Ĝermanida grupo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) anstataŭigo de specialaj signoj, formatigo de buloj, multaj kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 1:
'''Ĝermanida grupo''' estas grupo de popoloj en [[Hindeŭropa lingvofamilio]]. Dividiĝas je subgrupoj '''norda''' (Svedoj, Danoj, Norvegoj, Feroanoj, Islandanoj), '''okcidenta''' (Germanoj, Aŭstrianoj, Germano-Svisoj, Liĥtenŝtejnanoj, Alzacanoj, Nederlandanoj, Flandroj, Buroj, Frisoj, Angloj, Skotoj, Usonanoj, Anglo-Kanadanoj, Anglo-Aŭstralianoj k.a.). La plej multnombraj popoloj de la grupo: Usonanoj, Germanoj, Angloj, Nederlandanoj. Parolas Ĝermanidajn lingvojn.
<table cellpadding=3 cellspacing=3 border=1>
<tr><th>Etnoj de la grupo</th><th>Kvanto</th></tr>
<tr><td colspan=2 align=center>NORDA SUBGRUPO</td></tr>
<tr><td>Svedoj </td><td align=right>
<tr><td>Danoj </td><td align=right>
<tr><td>Norvegoj </td><td align=right>
<tr><td>Islandanoj </td><td align=right>
<tr><td>Feroanoj </td><td align=right>
<tr><td colspan=2 align=center>OKCIDENTA SUBGRUPO</td></tr>
<tr><td>Usonanoj </td><td align=right>
<tr><td>Germanoj </td><td align=right>
<tr><td>Angloj </td><td align=right>
<tr><td>Anglo-Aŭstralianoj </td><td align=right>
<tr><td>Nederlandanoj </td><td align=right>
<tr><td>Anglo-Kanadanoj </td><td align=right>
<tr><td>Aŭstrianoj </td><td align=right>
<tr><td>Flandroj </td><td align=right>
<tr><td>Skotoj </td><td align=right>
<tr><td>Germano-Svisoj </td><td align=right>
<tr><td>Buroj </td><td align=right>
<tr><td>Anglo-Nov-Zelandanoj</td><td align=right>
<tr><td>Alzacanoj </td><td align=right>
<tr><td>Frisoj </td><td align=right>
<tr><td>Luksemburganoj</td><td align=right>
<tr><td>Liĥtenŝtejnanoj </td><td align=right>
</table>
ALZACANOJ
* '''Nomo:''' [f] Alsaciens, Alsaciens-Lorrains; [r] elzasci
* Germandevena popolo loĝanta en historiaj provincoj [[Alzaco]] kaj [[Loreno]] ([[Francio]]). Parolas en alemana dialekto de [[germana lingvo]]; en ĉiutaga uzo ankaŭ la [[franca lingvo]]. Totala kvanto: kun parencaj Lorenanoj 1,400 mil.
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj, estas ankaŭ luteranoj kaj kalvinistoj
ANGLO-AFRIKANOJ
* '''Nomo:''' [f] Anglo-Africains; [r] anglo-afrikanci
* Popolo en [[Sud-Afriko]] (1,75 mln, 1992). Totala kvanto: 1,95 mln Parolas en sudafrika dialekto de [[angla lingvo]].
* '''Kredantoj:''' anglikanoj, metodistoj, presbiterianoj, katolikoj.
ANGLO-AŬSTRALIANOJ
* '''Nomo:''' [f] Anglo-Australiens; [r] anglo-australijci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Aŭstralio]] (pli ol 13,1 mln). Totala kvanto: 13,4 mln (1992). Parolas en aŭstralia varianto [[angla lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe protestantoj.
ANGLO-KANADANOJ
* '''Nomo:''' [f] Anglo-Canadiens; [r] anglo-kanadci
* Popolo en [[Kanado]] (10,8 mln). Totala kvanto: 11,67 mln (1992). Parolas en kanada varianto [[angla lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe protestantoj, parto - katolikoj.
ANGLO-NOV-ZELANDANOJ
* '''Nomo:''' [f] Anglo-Néo-Zélandais; [r] anglo-novozelandci, novozelandci, pakeĥa
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Nov-Zelando]] (2,6 mln). Totala kvanto: 2,76 mln (1992).
* '''Lingvo:''' [[Angla lingvo | angla]].
* '''Kredantoj:''' precipe anglikanoj.
ANGLOJ
* '''Nomo:''' [m] ingliŝ; [f] Anglais; [r] angliĉane
* Ĉefgento loĝanta en [[Anglio]], unu el popoloj de [[Britio]]. Totala kvanto: 48,5 mln (1992), inter ili en Britio 44,7 mln, [[Kanado]] 1 mln, [[Aŭstralio]] 940 mil, [[Usono]] 650 mil, [[Sud-Afriko]] 230 mil, [[Hindio]] 200 mil, [[Nov-Zelando]] 188 mil.
* Apartenas al atlanto-balta branĉo de eŭropoida raso.
