizdato|samizdate]], poste eksterlande. Tio kaŭzis akran reagon de la regopovoj. Estis maldungita de la laboro kaj senigita de ĉiaj titoloj. Malgraŭ tio agis favore al malarmigo, limigo de nukleaj potencialoj, demokratio kaj respekto de homrajtoj. La [[12-an de majo]] [[1976]] en la moskva loĝejo de Andrej Saĥarov estis anoncita kreo de [[Moskva Helsinka unio]]. Li iĝis ĉefa sovetunia disidento, kritikis la sovetan reĝimon, difinante ĝin [[totalismo|totalisma]], kaj ties agojn – interalie [[Afgana milito (1979-1989)|intervenon de Sovetunio al Afganio]] kiel [[agreso]]n.