Alexander Gottlieb Baumgarten: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj)
pli bona ŝablono (Vivtempo), esperantigita parametro, formatigo de titoloj, +Projektoj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
{{informkestoInformkesto homo}}
 
[[Dosiero:Aesthetica.png|270|thumbeta|maldekstre|Kovrilpaĝo de ''Aesthetica'' (1750) de Alexander Gottlieb Baumgarten.]]
'''Alexander Gottlieb Baumgarten''' ([[Berlino]], 17a de julio [[1714]] – Frankfurto ĉe Odro, 27a de majo [[1762]]) estis germana [[filozofo]] kaj [[profesoro]].
 
Li studis en la [[Universitato de Halle]]. En 1740 li estis nomumita profesoro de filozofio de ''Alma Mater Viadrina'' (aktuale refondita kiel [[Eŭropa Universitato Viadrina]]), kie li restis 22 jarojn, post kio li mortis relative frue. Li profesoris la unuan kurson pri [[estetiko]] en 1742 en tiu universitato.
 
Baumgarten estis sekvanto de [[Christian Wolff]] kaj de [[Gottfried Leibniz]]. En sia verko ''Meditationes philosophicae de nonnullis ad poema pertinentibus'' (1735) li enkondukis por unua fojo la terminon "estetiko", per kiu li referencis la sciencon kiu temas pri la sensa konaro kiu alvenas al la kapto de tio [[belo|bela]] kaj esprimas sin en la bildoj de arto, male al la [[logiko]] kiel [[scienco]] de la kogna sciaro. Al problemoj de la sensa konaro li dediĉis sian nefinitan verkon ''Aesthetica'' (v. I, 1750; v. II, 1758). Baumgarten ne estas konsiderata la fondinto de la estetiko kiel scienco, sed la termino enkondukita de li mem en la filozofia kampo plenumas la necesojn de la esplorado en tiu fako de la sciaro, kaj tiele ĝi atingis ampleksan disvastigon.
 
== Pri belo ==
En sia ''Metafiziko'' (1735), kaj poste por la titolo de libro (1850), Alexander Baumgarten proprigis la vorton ''aesthetica'' (sentopovo, ricevemo je sentoj) al la studado de arta gusto (aprezo), aŭ la jam delonge ekzistanta filozofio koncerne sagacan kaj ĝustan sencon pri la kvalitoj kaj mankoj de artaj verkoj.
 
Linio 14:
 
== Verkoj ==
 
* ''Dissertatio chorographica, Notiones superi et inferi, indeque adscensus et descensus, in chorographiis sacris occurentes, evolvens'' (1735)
* ''Meditationes philosophicae de nonnullis ad poema pertinentibus'' (1735)
Linio 34 ⟶ 33:
* ''Gedanken über die Reden Jesu nach dem Inhalt der evangelischen Geschichten'' (eld. F.G. Scheltz & A.B. Thiele; [[1796]]-[[1797]])
 
{{Projektoj}}
{{Bibliotekoj}}
 
{{DEFAŬLTORDIGO:Vivtempo|Baumgarten, Alexander Gottlieb}}
 
[[Kategorio:Germanaj filozofoj]]