* Dum Angla kolonia ekspansio en 17-19a jarcentoj ili transmigradis en [[Nord-Ameriko]], [[Aŭstralio]], [[Nov-Zelando]], [[Sud-Afriko]] kaj intermiksiĝante kun aborigenaj popoloj aŭ aliaj elmigrintoj formiĝis novaj angloparolantaj popoloj - Usonanoj, Anglo-Kanadanoj, Anglo-Nov-Zelandanoj, Anglo-Afrikanoj, Falklandanoj k.a.
* '''Lingvo:''' [[Angla lingvo | angla]].
* '''Kredantoj:''' precipe anglikanoj.
AŬSTRIANOJ
* '''Nomo:''' [m] osterrajĥer; [f] Autrichiens; [r] avstrijci
* Loĝantoj de [[Aŭstrio]] (7,15 mln). Totala kvanto: 8,8 mln (1992). Loĝas ankaŭ en [[Usono]] (1270 mil), [[Germanio]] (180 mil), [[Kanado]] (40 mil) kaj aliaj landoj. Etna bazo de Aŭstrianoj estis malnovgermanaj triboj de Bavaroj kaj Alemanoj intermiksitaj kun Keltoj kaj Retoj.
* '''Lingvo:''' [[Germana lingvo | germana]].
* '''Raso:''' mezeŭropa;
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj.
BUROJ, Afrikansoj
* '''Nomo:''' [f] Afrikaners; Afrikaners; [r] afrikaneri, buri
* Popolo en [[Sud-Afriko]] (3 mln). Loĝas ankaŭ en [[Namibio]], [[Zimbabvo]], [[Zambio]], [[Britio]], [[Usono]] k.a. Totala kvanto: pli ol 3 mln (1992). Buroj estas idoj de nederlandaj, francaj kaj germanaj kolonianoj.
* '''Lingvo:''' afrikansa.
* '''Kredantoj:''' precipe protestantoj (reformistoj).
DANOJ
* '''Nomo:''' [f] Danois; [r] datĉane
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Danio]] (ĉ. 5 mln). Loĝas ankaŭ en [[Usono]], [[Kanado]], [[Germanio]], [[Svedio]], [[Norvegio]] k.a. Totala kvanto: 5,6 mln (1992).
* '''Lingvo:''' dana.
* '''Kredantoj:''' precipe luteranoj.
FEROANOJ
* '''Nomoj:''' [m] farojngar; [f] Férugiens; [r] farerci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Feroa Insularo]] (40 mil, 1992). Feroanoj estas idoj de Normanoj ekloĝintaj sur la insuloj en 9a jc kaj intermiksitaj kun aborigena kelta loĝantaro.
* '''Lingvo:''' feroa.
* '''Kredantoj:''' luteranoj.
FLANDROJ
* '''Nomoj:''' [f] Flamands; [r] flamandci
* Popolo en nordo de [[Belgio]] (pli ol 5,1 mln, 1992), en [[Nederlando]] (1,72 mln), en aliaj landoj (ĉ. 250 mil).
* '''Lingvo:''' nederlanda.
* '''Kredantoj:''' katolikoj.
FRISOJ
* '''Nomo:''' [f] Frisons; [r] frizi
* Popolo en [[Nederlando]], loĝas en provinco [[Frislando]] kaj Frisaj insuloj. Kvanto: 400 mil.
* '''Lingvo:''' frisa.
* '''Kredantoj:''' precipe kalvinistoj.
GERMANO-SVISOJ
* '''Nomo:''' [f] Suisses allemands; [r] germanoŝvejcarci
* Popolo en [[Svislando]] (4,22 mln, 1992). Loĝas ankaŭ en [[Usono]] (200 mil), [[Germanio]], [[Kanado]], [[Britio]], [[Francio]] k.a. Totala kvanto: 4,58 mln
* '''Lingvo:''' svisa varianto de [[germana lingvo]].
* '''Kredantoj:''' kalvinistoj, parto - katolikoj.
** SVISOJ. '''Nomoj:''' [f] Suisses; [r] ŝvejcarci - komuna nomo de la loĝantaro de [[Svislando]]. Konsistas de germano-svisoj (4,22 mln, 1992), franko-svisoj (1,16 mln), italo-svisoj (230 mil) kaj retoromanoj (60 mil). Parolas en lingvoj germana, franca, itala kaj retoromana. '''Kredantoj:''' protestantoj (granda parto de germano-svisoj, franko-svisoj, itlao-svisoj kaj retoromanoj) kaj katolikoj (italo-svisoj k.a.).
GERMANOJ
* '''Nomoj:''' [m] dojĉe; [f] Allemands; [r] nemci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Germanio]] (pli ol 74,6 mln). Totala kvanto: 86,0 mln (1992), inter ili en [[Usono]] 5.1 mln, [[Kanado]] 1.2 mln, [[Rusia Federacio]] 843 mil, [[Brazilo]] 700 mil, [[Kazaĥstano]] 958 mil (1992).
