Jakvo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kozyra (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Lumass (diskuto | kontribuoj)
Nur malgrandaj ŝanĝoj kaj aldonoj en la teksto.
Linio 17:
|komunejo =
}}
'''Jakvo''' estas [[jakvarbo]]frukto diversfoliael [[artokarpo]] (''Artocarpus heterophyllus'') estasarbo ĝis 30 m alta [[Ĉiamverdo|daŭreverda]] arbo el la familio de la [[Morusacoj]] (''Moraceae''), kies origino estas en [[Barato]].
[[Dosiero:Artocarpus heterophylla flowers.JPG|thumb|maldekstra|La floro ([[burĝono]]) kaj folioj de diversfolia [[artokarpo]] aŭ de [[jakvo]] aŭ de [[jakvarbo]]]]
[[Dosiero:Artocarpus heterophyllus.jpg|200px|eta|maldekstra|Peco da matura jakvofrukto|maldekstra]]
<!--{{commons|Artocarpus heterophyllus}}-->
La arbojakvarbo okulfrapas pro siaj enormaj fruktoj (ĝis 40&nbsp;kg), kiujkies floroj fontas el trunko. La disaj folioj estas supre malhelverdaj kaj brilaj kaj malsupre malbrile verdaj.
 
La folioj estas ovalformaj kaj 3,5-12 x 5-25&nbsp;cm grandaj. Plej ofte la folioj havas sendifektan randon, sed junaj folioj povas esti entranĉitaj. La malgrandaj floroj kreskas aparte laŭ sekso en 1-4,5 x 3-15&nbsp;cm grandaj [[infloresko]]j el la foliakseloj je harkovritaj [[ŝoso]]j.
Linio 29:
[[Dosiero:Baby Jackfruit masala.JPG|200px|eta|maldekstra|La manĝaĵo ''masala'' farita el la frukto de [[jakvo]] en [[Barato]] ([[India]]), en la [[veganismo|vegana]] kuirarto oni ofte uzas la nematuran frukton kiel viand-anstataŭaĵon]]
[[Dosiero:Chakka-chips.JPG|200px|eta|dekstra|La manĝaĵo farita el la frukto de [[jakvo]] kun la oleo de [[kokoso]] en [[Keralo]], en [[Barato]] ([[India]]); en la [[veganismo|vegana]] kuirarto oni ofte uzas la nematuran frukton kiel viand-anstataŭaĵon]]
LaJakvo frukto estas [[ŝajnfrukto]], kiu ekestas el la tuta ina infloresko. Ĝi estas pirforma aŭ cilindra , 30–100&nbsp;cm longa kaj ĝis 50&nbsp;cm larĝa. La brunverda ŝelo konsistas el sesedraj punktoj, kiuj ekestas el po unu floro. La frukto enhavas kvincent semojn kiuj longas 4&nbsp;cm. La [[sarkokarpo]] estas dum matureco flaveca kaj gustas neforte dolĉa kaj havas ankaŭ dolĉan odoron. La frukto entenas ĝis 30% da [[amelo]].
 
La unuaj fruktoj kreskas tri jarojn post la plantado de la arbo. Ĝi estas unu el la plej grandaj fruktoj kiuj kreskas sur arboj. Nematuraj fruktoj estas uzataj kiel legomo. La frukto ofte estas vendata en ladskatolo, sed en bazaroj ankaŭ vendiĝas (partoj) de freŝaj fruktoj. Ankaŭ ekzistas [[ĉipso]]j kaj [[glaciaĵo]] faritaj el la frukto. En manĝaĵoj el orienta kuirarto, kiel la [[Filipinoj|filipina]], [[Vjetnamo|vjetnama]] kaj [[Indonezia kuirarto|indonezia]], oni uzas la frukton. Ankaŭ en [[veganismo|vegana]] kuirarto oni ofte uzas la nematuran frukton kiel viand-anstataŭaĵon.
 
La ligno de la arbo estas uzata dum la farado de instrumentoj de la [[gamelano]] kaj ankaû estas tre utila por meblofarado.
 
Vidu ankaŭ: [[Panfrukto]]