* Apartenas al atlanto-balta branĉo de eŭropoida raso.
* La bazon de germana etno formis malnovgermanaj triboj - Frankoj, Saksoj, Bavaroj, Alemanoj k.a.
* '''Lingvo:''' [[Germana lingvo | germana]].
* '''Kredantoj:''' protestantoj (precipe luteranoj) kaj katolikoj.
ISLANDANOJ
* '''Nomo:''' [f] Islandais; [r] islandci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Islando]], 255 mil (1992). Loĝas ankaŭ en [[Kanado]] (30 mil), [[Usono]] (5 mil) kaj la landoj de [[Eŭropo]].
* '''Lingvo:''' islanda.
* '''Kredantoj:''' luteranoj.
LIĤTENŜTEJNANOJ
* '''Nomoj:''' [f] Liechtensteinois; [r] liĥtenŝtejnci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Liĥtenŝtejno]], ĉ. 30 mil (1993).
* '''Lingvo:''' [[germana]].
* Plimulto de kredantoj - katolikoj.
LUKSEMBURGANOJ
* '''Nomoj:''' [m] letceburger; [f] Luxembourgeois; [r] luksemburĵci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Luksemburgo]]. Loĝas ankaŭ en [[Italio]], [[Germanio]] kaj [[Francio]]. Totala kvanto: 285 mil (1992).
* '''Lingvo:''' luksemburga; en ĉiutaga uzo ankaŭ franca kaj germana lingvoj.
* '''Kredantoj:''' precipe katolikoj, estas ankaŭ protestantoj.
NEDERLANDANOJ, holandanoj
* '''Nomo:''' [m] holanders; [f] Néerlandais, Hollandais; [r] niderlandci, gollandci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Nederlando]] (12,05 mln). Totala kvanto: 13,27 mln (1992).
* '''Lingvo:''' nederlanda.
* '''Kredantoj:''' iam precipe protestantoj (kalvinanoj, menonanoj), katolikoj.
NORVEGOJ
* '''Nomoj:''' [f] Norvégiens; [r] norveĵci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Norvegio]] (4,15 mln). Totala kvanto: 5 mln (1992).
* '''Lingvo:''' norvega.
* '''Kredantoj:''' precipe luteranoj, estas ankaŭ katolikoj.
PENSILVANIGERMANOJ
* '''Nomoj:''' [en] Pennsylvania Dutch, Pennsylvania German; [de] Pennsylvaniadeutsch; [pg] Pennsilfaani-Deitsch, Pennsilfaanisch-Deitsch, Pennsylvania Deitsch, Deitsch.
* Popolo, minoritato precipe en la sudoriento de la ŝtato usona [[Pensilvanio]]; origine de la sudokcidento de la Germanio, de Alzaco kaj de Svislando. Totala kvanto: ĉirkaŭ 5,0 - 10,0 mln.
* '''Lingvo:''' pensilvanigermana, sed hodiaŭ la plimulto parolas la angla.
* '''Kredantoj:''' precipe luteranoj, reformitoj, moravioj, menonanoj, amananoj, eklezio de la frataro, ŝvenkfelderoj, katolikoj, judoj.
SKOTOJ
* '''Nomoj:''' [f] Ecossais; [r] ŝotlandci
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Skotlando]] kaj apudkuŝantaj insuloj (5,18 mln). Totala kvanto: 6,1 mln (1992).
* '''Lingvo:''' skota.
* '''Kredantoj:''' precipe presbiterianoj (krom etnografia grupo de gaeloj).
SVEDOJ
* '''Nomoj:''' [f] Suédois; [r] ŝvedi
* Popolo, ĉefloĝantoj de [[Svedio]] (pli ol 8,06 mln). Totala kvanto: 9,4 mln (1992).
* '''Lingvo:''' sveda.
* '''Kredantoj:''' kristanoj (precipe luteranoj).
USONANOJ, amerikanoj de Usono
* '''Nomo:''' [m] ameriken; [f] Américains des USA; [r] amerikanci
* Popolo, loĝantoj de [[Usono]]. Antropologie estas tre diversaj. Aparta etnorasa grupo estas Afro-Amerikanoj. Totala kvanto: 194,2 mln (1992), inter ili en [[Usono]] 193 mln, [[Kanado]] 350 mil, [[Meksiko]] 135 mil, [[Britio]] 120 mil.
* Parolas en amerika varianto de la [[angla lingvo]].
* '''Kredantoj:''' precipe protestantoj kaj katolikoj.
** AFRO-AMERIKANOJ. '''Nomo:''' Afro-Américains; afroamerikanci - etnorasa grupo en [[Usono]], parto de usonanoj. Afro-amerikanoj estas idoj de afrikaj sklavoj, venigitaj en [[Nord-Ameriko]] dum XVII-XIX jc. Kvanto: 30 mln (1992).
[[Kategorio:
[[Kategorio:
[[Kategorio:
| |||